Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'nün 1 Eylül tarihli verilerine göre, Türkiye'de cezaevlerinde 12-18 yaş arası 4 bin 593 çocuk tutuklu bulunuyor, 0-6 yaş arası en az 822 çocuk, cezaevinde anneleriyle birlikte kalıyor.
En son; 2 çocuğuyla birlikte Şırnak T Tipi Cezaevi'nde kaldığı Pelda Elçi Kaplan'ın durumuyla gündeme gelen sorun, Meclis İnsan Hakları İnceleme Komisyonu'na (İHİK) taşındı. Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Mardin Milletvekilleri Beritan Güneş Altın ve Kamuran Tanhan ile Şırnak Milletvekili Nevroz Uysal Aslan, anneleriyle cezaevinde kalmak zorunda olan çocuklar ve çocuk tutuklu sorununu komisyonda taşıyarak, sorunun çözülmesi için girişimde bulunulmasını istedi.
"Çocuk koruma kanunu ihlal ediliyor"
Yapılan başvuruda, bu verilerin sistematik tutuklamalarla paralel olarak çocuk tutuklu sayısının yükseldiği, yolu cezaevinden geçen çocukların gerçek sayısının daha yüksek olduğu ve bu verilerin düzenli paylaşılmadığı vurgulandı. Başvuruda, Birlşemiş Millletler Çocuk Hakları Sözleşmesi'nin 37/a maddesi ve Anayasa’nın 36'ncı maddesi ile Çocuk Koruma Kanunu'nun ihlal edildiği ifade edilerek, çocuk yaşta yargılanma, işkence altında tanıklıklara dayalı cezalandırma ve annelerin çocuklarıyla hapsedilmesinin ağır hak ihlali olduğu kaydedildi.
"Çok boyutlu ihlalaler arka arkaya yaşanıyor"
Başvuruda, Pelda Elçi Kaplan'ın 18 yaşından küçükken tanık beyanlarına dayalı "devletin birliği ve bütünlüğünü bozma" suçlamasıyla yargılandığı, tanıkların işkence altında ifade verip ifadelerini geri çekmelerine ve Elçi'nin Cizre dışında Halk Eğitim Merkezi'nde eğitim aldığı belgelerine rağmen 2021'de tutuklandığı belirtildi. 9 ay tutukluluğun ardından ev hapsine alınan Elçi'ye, 12 Mayıs 2025'te yerel mahkemece ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesiyle yeniden tutuklanarak Şırnak T Tipi Cezaevi'ne gönderildiği aktarıldı.
Hapishaneye girdikten kısa süre sonra 5, 3 ve 2 yaşlarındaki üç çocuğundan ikisini yanına alan Elçi'nin, kapalı görüşte eşinin sesinin duyulmaması nedeniyle sesini yükselten eşine 6 ay görüş yasağı verilmesi de eleştirildi.
Başvuruda, Elçi'nin çocuk yaşta yargılanma, asılsız tanıklıklara dayalı cezalandırma ve iki çocuğuyla hapsedilmesinin çok boyutlu ihlaller yarattığı vurgulandı.
"Çocuk adalet sistemi topyekün değişmeli"
"Önleyici politika önerileri geliştirilsin"
Başvuruda, İHİK'in bünyesinde bulunda Tutuklu ve Hükümlü Hakları ile Çocuk Hakları Alt Komisyonlarının acilen toplanmasını, Pelda Elçi Kaplan'ın durumunun incelenmesi istendi. Başvuruda, alt komisyonların, başta söz konusu cezaevi olmak üzere cezaevlerinde çocuk yaştaki yargılanan, ceza verilen ve anneleriyle kalan çocuk çocukların durumunun tespit edilerek, önleyici politika önerileri geliştirilmesini istedi.
(NÖ)
