Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) 13 Ekim'e kadar sürecek 2023 Sonbahar Oturumu nihai gündemini çalışmaya başladığı 9 Ekim Pazartesi günü belirledi ve aralarında "Osman Kavala'nın derhal serbest bırakılması çağrısı"nın da olduğu üç acil tartışma ve iki güncel konuyu gündemine aldı.
AKPM Başkanı Tiny Kox: "AİHM kararlarına uyulmamasına hoşgörü gösterilmeyecek"
Açılışta konuşan AKPM Başkanı Tiny Kox, oturumda AB Adalet Komiseri'nin Avrupa Birliği'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) katılımı konusunda milletvekillerini bilgilendireceğini aktardı ve "Bu katılım [...] bu kuruluşa üye bütün devletlerin Sözleşmeyi saygı göstermeleri ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin bağlayıcı kararlarına tamamen uymaları gerektiği konusunda da bir [uyarı] olacaktır." dedi.
Kox, "Strasbourg mahkemelerinin kararlarını uygulamayı sürekli reddetmeye artık hoşgörü gösterileme[yeceğini]" söyledi. "Bu haftaki oturumumuz sırasında bu konu da gündemimizin üst sıralarında olacak."
Kavala ve Gezi Davası
"Osman Kavala'nın derhal serbest bırakılması" konusu AİHM'in bu konudaki kararının uygulanmasının bizzat Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından reddedildiği günden beri Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi ve AKPM'nin gündeminde. Acil tartışma 12 Ekim Perşembe günü yapılacak. Tartışmada bir bütün olarak Gezi Davası ve Yargıtay'ın Osman Kavala, Can Atalay, Çiğdem Mater, Tayfun Kahraman ve Mine Özerden hakkındaki cezaları onaylamasının da ele alınması bekleniyor.
AİHM, 18 Ekim 2017’de gözaltına alındıktan sonra 1 Kasım 2017’de tutuklanan iş insanı Osman Kavala ile ilgili 10 Aralık 2019’da hak ihlali kararı vermişti. Hükümetin karara itirazını görüşen mahkeme kararın yeniden görüşülmesi için Büyük Daire'ye sevk talebini reddetmiş ve karar 12 Mayıs 2020'de kesinleşmişti.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Osman Kavala’yla ilgili kesinleşen Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararıyla ilgili Türkiye’ye çağrıda bulundu, kararın uygulanarak Kavala’nın serbest bırakılmasını istedi. Türkiye'nin kararı uygulamamakta direnmesi üzerine, AİHM kararlarının uygulanıp uygulanmadığını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 3 Eylül 2020'de AİHM kararının uygulanarak Kavala’nın derhal tahliye edilmesi yönünde karar verdi.
İhlal prosedürü
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, 2 Şubat 2022'de o sırada Gezi davasının tek tutuklusu olan Osman Kavala’nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararına rağmen serbest bırakılmamasıyla ilgili ‘ihlal sürecini’ resmen başlatmıştı.
Komite oy çokluğuyla dosyanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından değerlendirilmesine karar vermişti.
Karara göre AİHM, Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni ihlal edip etmediğine ve kararının gereğini yerine getirip getirmediğine karar verecek.
Eğer buradan ihlal yönünde karar çıkarsa, Bakanlar Komite Türkiye'ye hangi yaptırımın uygulanacağını kararlaştıracak. Yaptırım seçenekleri arasında Türkiye'nin Avrupa Konseyi'nden çıkarılması veya oy hakkının askıya alınması da bulunuyor.
Diğer acil tartışmalar
"Osman Kavala'nın derhal serbest bırakılması çağrısı"nın dışında Türkiye'yi dolaylı olarak ilgilendiren diğer iki acil tartışmada "Dağlık Karabağ'daki insani durum", "Ukrayna'da adil bir barışın ve Avrupa'da kalıcı güvenliğin sağlanması" da var. Sonbahar oturumunda Türkiye'nin iç ve dış politikalarının sıkça gündeme gelmesi bekleniyor.
Güncel konular
Güncel konular arasındaysa "Hamas'ın İsrail'e yönelik son saldırısının ardından Orta Doğu'da şiddetin tırmanması" ve "Kosova'nın kuzeyindeki durum, son saldırı ve gerilimi azaltma ihtiyacı" yer alıyor.
Önemli tartışmalar
Meclis gündemindeki başlıca konular arasında yer alan 2023 Václav Havel İnsan Hakları Ödülü, kazananın Osman Kavala olduğunun açıklanmasıyla sonuçlandı.
2023 Vaclav Havel ödülü Osman Kavala'ya verildi
Pegasus ve benzeri casus yazılımlar ve gerçekleştirilen gizli devlet gözetimi ve ayrıca Rusya Devlet Başkanı'nın görev süresinin halen işbaşındaki Vladimir Putin'e göre belirlenmiş olmasının meşruluk ve yasallığının incelenmesine yönelik rapor Avrupa gündeminde yankılanacak.
Parlamenterler, Adaletten Sorumlu Avrupa Komiseri Didier Reynders ile görüş alışverişinde bulunacak. Bakanlar Komitesi Başkanı Letonya Dışişleri Bakanı Krišjānis Kariņš, Avrupa Konseyi'nin yürütme organının çalışmaları konusunda raporunu sunacak ve Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Marija Pejčinović Burić, üyelerle soru-cevap oturumu düzenleyecek.
Aşırı sağın demokrasi ve
insan haklarına meydan okuyuşu
Gündemdeki diğer konular arasında aşırı sağın Avrupa'da demokrasi ve insan haklarına meydan okuyuşu ve göç ve sığınma sorunlarının seçim kampanyalarında yer alışı ve göçmen hakları üzerindeki etkileri de var. Parlamenterler, Avrupa Konseyi üyelik yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğinin incelenme sırası gelmiş olan Fransa'nın durumunu gözden geçirecekler. Ayrıca, Covid-19 ile mücadelenin çocukların ve genç yetişkinlerin zihin sağlığı ve esenliği üzerindeki etkisi ve çocuklarda bağımlılık davranışlarının önlenmesi konusu tartışılacak.
Engelli kadınlara yönelik şiddetle mücadele
Son olarak, Meclis, engelli kadınlara yönelik şiddetle mücadele konusunu (Anlaşmazlıklarda Cinsel Şiddetin Önlenmesi için Başbakan Özel Temsilcisi, İngiltere Devlet Bakanı, Wimbledon Lordu Ahmad'ın katılımıyla) ele alacak, Afganistan ve Afgan mültecilerinin karşı karşıya bulundukları insani krizi tartışacak ve Avrupa Konseyi'nin çatışmaları önleme, uluslararası kurumların güvenilirliğini yeniden tesis etme ve küresel barışı teşvik etme rolünü ele alacak.
(AEK)
