Hollanda'nın geçen yıl Nisan ayında onayladığı ötenazi yasası, 1 Ocak 2002 tarihinden başlayarak uygulamaya girdi.
Bu uygulamayla Hollanda, iyileşme umudu olmadığı için yaşamak istemeyen hastaların ölümüne yardımcı olan doktorları cezadan muaf tutan ilk ülke oldu.
Ölüm doktoru hapsedilmişti
'Ölüm meleği' olarak adlandırılan doktor Jack Kevorkian, iki yıl önce Lou-Gehring hastalığına yakalanmış Thomas Wulf'a zehirli iğne yaptığı gerekçesiyle 10 ile 25 yıl arasında hapis cezasına çarptırılmıştı.
Kevorkian, söz konusu kişiye yaptığı ötenaziyi videoya alarak, bir televizyon kanalında gösterilmesini de sağlamıştı. Bunun üzerine hakkında Michigan Mahkemesi'nde dava açılan 'ölüm doktoru Kevorkian'ı, halk jürisi suçlu bulmuştu.
Duruşma sürerken, Dr. Kevorkian`ın ötenazi yaptığı kişilerin yakınları da onun lehinde tanıklıkta bulunmuşlardı. Dünyanın değişik ülkelerinde Dr.Kevorkian'ı destekleyen hekimler ve hastalar bulunuyor.
Sıkı kurallara tabi
Hollanda'da uygulamaya giren yasa uyarınca; ötenazi talebi, doktor, hukukçu ve etik uzmanlarından oluşan bir "Bölgesel Gözden Geçirme Komitesi"nin
değerlendirmesi ve kararına bağlı olacak. Buna göre, ötenazi talebiyle başvuran hastalar, önce Komite ile mülakat yapacaklar.
Komite kararının ardından, ikinci kez tıbbi görüş alınacak ve uygulama için hastanın dayanılmaz ağrılar içinde olması koşulu aranacak. Eğer Komite ve doktorlar kesin karara varamazlar ancak hasta da talebinde ısrar ederse son sözü savcı söyleyecek.
Hollandalıların ötenazi şartlarını "çok sıkı" bulduğu ve insanca ölme
talebinde bulunan bazı hastaların çağrılarının yanıtsız kalacağını ifade
edilirken, tartışma bir basamak daha ilerledi. Artık, yaşlı insanların
'ölmek için doğru zaman' olduğunu hissettiklerinde, reçetelerine bir intihar hapı yazılıp yazılmaması gerektiği tartışılıyor.
Karar 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren yürürlüğe konulsa da Hollanda'da
yıllardır "gayri resmi" olarak ötenazi uygulamasına göz yumuluyordu. Geçen
yıl Hollanda mahkemesi, "yaşamaktan yorulduğu" gerekçesiyle 86 yaşındaki
eski bir senatörün ölümüne yardımcı olan bir doktoru suçlu bulmuş, ancak doktora ne hapis ne de para cezası uygulanmıştı.
Türkiye'de durum
Ülkemizde 1998 yılında yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliği'nin "Ötenazi Yasağı" başlıklı 13. maddesine göre, ötenazi yasaklanmış durumda. Söz konusu maddede şöyle deniliyor:
"Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, hayat hakkından vazgeçilemez. Kendisinin veya bir başkasının talebi olsa dahi, kimsenin hayatına son verilemez."
Kısa adı HAYAD olan Hasta ve Hasta Yakını Hakları Derneği'nin bir temsilcisi konuya ilişkin görüşlerini şöyle dile getirdi:
"Ölme talebinde bulunabilmek için onun öncesindeki tüm olanakların kullanılmış ve tüketilmiş olması gerekir. Kimse hiçbir koşulda yaşamından vaz geçmek istemez. Ancak bakımla ilgili olarak yaşanan sıkıntılar hastayı bu noktaya getirir. Yasanın uygulanacağı Hollanda'da tedavisi olmayan hastaların bakım ve tedavileriyle ilgili özel düzenlemeler vardır. Ayrıca bu konunun özellikle sigorta şirketlerince suistimal edilmesi riski vardır." (MS/NU)
