Diyarbakır Barosu'nun, Bilgi Edinme Kanunu çerçevesinde gönderdiği dilekçeye verilen yanıtta, sözkonusu dönemde 36 polis hakkında işkence ve kötü muamele suçlamasıyla 10 ayrı dava açıldığı söylenerek, savunma görevini üstlenen 10 avukata da 18 bin 992 YTL ödendiği belirtildi.
Diyarbakır Barosu İşkenceyi Önleme Koordinatörü Av. Vedat Güleç, bu duruma yol açan yasa ve yönetmeliklerin iptali için dava açacakların söyledi.
Diyarbakır Barosu sordu
Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi İşkenceyi Önleme Koordinatörlüğü, işkence ve kötü muamele suçlarından cezasızlık konusunda yürütülen bir çalışma için 17 Aralık 2004 günü, İçişleri Bakanlığı'na başvurdu.
Baro, 1 Ocak 2001 tarihinden sonra işkence ve kötü muameleden yargılanan polis, jandarma ve korucular hakkında bilgi istedi.
Dilekçede; bu suçlardan kaç polis, jandarma ve korucunun yargılandığı, dava sayısı ve yargılanan kişilere avukat atanıp atanmadığı, atama yapılmışsa kaç avukatın kaç dosyaya atandığı ve atanan avukatlara ne kadar ödemenin yapıldığının bildirilmesi istendi.
36 polise işkence davası
İçişleri Bakanlığı, 20 gün sonra, Bakanlığın 1. Hukuk Müşaviri 1. Sınıf Emniyet Müdürü Osman Karakuş imzasıyla baronun talebine cevap verdi.
Baroya gönderilen yazıda, anılan tarihler arasında işkence ve kötü muamele suçlamasıyla 36 polis hakkında 10 davanın açıldığı belirtildi.
Yanıtta, açılan davalara atanan 10 avukata, savunma giderleri olarak toplam 18 bin 992 YTL'nin (18 milyar 922 milyon TL) Bakanlıkça ödendiği belirtildi.
Bakanlık yanıtında, jandarma ve korucu hakkında işkence ve kötü muamele suçlamasıyla davaların açılıp açılmadığı ve 36 polis hakkında açılan davaların hangileri olduğu konusunda ise bilgi vermedi.
"İşkenceciyi koruyan yasa olmaz"
Diyarbakır Barosu Herkes İçin Adalet Projesi İşkenceyi Önleme Koordinatörü Av. Vedat Güleç, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) hükümetinin "İşkenceye sıfır tolerans" söylemiyle iktidara gelmesine karşın, işkenceden yargılanan polislerin savunma giderlerinin karşılanmasını düzenleyen yasa ve yönetmelikleri iptal etmemesinin çelişki olduğunu söyledi.
Bu uygulamanın Polis Vazife ve Selahiyetleri Kanunu (PVSK) ve Terörle Mücadale Yasası (TMY) ile yönetmeliklere dayanarak 20 yıldır sürdüğünü belirten Güleç, "Devlet, kendi adına suç işlemeyi özendiren yasaları ve suç işleyen görevlilerini korumamalıdır. İşkenceciyi koruyan yasa olmaz. Bu uygulama hem suçu özendirir. Zaten bu tür suçlara karşı genel bir cezasızlık anlayışı varken bir de suçlunun savunma giderlerinin karşılanması anlaşılır bir durum değil. İşkenceye sıfır tolerans iddiasında bulunan bir hükümetin de bu yasaların iptali için herhangi bir girişimde bulunmaması çelişkidir. Baro olarak bu yasa ve yönetmeliklerin iptali için dava açacağız" dedi.
Uygulama 1985'den beri sürüyor
İşkencecilerin de avukatlık ücretlerinin Emniyet Genel Müdürlüğü bütçesinden ödenmesine ilişkin yasal düzenleme, Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu'na (PVSK) 16 Haziran 1985'te eklenen 9. madde ile gerçekleşti.
PVSK'ye maddenin eklenmesinden sonra, İçişleri Bakanlığı'nın "Hakkında Dava açılan Polis İçin Avukat Tutma ve Ücret Ödeme Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik" uyarınca da ödemelerin çerçevesi çizildi.
1991'de yürürlüğe giren Terörle Mücadele Yasası'nın (TMY) 15. maddesiyle yapılan düzenleme ile de avukatlara ödenecek ücret sınırı ortadan kaldırıldı.
Daha önce avukatlık ücret tarifesinin en fazla 20 katına kadar ödeme yapılacağı belirtilirken, TMY'nin, "Polislere Müdafi Tayini" başlıklı 15. maddesine göre, "Terörle mücadelede görev alan istihbarat ve zabıta amir ve memurları ile bu amaçla görevlendirilmiş diğer personelin bu görevlerinin ifasından doğduğu iddia edilen suçlardan dolayı aleyhlerine açılan davalarda en çok üç avukat bulundurulur ve bunlara avukatlık ücreti tarifesine bağlı olmaksızın yapılacak ödemeler ilgili kuruluşlar bütçelerine konulacak ödenekten karşılanır" denilerek bu sınır ortadan kaldırılmış oldu.
PVSK ek 9. madde uyarınca hazırlanan İçişleri Bakanlığı'nın "Hakkında Dava Açılan Polis İçin Avukat Tutma ve Ücret Ödeme Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelik'te avukatlık ücretlerinin ödenmeyeceği suçların arasında işkence yer almadı.
Yönetmelikte, "Devletin şahsiyetine karşı cürümler, kaçakçılık, rüşvet, ihtilas, irtikap, zimmet, hırsızlık, dolandırıcılık, ihalelere fesat karıştırma gibi yüz kızartıcı suçlar ve takibi şikayete bağlı suçlardan sanık olan polisin avukatlık ücreti ödenmez" denildi.(MZ/EÜ)
