Yahudilerin, Mısır topraklarında 210 yıl süren esaretlerinden kurtulup özgürlüklerine kavuşmalarının kutlandığı Pesah (Hamursuz) Bayramı bu akşam başlıyor.
Yahudi takvimine göre Nisan ayının 15'inde başlayan Pesah Bayramı, tüm dünyada yarın akşam başlayacak. Sekiz gün kutlanan Pesah, tüm dünyada 4 Nisan Pazar akşamı "yıldızlar çıktıktan" sonra sona erecek.
Yahudiler için yılın en önemli günlerinden biri ve "özgürlük bayramı" olarak biliniyor. Bu nedenle Pesah, hatırlamanın ve gelenek aktarımını kimliğinin temeli sayan Yahudi kültürü için en çok hatırlanması gereken bayramlardan.
Dünden bugüne
Museviler, İsrailoğulları'nın yüzyıllar önce Mısır'daki esaretten kurtulmalarını Pesah Bayramı ile kutluyor.
Pesah, sözlüklerde "üzerinden geçmek, atlamak" olarak açıklanıyor.
Museviler'in inanışına göre Tanrı, İbraniler'e eziyet eden Mısır halkını cezalandırmak için her ailenin ilk çocuğuna felaket yağdırdığında Musevilerin evlerini atlamıştı.
Mayasız ekmek...
İsrailoğulları Mısır'dan çıkarken, hazırladıkları hamurların mayalanmasına vakit kalmamış, bu yüzden yolda "hamursuz" diye anılan mayasız bir ekmek yemek zorunda kalmışlardı.
Bu anıyı korumak için Musevi ailelerin ilk erkek evladı, Pesah Bayramı arifesinde oruç tutuyor.
Museviler'in, Pesah Bayramı'nda "hamursuz" yeme geleneğinin kökü de bu kaçışa dayanıyor.
Pesah nasıl kutlanıyor?
Pesah'tan önce başkaları için yardım yapılıyor. "Maot Hitim – Buğday Parası" denilen bu yardım Pesah için gereken yiyecekleri temin etmekte zorlanan kişiler için yapılıyor.
Pesah öncesi evler iyice temizlenip hametsten, yani içinde mayalanmış tahıl barındıran yapılmış yiyeceklerden arındırılıyor.
Normal maya ile mayalanmış olmasa da un ve su karıştıktan sonra 18 dakika durduktan sonra doğrudan hamets oluyor.
Hametsten arınma
Tüm ekmek, bisküvi, hamur işi, viski, bira içkiler hametstir. Sadece taze sebze ve meyve, yumurta ve Pesah için özel olarak hazırlanmış anlamına gelen Kaşer ile Pesah ürünler yeniliyor.
Özellikle Pesah'tan önceki gece ev iyice temizlendikten sonra hiçbir hamets'in gözden kaçırılmaması için kontrol ediliyor. Hamets düşmüş olabilecek koltuk köşeleri, çekmeceler hatta cepler bile aranıyor. Pesah boyunca hamets yemek, hatta hamets sahibi olmak bile yasak.
Hamets yasağı nedeniyle Pesah öncesi tüm hamets yeniliyor ya da başkalarına veriliyor.
Seder
Pesah Bayramı'nın ilk iki gecesi seder yapılıyor. (İsrail'de bir gece, İsrail dışında iki gece) Seder, düzen anlamına geliiyor. Sederde aile bir araya toplanıyor, Pesah hikâyesi okuyor, dört kadeh şarap içiyor ve matsa, marul gibi sembolik yiyecekler yiyor.
Matsa: Hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor. Yahudiler'in Mısır'da ağır işlerde çalıştırıldıkları zaman kendilerine hamurun mayalanması için bile zaman tanımadığı yazılıyor. Bu yüzden ekmekler mayalanmamış halde pişirilirmiş. Mısır'dan çıkış da çok hızlı olduğundan hamurun mayalanmasına vakit olmamış. Bu nedenlerle de Hamursuz – matsa, hem köleliği hem de özgürlüğü temsil ediyor.
Maror – Acı otlar: Geçmişte Yahudiler'in yaşadığı acı olayları temsil ediyor.
Haroset: Siyah kuru üzüm veya elma, hurma, tarçın karışımı ile hazırlanan bir tatlı bir karışımı. Görüntü olarak çamura benzer ve kölelik yıllarında çamur içinde çalışmak zorunda kalan Yahudileri ve yaptıkları inşaat harcını hatırlatıyor.
Zeroa – Yanmış kuzu kolu: Kudüs'teki eski tapınak Bet-Amikdaş'da yapılan eski kurbanların anısına yapılıyor.
Fotoğraf sanatçısı ve mimar Murat Germen, eşiyle birlikte yurt dışından dönerken dün (9 Nisan) akşam saat 19.30’da havaalanında gözaltına alındı.
“Halkı kin ve düşmanlığa alenen tahrik etme” (TCK md. 216/1) suçlamasıyla gözaltına alınan Germen'in avukatı, dosyada gizlilik kararı olduğunu belirtti.
T24’e konuşan Germen'in eşi Sema Germen, gözaltı gerekçesini henüz öğrenemediklerini ve Çağlayan Adliyesi’nde beklediklerini söyledi.
Germen, açıklamasına şöyle devam etti:
“Sürekli bilgi ve belge toplayan biriydi. O yüzden olabilir diye düşünüyorum. Genelde çevreyle ilgili, kent suçlarıyla ilgili çok çalışma yapıyorduk beraber. Sadece tahmin yürütüyorum. Terörle ilgili bir birimde ve savcı ile görüşme olacakmış. Dosya numarasını aldım ama şu anda hiçbir şey belli değil daha. Sadece halkı kin ve nefrete yönlendirme suçu koymuşlar. Tek bir dosyası var.”
Murat Germen hakkında
1965 doğumlu fotoğraf sanatçısı ve mimar. Fulbright bursu ile gittiği Massachusetts Institute of Technology'den (MIT) mimarlık yüksek lisans derecesini Amerikan Mimarlar Birliği (AIA) Altın Madalyası ile aldı.
Kariyeri boyunca fotoğraf, sanat ve yeni medya alanlarında birçok eser üretti. Sabancı Üniversitesi'nde fotoğraf, sanat ve yeni medya dersleri veriyor.
Çeşitli yayınlarda mimarlık, fotoğraf, sanat ve yeni medya üzerine birçok makale ve fotoğraf serisi yayımlandı; dünya çapında onlarca konferansta ders verdi.
Sanatının odağı, aşırı kentleşme ve gentrifikasyonun etkileri, yerinden edilme, yeni emperyalizm biçimleri ve araçları, yurttaş hakları, katılımcı yurttaşlık, yerel kültürlerin sürdürülebilirliği, doğanın insan tarafından tahribatı, iklim krizi, küresel ısıtma ve su hakları gibi konular. Kültürel miras, yerel arşivleme, suç sahası incelemesi olarak belgeleme, kişisel ve kolektif hafıza çatışmaları, velayet ve ihanet dinamikleri gibi kavramlar da sanatçının eserlerinde merkezi bir yere sahip. Temsil, simülasyon, tarih yorumları, nesnellik vaatleri ve hegemonik sistemler gibi diğer temalar da Germen'in sıkça sorguladığı konular.
Sanatçının, biri Skira (İtalya) ve diğeri MASA (Türkiye) tarafından yayımlanan iki monografisi bulunmaktadır. Türkiye, ABD, İtalya, Almanya, Birleşik Krallık, Meksika, Portekiz, Özbekistan, Yunanistan, Japonya, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Polonya, İran, Hindistan, Avustralya, Fransa, Kanada, Bahreyn, Güney Kore, Dubai, Çin, İsveç, İsviçre, Mısır gibi ülkelerde yüzün üzerinde solo ve grup sergisine katılmıştır. Sanatçının eserlerinin birçok baskısı, dünya çapında önemli sanat koleksiyoncularının kişisel koleksiyonlarında yer alıyor.
Özgür Özel, Erdoğan'a yanıt verdi: "Haddini bil cuntacı"
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İstanbul Şişli'de düzenlenen mitingde Erdoğan'ın grup konuşmasına yanıt verdi: "Cumhuriyet ve demokrasi mücadelesini sürdüreceklerini vurgulayan Özel, partisinin "Kürt ve Alevi sorunlarını eşitlik ve barış temelinde çözebileceğini" söyledi.
Şişli'de "Millet iradesine sahip çıkıyor" mitingi/youtube
CHP Genel Başkanı Çarşamba akşamı 20:30'da "Millet İradesine Sahip Çıkıyor" mitinginde İstanbul Şişli Meydanı'nı hınca hınç dolduran binlerce insana seslendi.
Kayyım atanan Şişli ilçesinden başlattıkları her hafta bir kent ve ilçelerinde sürmesi planlanan mitingler dizisinin ilkindeki konuşmasında Özel, 19 Mart operasyonunu "darbe" olarak nitelemeyi sürdürdü.
"Dünyada iki tür darbe var, bu darbelerin bir tanesi, tankla tüfekle yapılan askeri darbeler, diğeri ise kendisi demokrasi ile gelse de gitmeyi istemeyenlerin yapmak istedikleri sivil darbeler. Bugün biz demokrasiyi bir tren olarak gören, 'istediğimiz zaman ineriz' diyen, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün emaneti demokrasiyi ve Cumhuriyeti savunmaya, İsmet Paşa'nın emaneti çok partili hayatı savunmaya geldik." dedi.
Erdoğan'a yüklenmeye devam etti: "Cuntacısın, haddini bil"
Özel Erdoğan'ın TBMM AKP Grup toplantısında CHP'nin kurucularından İsmet İnönü'ye yönelttiği yakıştırmaları hedef aldı: "Bugün sandıkla gelen ancak işine gelmeyince ayrılmak istemeyen bir kişi, bu partinin 2. Genel Başkanına, bu ülkenin 2. Cumhurbaşkanına, Sevr'i yırtıp atan, Batı Cephesinin kumadanı hem de Lozan Fatihi olan, çok partili rejimde yenilip de gitmeyi bilen İsmet Paşa'ya dil uzatan Erdoğan'a söylüyorum, sen kim İsmet Paşa'ya laf uzatmak kim? Erdoğan'a sesleniyorum, haddini bil tek adam! Haddini bil cuntacı!" dedi.
"Bu millet sana kendi gücünü gösterecektir"
Özel, "Erdoğan cuntacıdır, Erdoğan hazımsızdır, Erdoğan cuntanın başıdır." dedikten sonra Erdoğan'ın kendisinin devlet olduğu iddiasını eleştirdi: "Çıkmış şimdi de biz devletiz diyor. Devlet dediğin binalardan ibarettir. Devlet yönetiminde senin yaptıklarından rahatsızlık da had safhadır. Bir avuç cuntacıyla Devlet'i ele geçirdim dersen bu millet sana kendi gücünü gösterecektir." dedi.
"Erdoğan'ın 'bakanları' bakan değil 'sekreterdir', onlara sekreter diyeceğiz"
CHP Genel Başkanı, "Türkiye'de parlamenter sistemden gelen bir gelenekle [Erdoğan'ın bakan dediklerine] Bakan deniyordur. Oysa Bakan dediğin seçilmiştir, milletin işine bakar. Erdoğan'ın dolma kaleminden akandan bakan falan olmaz. Bunlardan olsa olsa Amerika'da Trump'ın bakanları gibi olur, onların da adı sekreterdir." dedi.
"Sekteretersiniz siz. Bundan sonra Dışişileri sektererine, Tayyip'in atadıklarına sekreter olarak muamele edeceğiz."
İmamoğlu ve Şahan'ın mesajları
Şişli Belediyesi önündeki alanı dolduranlara, konuşmalar başlamadan önce CHP İstanbul İl Örgütü Başkanı Özgü Çelik tarafından Silivri’de tutuklu belediye başkanlarının yolladıkları mesajlar okundu.
İmamoğlu: "Seçimden kaçamayacaksın ve o sandığa gömüleceksin"
İmamoğlu mesajına ülkenin sahiplerinin alanda toplanan hemşehrileri olduğunu dile getirerek başladı. "Türkiye Büyük Millet Meclisi sizin adınıza kanun çıkarır, mahkemeler sizin adınıza karar verir. Muhtardır, belediye başkanıdır, cumhurbaşkanıdır; fark etmez. Yönetici olarak seçtikleriniz, size hizmet etsin diye, geçici süreyle yetki verdiğiniz görevlilerdir. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyetin özü, esası budur." dedi: "Onun için, milli iradeyi hiçe saymaya yönelik her türlü girişim, devletimizin varlığını ve itibarını hedef alan bir darbe girişimidir.”
"Darbecilere geçit yok"
İmamoğlu, "Resul Emrah Şahan kardeşimi ve diğer kıymetli ilçe belediye başkanlarımızı hapse atanlar; Esenyurt ve Şişli Belediyesi’ne kayyum atayanlar; Ekrem İmamoğlu belediye başkanlığı yapmasın, cumhurbaşkanı adayı olmasın diye hukuku ayaklar altına alıp her türlü zorbalığı yapanlar"ın bir darbe girişimi içinde olduklarını vurguladı.
"Milletimizin iradesine, devletimizin varlığına ve itibarına saldırıyorlar. Bir daha asla seçim kazanamayacaklarını bilen o bir avuç insan, demokrasiye son verip, kendilerini devletin sahibi, milletin efendisi ilan etmeye hazırlanıyorlar. Onlara asla geçit vermeyeceğiz.” dedi.
"Birleşe birleşe güçleneceğiz. Demokrasi ve adalet davamızı, haklılığımızı asla kaybetmeden, içimizdeki adalet duygusundan ödün vermeden kazanacağız. Akşamdan sabaha, bugünden yarına olmayacak. Ama çok yakında kazanacağız.” diyen İmamoğlu “Bu gerçeği en iyi bilen, bu gerçekten en çok korkan kişi" oılarak nitelediği Erdoğan'a seslendi.
"Bir avuç insana karşı 86 milyonun gücüyle başaracağız"
Erdoğan'ı "Saatleri durdurarak zamanın akışını önleyemezsin. Üzerini örterek, gerçekleri gizleyemezsin. Milleti yok sayarak, ülkeyi yönetemezsin." diyerek uyaran İmamoğlu, rakibine "Seçimden kaçamayacaksın ve o sandığa gömüleceksin. Ne yaparsan yap, seçimde karşında Ekrem İmamoğlu olacak. Hem de bir değil, milyonlarca Ekrem İmamoğlu olacak. Yenileceksin… ‘Hak yemem, hakkımı da yedirmem’ diyen milyonlara yenileceksin. Sevgili kardeşlerim; vakti gelmiş bir değişimin karşısında hiçbir güç duramaz. " dedi.
"Sabırsa sabır… Gayretse gayret… Cesaretse cesaret… Bu haklı davamızı başarıya ulaştırmak için üzerime ne görev düşüyorsa, misli misli fazlasını yapacağım. Silivri’deki hücrem, bu yolun sonundaki güzel günlerin ışığıyla aydınlanıyor. Hep birlikte başaracağız. Bir avuç insana karşı, 86 milyonun gücüyle, 86 milyonun kardeşliğiyle başaracağız. Hep birlikte adaletin iktidarını kuracağız. Yolumuz açık olsun. Kalın sağlıcakla. Görüşmek üzere…
"Ekrem İmamoğlu. Silivri 9 No’lu Cezaevi.”
"Şişli'den bu kayyım gidecek"
Şişli Belediye Başkanı Resul Emrah Şahan da “Şişli halkının iradesini gasp edenlere karşı hakkı, hukuku, adaleti yeniden tesis edeceğiz." dedi.
"Şişli’de her 10 kişiden 7’sinin oyunu almış bir belediye başkanı olarak, bana oy versin ya da vermesin; tüm yurttaşlarımızın hakkını yiyen haramzadelere hesap soracağız. Bu ülkeyi hak ettiği zenginliğe, refaha, eşitliğe hep birlikte kavuşturacağız." diyen Başkan "Şişli’den bu kayyum gidecek." sözü verdi.
"Şişli’ye, İstanbul’a sahip çıkacaklarını" vurgulayan Şahan mesajını "Bu ülkenin geleceğine, milletimizin umuduna sahip çıkacağız. Her şeyin çok güzel olacağı yarınlarda buluşmak üzere." diyerek sonlandırdı.
