İstanbul Beylikdüzü’nde kapatılan özel bir bakım merkezinde hayatını kaybeden 21 yaşındaki otizmli Uğur Yıldırım’ın ölümü meclis gündemine taşındı.
CHP İstanbul Milletvekili Zeynel Emre, Yıldırım’ın darp edilip, yüksek dozda ilaç verildiği iddialarıyla hayatını kaybetmesi üzerine Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’ın yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne yazılı soru önergesi verdi.
Okullar açıldı, otizmli çocukları neler bekliyor?
"Denetim yetersizliği hak ihlallerine yol açıyor"
Türkiye’de otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı alan kişi sayısının 1,5 milyonu aştığını belirten Emre, otizmlilerin eğitim, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerine erişimde ciddi güçlükler yaşadığını; bazı özel bakım merkezlerinde şiddet, ihmal ve kötü muamele vakalarının ortaya çıktığını hatırlattı.
Emre, özel bakım merkezlerinin çoğunda kamu politikası eksikliği, denetim yetersizliği ve personel sirkülasyonunun yaygın olduğunu belirterek, bu durumun insan hakları ihlallerine yol açtığını ifade etti. Denetim ve yaptırım mekanizmalarının etkinliği konusunda ciddi soru işaretleri bulunduğu da önergede yer aldı.
"Otizm politikalarında yardım değil hak temelli yaklaşım istiyoruz"
Yanıt bekleyen 11 soru
Milletvekili Emre, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı’na şu soruları yöneltti:
Beylikdüzü-Mor Menekşe Bakım Merkezi’nin lisans, ruhsat ve son beş yıllık denetim kayıtları nelerdir? Olay sonrası herhangi bir idari tedbir (faaliyet durdurma, sözleşme feshi, idari para cezası vb.) uygulanmış mıdır?
Tesisteki ilaç uygulama yetkisi, reçete zinciri, risk bildirimi ve acil müdahale süreçleri mevzuata uygun mudur? Eksiklik tespit edilmişse, hangi personel hakkında idari veya hukuki işlem yapılmıştır?
Uğur Yıldırım vakası dâhil, son 5 yılda Bakanlığınız uhdesindeki merkezlerde OSB’li bireylere yönelik şiddet, ihmal veya kötü muamele iddiasıyla açılan soruşturma sayısı kaçtır? İllere göre dağılım, sonuçlanan dosyalardaki ceza türleri ve faaliyet durdurma sayıları nelerdir?
Bu merkezlerde habersiz denetimler hangi sıklıkta yapılmaktadır? Bağımsız izleme mekanizmaları (STK veya uzman katılımlı) kurulmuş mudur?
Ailelerin maruz kaldığı ekonomik yükün azaltılması için mevcut destek modellerinde (evde bakım yardımı, ulaşım desteği, eğitim ve terapilere erişim, geçici bakım vb.) bir düzenleme planlanmakta mıdır?
II. Ulusal Otizm Eylem Planı (2023–2030) kapsamında belirlenen hedeflerden hangileri hayata geçirilmiştir?
OSB istatistik komisyonu kurulmuş mudur, veri paylaşım protokolleri imzalanmış mıdır?
Erken tanı ve izlem süreçleri hangi sonuçları vermiştir?
Aile rehberi yayımlanmış mıdır, “Bireysel Hizmet Danışmanlığı” modeli kaç ilde uygulanmaktadır?
“Kritik Müdahale ve Güvenli Alan” birimleri oluşturulmuş mudur?
Otizm konusunda eğitim almış bakım personeli ve Uygulamalı Davranış Analizi uzmanı sayısı nedir?
“Etkin denetim ve destek politikaları oluşturulmalı”
Emre, önergesinde denetim eksikliklerinin ve ailelerin ekonomik yükünün altını çizerek, otizmlilerin haklarına erişimini güvence altına alacak kamu politikalarının güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı.
Ne olmuştu?
İstanbul Beylikdüzü’nde kapatılan Özel Mor Menekşe Bakım Merkezi’nde hayatını kaybeden 21 yaşındaki otizmli Uğur Yıldırım’ın ölümüne ilişkin hazırlanan iddianame, yaşanan ihmalleri ve işkenceyi ortaya koydu. Savcılık 9 çalışan hakkında “olası kastla öldürme” dahil birçok suçtan dava açtı.
Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, Yıldırım’ın şüpheli ölümüyle ilgili soruşturmayı tamamladı.
Savcılık, bakım merkezi çalışanları S.T., A.L, A.İ, B.G, Ç.K, M.Ö.T, T.Ö, Y.E ve Y.E.E hakkında iddianame hazırladı. Sanıkların “suçu bildirmeme, kasten yaralama, kasten öldürmeye teşebbüs, olası kastla öldürme” suçlarından cezalandırılması istendi.
Bakım merkezinde çocuklara yönelik kötü muamele iddialarının ardından başlatılan soruşturmada, Uğur Yıldırım’ın ölüm raporları çarpıcı ayrıntılar içeriyor. Adli Tıp raporuna göre epilepsi hastası olan Yıldırım’a en yüksek tedavi dozunun 30 katı ilaç verildi. İlacın kurum hemşiresi S.T tarafından uygulandığı, bu nedenle ölümün “ilaç zehirlenmesi” sonucu gerçekleştiği belirtildi.
Aile Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün incelemesinde, kamera kayıtlarında darp görüntülerine rastlandığı, Yıldırım’ın ellerinde ve ayak bileklerinde bağlama izlerine benzer ekimozlar bulunduğu kayda geçti. Annesi ise oğlunun bakım evi süresince vücudunda sık sık morluklar gördüğünü anlattı.
(NÖ)
