Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın hazırladığı, Türkiye için bir ilk olan Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) Ulusal Eylem Planı, 3 Aralık Dünya Engelliler Günü'nde kabul edilerek resmi gazetede yayımlandı.
2013 yılında 2 Nisan Otizm Farkındalık Günü'nde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Otizm Eylem Planı taslağını açıklamış ancak yaklaşık 4 yıldır plan kabul edilmemişti.
Yıldırım: Devlet yetişemese de destek olacak
Eylem planı Hilton Oteli'nde 3 Aralık Dünya Engelliler Günü dolayısıyla düzenlenen "Otizm Spektrum Bozukluğu Ulusal Eylem Planı" toplantısında Başbakan Binali Yıldırım’ın katılımıyla tanıtıldı.
Yıldırım, "Zihinlerdeki engelleri ortadan kaldırmalıyız. Toplumda engellileri saklayan bir anlayıştan, bugün engellileri topluma kazandıran bir noktaya geldik. Bu sadece devletin alanı değil, daha çok sivil toplum kuruluşumuz olacak. Daha çok özel kuruluşlarınız olacak, bu eğitimleri verecek, daha fazla imkanlar, bunları çeşitlendireceğiz. Devlet her şeye yetişemez ama devlet her şeye yetişeceklere destek verebilir" dedi.
Türkiye'de otizmli bireyler hayatın her alanında ayrımcılık yaşıyor. Otizmli çocuğu olan aileler ev bulmakta zorlanıyor, komşularının tacizine uğruyor, çocuğunu okula yazdıramıyor. Okula gidemeyen otizmli bireyler iş bulamıyor ve yaşama katılamıyor.
Eylem planında ABD’de “Hastalıkları Kontrol Etme ve Önleme Merkezi”nin 2012 verilerine göre 88’de 1 iken günümüzde otizmin her 68 çocuktan birini etkilediği; erkek/kız görülme oranının 5/1 olduğu, ancak genelde kızlarda daha ağır seyrettiği bilgisine yer verildi.
Farkındalık
Eylem planında otizm tanısı konulmuş bireyler ve ailelerinin ihtiyaçlarını karşılamak, yaşam kalitelerini artırmak ve onlara destek vermek amacıyla 7 başlık altında 65 tedbir geliştirildi.
Eylem planına göre, toplumun tüm kesimlerinin otizm konusunda farkındalık düzeyinin artırılması ve kurumlar arası iş birliğinin geliştirilmesi sağlanacak.
Erken yaşta tanılama
Otizmli bireylerin erken yaşta tıbbi tanılamaları yapılacak ve izleme programları geliştirilecek.
Tanı almış çocuğu olan ailelerin, otizm konusunda bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi, eğitilmesi ve yönlendirilmesi sağlanarak, onlara gerekli sosyal destek verilecek.
Bütünleştirilmiş ortamda eğitim
Otizmi olan bireylerin ayrımcılığa uğramadan bütünleştirilmiş ortamlarda eğitim görmelerinin sağlanması ile eğitsel değerlendirilmeleri, özel eğitim, meslekî eğitim, destek eğitim ve rehabilitasyon hizmetlerinin geliştirilecek.
İstihdam düzenlemesi
Otizmi olan bireylerin istihdamlarının sağlanması ve çalışma hayatı ile ilgili düzenlemeler yapılacak.
OSB olan bireylerin ve ailelerinin; sosyal güvenlik, sosyal yardım ve sosyal hizmetlerden daha etkin biçimde yararlanmasının ve toplumsal yaşama tam katılımlarının sağlanacak.
Denetleme kurulu
Eylem Planının hayata geçirilmesi amacıyla, ASPB’nin başkanlığında, Sağlık Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Kalkınma Bakanlığı, Yüksek Öğretim Kurulu Başkanlığından oluşan ve gerekli görüldüğünde Eylem Planında sayılan diğer sorumlu kurum/kuruluşların da toplantılarına davet edileceği “Otizm Eylem Planı İzleme ve Değerlendirme Kurulu” oluşturulacak.
Eylem planının Türkiye’de 1 milyonun üzerindeki otizmli ve aile fertleriyle bilrikte otizmden etkilenen yaklaşık 4,5 milyon bireyin yaşamını kolaylaştıracağı tahmin ediliyor.
Avukat ve otizmli annesi Sedef Erken, twitter’da “Otizm Eylem Planının Sn Başbakan düzeyinde sahiplenilmesi çok önemli, şimdi sıra TBMM'de yapılması gereken çalışmalarda” mesajını paylaştı. (NV)
Fotoğraf: Ali Balıkçı/İstanbul - AA
