Portekizde Gazeteciye Kaynak Cezası

Lizbon Ceza Mahkemesi çıkışında bir açıklama yapan gazeteci, "Kararı temyiz edeceğim. Haber kaynağımı açıklasaydım, kariyerim yara alırdı" dedi. Gazeteciye desteğini açıklayan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, kararın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) 27 Mart 1996'da aldığı Goodwin Kararı'na aykırı olduğunu savundu.

RSF, AİHM kararında "haber kaynağı gizliliğinin basın özgürlüğünün mihenk taşı olduğu" tespitine yer verildiğini hatırlatarak Portekiz yargısını gazetecileri birer ihbarcıya dönüştürmeye çalışmakla suçladı.

Örgütten yapılan açıklamada, "Umarız ki, yargı bu kararı bozacaktır. Yoksa, hassas konularda araştırma yapan gazeteciler her an tehlike altında olacaklar" sözlerine yer verildi.

Haber kaynağı teoride güvencede

Portekiz'de haber kaynağı güvencesi teorik olarak bulunuyor. Ancak gazeteci, işlenecek bir suç ile ilgili bilgileri varsa o vakit haber kaynağını açıklamak durumunda oluyor. Gazeteci Petro ise, kaynağının bilinmesinin suçun işlenmesi ve işlenmemesi ile ilgisi bulunmadığını savundu.

İki yıl öncesine dayanan davada, haftalık "Expresso" dergisine dışarıdan yazı yazan Petro'nun "Adalete itaatsızlık" ile suçlanmıştı. Eski bir polis memurundan aldığı bilgilerle, bir uyuşturucu operasyonunda polisin aldığı önlemleri aktaran Petro, uyuşturucu ticaretinden suçlanan üç kişinin gazetecinin tanık olması ve kendisine bilgi veren kişiyi açıklamasını istemesinden bu yana sanık olarak yargılanıyor. Gazeteci haber kaynağını açıklamayı daima reddetti.

Türkiye'de yasa var, pratik yok"

Türkiye'de haber kaynağı güvencesi, pratik alanda gerek "telekulak" uygulamaları gerekse resmi ve sivil yetkililerin baskısı ile yaygın şekilde ihlal edilirken bu alandaki ilk yasal güvence 9 Haziran 2004'te kabul edilen 5187 Sayılı Basın Kanunu'nun 12. maddesi ile getirildi.

Maddeye göre, "Süreli yayın sahibi, sorumlu müdür ve eser sahibi, bilgi ve belge dahil her türlü haber kaynaklarını açıklamaya ve bu konuda tanıklık yapmaya zorlanamaz."

Haber kaynağı ile ilgili yargının bir uygulaması da 1986'da yaşanmış, Başbakan Turgut Özal'a silahlı saldırıda bulunan Kartal Demirağ'ın polise verdiği ifadeyi haber yapan gazeteci Erbil Tuşalp gözaltına alınmıştı. Polis, "Cumhuriyet" gazetesinin Ankara bürosunda arama yapmıştı. (EÖ/BB)