"Yasa doğanın korunması adına doğru bir karar olsa da işletmeler yasayı kafalarına göre ya uyguluyorlar ya da uygulamıyorlar. Poşet parası veriyorum ama fiş kesmiyorlar. Bunun bir standardı olması gerekli" diyor Şeyma Tekin.
Poşet kullanımının ücretlendirilmesi üzerine konuştuğum insanların hemen hemen hepsi Tekin'le aynı düşünceye sahip olduklarını belirtiyor.
Plastik poşetlerden ücret alımı uygulaması yeni yılla birlikte yürürlüğe girdi ve bir haftadır da uygulanıyor. Artık vatandaşlar alışveriş yaparken poşet istemeleri halinde alacakları poşet başına 25 kuruş ödemek zorundalar. Fakat bu kanun, içine genellikle meyve ve sebze konulan gramajı düşük poşet veya kayıttan yapılan poşetler için geçerli değil.
İnsanlar artık ya yanlarında kendi bez çantalarını veya poşetlerini taşıyorlar ya da 25 kuruş ödeyerek yeni bir poşet satın alıyorlar.
Peki, Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'da yer alan düzenleme uyarınca çıkartılan ve halk arasında "poşet kanunu" adıyla bilenen yasa hakkında insanlar ne düşünüyor? Sokağın nabzını tuttuk.
Yıldırım: Alışveriş yapan müşteriden nasıl poşet parası isteyeyim?
İstiklal Caddesi üzerinde bulunan Çiçek Pasajı'nın yanındaki Sahne Sokak'ta ayakkabı ve çanta mağazası bulunan Kenan Yıldırım'a soruyorum ilk olarak yeni yasayı. Yıldırım uygulamadan şikâyetçi olduğunu belirterek, "Ülkede o kadar problem varken, poşete mi geldi sıra?" diye soruyor.
"Ben burada 200 liralık, 300 liralık mal satıyorum. İnsanlara nasıl sorayım 'Poşet istiyor musunuz' diye? Ya da poşet aldınız 25 kuruş verin diye.
"Ülkede o kadar büyük sorun varken bunu mu dert edinmişler de getirdiler bu yasayı. Markete gidiyorsun 300 liralık alışveriş yapıyorsun ve kasiyer diyor ki poşet istiyorsan 25 kuruş vereceksin. Esnafsın, mağazasın, marketsin; gelicem sizden alışveriş yapıcam, eşek yüküyle para bırakıcam birde gelip poşete para vericem ya da alacaklar? Tek kelimeyle saçmalık."
Karaca: Büyük mağazalar zaten para kazanıyor, bizden para almaları yanlış
İstiklal Caddesi üzerinde bir mağazadan alışveriş yapan Ziraat Mühendisi Fevzi Karaca ise yasayı olumlu bulduğunu ama esnafla büyük mağazalar arasında ikilem olduğunu belirtiyor.
"Yasa bana göre bir ziraat mühendisi olarak oldukça olumlu. Ama yasaya sadece büyük mağazaların uyması yanlış. Büyük mağazalar zaten kazanıyor, parasını bizden almaları da yanlış.
"Mahalle esnafı poşeti parayla satmıyor. Dün mahalledeki bakkaldan alışveriş yaptım, benden istemedi poşet parası. İsteyenler sadece büyük mağazalar. Ya tam tersi olsun ya da herkes eşit olsun. Buna bir çözüm bulunması gerekiyor."
Tekin: Poşetin parasını veriyorum ama fiş kesilmiyor
İstiklal Caddesi üzerinde karşılaştığım bir başka kişi, Gazeteci Şeyma Tekin uygulamanın kar kapısına dönüştüğünü söylüyor.
"Eczacılar bile para istiyor artık. Yasayı herkes kafasına göre uyguluyor. Esnafın, bakkalın bile poşet parası aldığı gördüm. Hatta poşet parası istiyor veriyorum ama fiş kesmiyor. Markete pazara giderken artık bez çantalarla gitmeye başladım.
"Yasayı doğanın korunması açısından düşündüğünüzde evet olumlu ve mantıklı bir yasa ama markete, bakkala giriyorsun meyve sebze koyduğun, ekmek koyduğun ince poşetlerden bile artık para istiyorlar. Yasaya göre o ince poşetlerden almaması gerekiyor, ama alıyorlar. Herkes kendi çıkarına göre. Herkes nereden ne koparabilirsem kardır mantığıyla hareket ediyor. Bir standart yok."
Mağaza çalışanları: 25 kuruş versen ne olacak? Vermesen ne olacak?
Cadde üzerinde girdiğim bir ayakkabı satış mağazası çalışanları ise kendilerinin alınan ürünle birlikte kağıt poşet verdiklerini ifade ederek verdikleri poşetin yasaya dahil olmadığını o nedenle para almadıklarını söylüyor.
"Biz geri dönüşümlü karton poşet kullanıyoruz. Naylon poşet kullanmıyoruz. Zaten bizim müşterilerimiz genellikle turist. 25 kuruş alsak da pek bir şey fark etmeyecek.
"İleride bir başka mağazamız daha var. Orada naylon poşet kullanıyoruz. Yasa gereği bu tür poşet kullandığımız için 25 kuruş istiyoruz müşteriden ama orada da şu ana kadar bir sıkıntı çıktığına rastlamadık. Zaten geliyorsun pahalı bir ürün alıyorsun. 25 kuruş bir poşete versen ne olacak? Vermesen ne olacak?"
Yiğiter: Poşet tüketimi ciddi oranda azaldı
Ayakkabı mağazasının ardından bu sefer bir süper markete giriyorum ve çalışanların fikirlerini öğrenmek istiyorum. Markette muhasebe sorumlusu ve kasiyer olarak çalışmakta olan Özge Yiğiter uygulamanın yürürlüğe girdiği tarihten bugüne poşet tüketiminin ciddi oranda azaldığını belirterek uygulamanın iyi olduğu görüşünü paylaşıyor.
"Yasa yürürlüğe girmeden önce zaten mağazaya bilgilendirme yazıları asmıştık. Yasa yürürlüğe girdiğinde de bir sıkıntı yaşamadık. Bizden alışveriş yapan müşterilerimiz zaten konu hakkında bilgi sahibi. Onlar da yasayı iyi karşıladılar. Bunun doğaya zarar verdiği konusunda müşterilerimizle hem fikiriz. O nedenle biz bir sıkıntı yaşamadık.
"Diğer mağazalarımızda bir tepkiyle karşılaşan oldu mu bilemem ama diğer kasiyer arkadaşlarımdan aldığım tepki de genellikle olumlu yönde. Bir iki ufak aksaklığın dışında önemli bir olay olmadı. İnsanlar ya bez çantalarla geliyorlar alışverişe ya da 25 kuruş verip poşet alıyorlar. Konunun bilincinde olanlar sıkıntı çıkartmıyor.
"Sonuç olarak biz çalışanız ve yasa böyle. Bizim cebimize gitmiyor para, devlet alıyor. Biz üzerimize düşeni yapıyoruz. İnternette, konuyla ilgili kasiyer arkadaşlara yüklenildiğini okudum. Bizler çalışanız sonuçta. Yasanın bizimle alakası yok. Kanun koyucu bunu böyle yapacaksın demiş. Biz de böyle yapıyoruz." (HA)
_132.jpg)
