4-10 Ocak 2001 sayılı Aktüel Dergisi'nde, kişisel AIDS testi konusunda bir haber çıktı. Söz konusu habere göre Epitope adlı bir Amerikan firması evde uygulanan ve 20 dakikada sonuç veren bir AIDS testi geliştirdi.
Evde kendi kendine test
Yüzde 99.9 doğru sonuç verdiği iddia edilen OraQuick adlı bu pratik testin eczane raflarında boy göstermesi an meselesiydi. Evde tek başına uygulanan bu test, iğneden korkan ve kan alıp vermeyi itici bulanlar için çok uygundu; çünkü OraQuick test kiti, tükürük yoluyla uygulanıyordu.
Test nasıl yapılıyor?
Geçen ay Avrupa'da piyasaya sunulan ve 20 pound'a (20 milyon Türk lirası) satılan OraQuick iki parçadan oluşuyor.
Öncelikle plastik test çubuğu dilin üzerine yerleştiriliyor ve bu çubuk 30 saniye içinde tükürük örneğini topluyor.
20 dakikada sonuç
Ardından bu çubuk OraQuick'in mini laboratuar görevi yapan bölümüne yerleştiriliyor. Sadece 20 dakika bekledikten sonra, sonuç çubuk üzerindeki renklerin değişmesiyle ortaya çıkıyor.
Görüşler
Görüşlerine başvurduğumuz uzmanlara göre; AIDS hastalığına neden olan HIV virüsü testinde yüzde yüz sonuç elde edilebilmesi için, gerek test merkezlerinde ve hastanelerde yapılan kan testlerinin, gerek evde yapılan testlerin, mutlaka doğruluk testiyle desteklenmesi gerekiyor. Aksi takdirde yanıltıcı sonuçlara ulaşılabiliyor.
Uygulama ne kadar doğru?
HIV testi, gebelik testi gibi evde uygulanabilir mi? AIDS hastalığına yakalandığını kişi, tek başına öğrenirse, bu ne gibi sonuçlar doğurur?
Bektaş: "Sıcak karşılanmıyor"
AIDS'le Savaşım Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Haluk Bektaş, tıp çevrelerinin evde yapılan AIDS testini pek sıcak karşılamadığını söyledi.
Sonuca hazırlık sorunu
Bektaş, bu testi uygulayan kişilerin olası sonuçlara hazırlıklı olmayabileceği, bu durumun ruhsal ve psikolojik bazı sonuçlar doğurabileceğine dikkat çekti.
3- 5 ay gerekiyor
Kişilerin testi uygularken yapacakları hataların da olumsuz sonuçlara yol açabileceğini belirten Haluk Bektaş HIV testinin başarılı olabilmesi için 3-3,5 ay gibi bir süreye ihtiyaç duyulduğunu; çünkü, antikorların ancak bu süre içinde oluştuğunu da sözlerine ekledi.
"Türkiye'de insanlar, yaşamlarını yitirecekleri endişesinden çok; toplum baskısından çekindikleri için test yaptırmıyorlar" diyen Bektaş, ülkemizde AIDS danışmanlığının bulunmamasının eksikliğinin hissedildiğine de değindi.
Yabancısı değil mişiz?
Evde uygulanabilen AIDS testleri Türkiye'ye yabancı değil. Evde uygulanan kan testi olarak bilinen INSTI test kiti, 1997 yılında Türkiye piyasasına girmişti. Ancak ülkemizde umduğu talebi bulamayan bu test, daha sonra HIT Medikal ve Sağlık Bakanlığı işbirliği ile, 49 ilde açılan 100 HIV Teşhis Merkezi'nde uygulandı.
Dr. Başer:"Karşıyım"
Evde uygulanabilen bu kan testi, o dönemde de benzer tartışmalara yol açmıştı. 1997 yılında bu konudaki tartışmalara sahne olan Ulusal AIDS Komisyonu'nun da üyesi olan Dr.Zerrin Başer, belirtilen dönemde karşı çıktığı evde uygulanan AIDS testine bugün de karşı olduğunu söyledi.
Bu tür testlerde, yüzde yüz netice alınmasının mümkün olmadığını söyleyen Başer, kesin sonuca ancak doğruluk testiyle ulaşılabileceğini ifade etti.
Sonuç endişesi
Dr.Zerrin Başer, "Evde uygulanan AIDS testinin pozitif çıkması durumunda kişiler intihara varan reaksiyonlar gösterebilirler. Bu nedenle AIDS testi danışmanlık hizmeti alınmadan yapılmamalı" dedi.
Bakanlık ruhsat verecek mi?
Uzmanlar insan hayatının ticari amaç uğruna tehlikeye atılmasına karşı çıkıyor. Sağlık Bakanlığı'nın ise söz konusu test kitinin Türkiye'de satışa sunulmasına ruhsat verip vermeyeceği ise henüz bilinmiyor.
Dünyada AIDS'li sayısı
Dünyada 36 milyon AIDS'li var. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu'nun(UNFPA) verilerine göre her altı dakikada bir genç AIDS'e yakalanıyor.
Türkiye'de durum
Türkiye'de ise Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre 1067 kayıtlı AIDS hastası var. Resmi olmayan rakamların ise bunun çok üstünde olduğu biliniyor.
AIDS Nedir?
AIDS (Kazanılmış Bağışıklık Yetmezliği Sendromu) virüs yoluyla bulaşan bir hastalıklar bütünüdür. Bireye HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) bulaşması sonucu, vücudun savunma gücü zayıflar ve birey bazı mikrop ve hastalıklara sağlıklı kişilerden daha duyarlı hale gelir. Sonuçta, birden fazla hastalık ve kanserin ortaya çıkması ile AIDS tablosu oluşur ve hastalık ölümle sonuçlanır.
