Fotoğraf: Adana Ceza İnfaz Kurumları, Adalet Bakanlığı
“Mahpusların yeterli, düzenli ve sağlıklı gıdalara erişme hakkı ve bunu temin etme yükümlülüğü devletin sorumluluğundadır.”
İnsan Hakları Derneği (İHD) Adana Şubesi Hapishaneler Komisyonu, Ocak-Şubat-Mart 2022 dönemine dair raporunu açıkladı.
Çukurova bölge hapishanelerini kapsayan 2022 yılı ilk 3 aylık hak ihlalleri raporunda, şu cezaevlerindeki ihlaller yer aldı: Adana’daki Kürkçüler F ve T Tipi, Osmaniye 1 ve 2 Nolu T Tipi ve Türkoğlu 1 ve 2 Nolu L Tipi kapalı hapishaneleri.
Mektuplar, başvurular, görüşmeler
Beslenme, sağlık hakkı, işkence ve kötü muamele yasağı gibi konularda ihlalleri belgeleyen rapor, mahpusların anlatımlarını da içeriyor:
Raporda, “son yıllarda neredeyse tüm hapishanelerde sıklıkla görülen hasta mahpusların tedavi ve sağlık haklarının engellenmesi, işkence, kötü muamele ve onur kırıcı uygulamalar, çıplak arama/ağız içi arama uygulaması, pandemi nedeniyle yaşanan temizlik ve hijyen sorunları, infaz yakma olarak nitelendirilen koşullu salıverilme imkanından yararlandırılmama, mahpusların haberleşme ve ifade özgürlüğü önündeki engeller, keyfi disiplin cezaları, engelli mahpusların yaşadığı sorunlar” sıralandı.
İhlaller, mahpusların derneğe gönderdiği mektuplar, mahpus ailelerinin başvuruları ve bu başvurular sonrası yapılan mahpus görüşmeleri ile tespit edildi.
“Ağız içi arama” uygulaması
Raporun “Tespit ve değerlendirmeler” başlığında, yaşananlar şöyle özetlendi:
- Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde 2021 yılı Ağustos ayından bu yana "ağız içi arama" şeklinde uygulamanın var olduğu, uygulamanın Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde görevli Jandarma personelleri tarafından gerçekleştirildiği, ağız içi arama uygulamasının, Jandarma personelinin mahpusları hastane sevki için teslim aldığı esnada gerçekleştirilmek istendiği,
- Mahpusların, odalarından çıkıp Jandarma personelinin kendilerini teslim alacağı yere gelinceye kadar 4 ayrı üst araması, dedektörlü arama ve X-Ray aramasından geçtiği ancak buna rağmen Jandarma personelince mahpuslara ağıziçi arama yapılmak istendiği,
- Mahpuslar tarafından, bu uygulamanın hekim nezaretinde ve mevzuata uygun bir şekilde yapılmadığı için keyfi olduğu ve bu uygulamanın Jandarma personeli tarafından yapılması nedeniyle insan onuruna aykırı olarak nitelendirildiği,
- Mahpuslar tarafından, bu uygulamanın doktor nezaretinde ve mevzuata uygun bir şekilde yapılması istenildiğinde ise Jandarma personeli tarafından "Aramayı kabul etmiyor" şeklinde tutanak tutularak hastaneye sevkin gerçekleştirilmediği;
- Neredeyse tüm hapishanelerde pandeminin en yoğun yaşandığı dönemlerde mahpuslara temizlik ve hijyen malzemelerinin verilmediği, mahpusların aynı maskeyi 3 haftayı bulan sürelerde kullanmak zorunda kaldıkları, dışarısı ile çok yoğun temas halinde olan infaz koruma memurlarının mahpusların yaşam alanı olan koğuş ve odalarına hiçbir önlem almadan girdikleri;
- Osmaniye 2 No’lu T Tipi Kapalı Hapishanesinde kalan ve tutuklandıkları anda yaralı olduklarını belirten mahpusların aradan geçen 5 yıl içerisinde tedavi edilmedikleri, hastaneye uzun uğraşlar ve talepler sonucu götürüldükleri, hastanede hekimlerin kendilerini tedavi dahi etmedikleri, hekim ile iletişimlerinde kelepçeli olarak tutuldukları, aradan geçen 5 yıl içerisinde ilgili ve yeterli bir tedavi uygulanmadığı için tedavide geç kalındığı, geç kalındığı için bazı organlarında kalıcı hasarların kaldığı;
- Kürkçüler, Osmaniye ve Türkoğlu Hapishanelerinin her üçünde de mahpusların talepleri ve abone olma isteklerine aykırı olarak kendilerine Yeni Yaşam, Evrensel ve Özgür Gelecek Gazetelerinin verilmediği, mahpusların bu uygulamaya karşı başvurdukları Savcılık ve Hakimlik makamlarından herhangi bir cevap alamadıkları;
- Kürkçüler F Tipi Kapalı Hapishanesinde mahpuslara verilen yemek miktarının az olduğu, verilen yemeklerin besin değerinin düşük olduğu, verilen yemeklerin çoğu zaman kötü koktuğu, mahpuslara günlerce aynı yemeklerin verildiği,
- Osmaniye 2 No’lu T Tipi Kapalı Hapishanesinde kalan mahpuslara verilen yemek miktarının az olduğu, bazen 10 kişiye 4 kişilik yemek verildiği, mahpusların bu nedenle hapishane kantininden beslenmek zorunda kaldıkları ancak hapishane kantini fiyatlarının çok yüksek olduğu tespit edildi. (AS)
