Partiyên kurdan ji bo zimanê kurdî platformek ava kirine

Foto: DBP Amed / Twitter

Neh partiyên siyasî yên kurdan li Amedê hatine ba hev u ji bo pêşxistina zimanê kurdî û kurdî weke zimanê fermî bê qebûlkirin, platformek hevbeş ava kirine.

Di platformê Partiya Demokratîk a Gelan (HDP), Partiya Herêmên Demokratîk (DBP), Partiya Azadî û Sosyalîzmê (ÖSP), Partiya Demokrat a Kurdistanê –Bakur (KDP-B), Partiya Demokrat a Kurdistanê – Tirkiye (KDP-T), Partiya Sosyalîstên Kurdistanê (PSK), Partiya Azadiya Kurdistanê (PAK), Partiya Insan û Azadiyê û Tevgera Azadî cih digire.

Nûnerên van partiyan li Komeleya Rojnamegerên Guneydoguyê kom bûne û civîneke çapemeniyê li dar xistine. Fîlîz Bûlûttekîn Hevseroka HDPyê ya Amedê, Îbrahîm Çîçek Hevserokê DBPyê yê Amedê, Şerefxan Cizîrî Alîkarê Serokê KDP-Tyê, Sînan Çiftyurek Serokê Giştî yê ÖSPyê, Sedat Dogan Alîkarê Serokê Partiya Insan û Azadiyê, Ayetullah Aşitî Berdevkê Tevgera Azadiyê, Vahît Aba Alîkarê Serokê Giştî yê PAKê û Mesût Tek Serokê Giştî yê PSKyê beşdarî civînê bûne.

“Ji bona zimanê xwe em bi hevre ne”

Kurmanciya belavokê Sînan Çîftyurek Serokê Giştî yê ÖSPyê, kirmanckiya wê jî ji Tevgera Azadiyê Sitki Zîlanî xwendiye.

Di belavokê de wiha hatiye gotin:

“1) Em neh rêxistin û partiyên ku navê wan li jêr hatiye nivisandin, ji bona zimanê dayikê xwe ya ku hevbeş û berfireh e, li dijî asmilasyona ku bûye weke penceşêreke civakî, ji bona ku em bi hevre deng derxînin û dengê ku ji gelê me jî derkeve hîna bilindtir bikin, hatine cem hev.

Em “Îro zimanê me, siberoj jî netewa me wê têk biçe”, li miqabilî vê rastiya hanê rûberû bûneke kûr ku xwîn jê diniqûte, ji bona ku em birînên xwe bikewînin, birînan bipêçin û bi hevdu re bersiveke bibînin, hatine cem hev. Bi saziyên siyasî û sivîl, bi rewşenbir û hunermandan re, bi mellan re, li dijberî asimilasyona zimanê Kurdî (Kurmancî, Zazakî) çareseriyên rojane û dêmdirej bibînin, hatine cem hevdu.

2) Em bi hişmendiya ku her gel bi ziman û kultura xwe heye tevdigerin. Em dixwazin ku miletê me li malan û kolanan, li dolmîş û otobusan, li nexweşxanan bi Kurdî (Kurmancî-Zazakî) biaxivin. Bi vê mebestê em dixwazin bangî gelê xwe bikin ku li zimanê xwe xwedî derkevin.

3) Em, ji bona ku siyaseta dewleta Tirk ku zimanê me xistiyê ber sikratê teşhîr bikin, ji bona ku li dijî siyaseta yek tîp kirinê, red û înkara li dijî kurdan eşkere bikin, li ser sê beşên bingehîn em xebatê bikin, hatinê cem hevdû;

Yek, Ji zimanê me yê ku dewlet dixwaze tune bike, bi saziyên pispor re, bi kesayetiyên Kurdan re, bi dînamîkên sivîl û siyasî re û bi gelê xwe re em dikarin çi bikin? Ji bona bersiva van pirsan em hatine cem hev.

Dido, Ji Dewleta Tirkiyê ji bona ku astengên li hemberî zimanê Kurdî ji holê rabin û ji dibistanê seretayî heta zanîngehan zimanê Kurdî bibe zimanê perwerdehiyê û li gel zimanê Tirkî di dora didûyan de bibe zimanê fermî û pejirandî, me biryara têkoşineke hevbeş daye.

Sisê, em li hemberî asîmîlasyona ku bûye weke penceşêreke civakî, dixwazin qêrîna gelê xwe bigîhînin raya gişti ya dinyayê û mirovên xwedî vijdan li Tirkiyê, dengê xwe bigihînin saziyên navdewletî weke Yekitiya Neteweyan, UNESCO, Yekitiya Ewropa, Konseya Ewropa ûhw. Emê ji bona mafê zimanê xwe alikariyê ji wana bixwazin.

4) Em, bi hemû van pêngavan ku wê bêne avêtin ji kadroyên sivil û siyasî û ya herî girîng jî ji gelê xwe dixwazin ku alikariya bingeha kultura demokrasiyê û Tifaqa Neteweyî di nava Kurdan de bikin. Pengavên ku di vê mijarê de bêne avêtin ne pêngavên dawiyê ne lê em dixwazin û hewl didin ku ev bibin pêngavên destpêkeke nû.

Komxebat wê çêbibe

Di heman civînê de hatiye diyarkirin ku wê 10ê Çiriya Paşiyê (Sermawez, Mijdar) ya 2018ê komxebatek li ser mijarê were çêkirin. Derbarê mijarê de ev agahî hatine dayîn:

“Zimanê Kurdî ne qedexe ye. Lê belê ne zimanê perwerdehiyê ye li dibistanên Tirkiye yê. Zimanê Kurdî ne zimanê fermî yê duyemin e li Bakurê Kurdistanê. Bi vî awayî li duwarojê gefekî mezin li ser wendabûna/tunebûna zimanê me heye.

Em komxebatê de di rewşa zimanê Kurdî de li ser sê mijaran disekinin;

1  - Helwest û kiryarên dewleta Tirkiyeyê û destxistin û daxwazên me ji dewleta Tirkiyeyê.

2  - Daxwaz û hêviyên me ji sazî û rêxistinên Navdewletî li gor peymanên navneteweyî.

3 - Çawayî ya belavkirin û xwedîlêderketina zimanê Kurdî, nexşerêya xebat û çalakiyên di nava gel de.

(FD)