PEN Amerika’nın yayımladığı “Kitap Yasaklamanın Normalleşmesi - ABD’de Yasaklananlar 2024-2025” raporuna göre, 2024-2025 akademik yılında 23 eyalette ve 87 devlet okul bölgesinde 6 bin 870 kitap geçici veya kalıcı olarak kaldırıldı.
1 Temmuz 2024 – 30 Haziran 2025 dönemini kapsayan raporda, 2025 yılında ABD’de kitap sansürünün “yaygın ve sıradan” hale geldiği, “hayatta olan hiçbir Amerikalının yaşamında daha önce bu kadar çok kitabın ülke genelindeki okul kütüphanelerinden sistematik olarak çıkarılmadığı” vurgulandı.
Raporda şu ifadelere de yer verildi:
“Hiç bu kadar çok eyalet, belirli kitapların eyalet çapında yasaklanmasını kolaylaştıracak yasa ve düzenlemeler çıkarmamıştı. Hiç bu kadar çok politikacı, ideolojik tercihleri doğrultusunda sansür uygulamaları için okul yöneticilerini baskı altına almamış, hatta kamu fonlarını tehdit unsuru olarak kullanmamıştı. Daha önce hiç bu kadar çok çocuğun bu kadar çok hikayeye erişim hakkı elinden alınmamıştı.”
En çok yasaklanan yazar Stephen King
Ünlü yazar Stephen King'in ABD'deki okullarda en çok yasaklanan yazar olduğu açıklandı.
Yasakların yaklaşık yüzde 80’i, itiraz edilen kitapların kaldırılmasını öngören ya da buna teşebbüs eden yasaların çıkarıldığı Florida, Teksas ve Tennessee eyaletlerinde gerçekleşti.
Kitapların yasaklanma gerekçeleri arasında genellikle LGBTQ+ temaları, ırk tasviri, şiddet ve cinsel şiddet içeren bölümler yer alıyor.
PEN Amerika, yasakların büyük bölümünün doğrudan bir tehdit üzerine değil, toplumsal, siyasi veya yasal baskı beklentisiyle raflardan kaldırıldığını belirtiyor.
“Bu, bir tür ‘önceden itaat etme’ biçimi olarak işliyor,” denilen raporda şu ifadeler de yer alıyor: “Bu, korkudan ya da yalnızca tartışmalı bulunabilecek konulardan kaçınma arzusundan kaynaklanıyor.”
Banksy’nin Londra Kraliyet Adalet Sarayı’ndaki duvar resmine sansür
'Artık ABD’nin en çok yasaklanan yazarıyım'
Ayrıca rapor, kitap yasaklarında yeni bir baskı kaynağı olarak federal hükümeti işaret ediyor. Trump yönetiminin, Florida gibi eyaletlerde “ebeveyn hakları” söylemini kullanarak sansürü artırdığı, Beyaz Saray’ın da kitap yasaklarını araştırma girişimlerini “aldatmaca” olarak nitelendirdiği vurgulanıyor.
Korku edebiyatının ustası Stephen King, rapor yayınlanmadan önce X’te yaptığı paylaşımda, “Artık ABD’nin en çok yasaklanan yazarıyım – 87 kitap. İçlerinden birini alıp bütün bu şikayetlerin neyle ilgili olduğunu görmenizi tavsiye ederim,” dedi.
King’in kitapları toplamda 206 kez sansürlendi. Bunlar arasında “Carrie” ve “The Stand” de bulunuyor.
Diğer çok yasaklanan yazarlar arasında Ellen Hopkins (167), Sarah J. Maas (162) ve Jodi Picoult (62) yer aldı.
En çok yasaklanan eser ise Anthony Burgess’in distopik klasiği “Otomatik Portakal” (A Clockwork Orange) oldu (23 yasaklama). Onu Jennifer Niven’in “Breathless” (20), Patricia McCormick’in “Sold” (20), Malinda Lo’nun “Last Night at the Telegraph Club” (19) ve Sarah J. Maas’ın “A Court of Mist and Fury” (18) adlı eserleri takip etti.
"Bir korku hikayesi"
PEN Amerika raporu, öğrenci haklarına ve eğitim kurumlarına yönelik bu saldırıların, kamu eğitimini zayıflatan ve demokrasiyi geriye götüren daha büyük bir sorunun parçası olduğunu vurguluyor.
Aynı zamanda Donald Trump’ın açık sözlü bir eleştirmeni olan King, kısa süre önce The Guardian’a verdiği röportajda Trump’ın başkanlığını “bir korku hikayesi” olarak nitelendirdi.
“Trump Amerika’sına bir son yazacak olsanız ne olurdu?” sorusuna ise şu yanıtı verdi: “Bence azil olurdu – ki bu iyi bir son olur. Onu emekli görmek isterim. Kötü son ise üçüncü dönemle iktidarı tamamen ele geçirmesi olurdu. Her iki şekilde de bu bir korku hikayesi. Trump zaten başlı başına bir korku hikayesi, değil mi?”
(NÖ)
