Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) Öyle Bir Geçer Zaman Ki dizisine sevişme sahnesi sebebiyle 489 bin 612 lira ceza vermesini Medya İzleme Grubu'ndan (MEDİZ) Doç. Dr. Hülya Uğur Tanrıöver bianet’e değerlendirdi.
Görülmemiş bir sansür döneminde yaşadığımızı belirten Uğur Tanrıöver artık yasak ve sansürlerin belirli bir sınır ya da tanımı olmadığını, bu durumun otosansürü arttırdığını söyledi.
“Sınırları ya da tanımı belli olmayan, inanılmaz bir sansür dönemindeyiz. Tamamen RTÜK’teki çoğunluğun, yani iktidarın kendi kafasına göre uygun gördüğü kalıplara ‘Bu uyar, bu uymaz’ şeklinde cezalar dağıtılıyor. Bu yeni bir şey değil ama giderek vahimleşiyor. Televizyon camiasında çok daha vahim şeylerin olduğunu da biliyoruz. Çekilmiş bazı bölümlerin, özellikle de bu şekilde gelen baskılarla ‘Yok efendim, nasıl böyle olabilir’ şeklinde değiştiriliyor ve sansür uygulanıyor.”
"12 Eylül'de sansür daha netti"
 |
| Doç. Dr. Hülya Uğur Tanrıöver |
Uğur-Tanrıöver neyin, ne zaman, neden sansürleneceğinin belli olmadığının altını çiziyor, 12 Eylül dönemindeki sansürde en azından neyin sansürleneceğinin tanımlı olduğunu söylüyor.
“Neredeyse 12 Eylül sansürü daha netti diyebiliriz. O zaman biliyorduk ki şu cümleyi kullanman yasak. Ama bugün böyle bir şey yok. Evren dönemi’nin TRT’si daha dürüsttü çünkü sana, örneğin, ‘Olasılık kelimesini kullanamazsın İmkansız diyeceksin’ diyordu. Şimdi kullandığın görüntünün, repliğin sansürlenip sansürlenmeyeceğini ya da nasıl sansürleneceğini dahi bilmiyorsun.”
"Cezalar can yakmak amaçlı"
Uğur Tanrıöver cezalardaki meblağ artışıyla caydırıcılıktan ziyade artık belirli işlerin yapımının tümüyle engellenmeye çalışıldığını ekliyor.
“Makule yakın rakamlar olduğunda dizinin aldığı reytinglerle bağlantılı olarak yapımcı ya da kanal ‘Ben şu kadar gelir sağlıyorum, iki yüz bin de verebilirim’ diye düşünebilirdi. Bu cezalarsa özellikle bir daha kimse yapmasın diye, can yakma amaçlı verilen cezalar.
“Öyle bir şey yapalım ki artık o iş yapılmasın anlayışı var. Son derece sıkı bir sansürdeyiz. Şu anda yapılan, yazılan, çizilen dizilerin tümü sansürlü. Açıkça söylenmiyor ama otosansür böyle bir şeydir. Korkuyu toplum içine salıp uygulanandan daha fazlasını kişilerin kendi kendilerine uygulamalarını sağlamaya çalışıyorlar.”
Öyle Bir Geçer Zaman Ki dizisinde Caroline karakteriyle Hakan karakterinin sevişme sahnesi sebebiyle RTÜK Mülga 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'nun 4. maddesi'nde geçen “Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırılık" gerekçesiyle Kanal D’ye 489 bin 612 lira para cezası vermişti. RTÜK daha önce de aynı dizideki başka bir sevişme sahnesi için Kanal D'ye 369 bin 874 lira ceza vermişti. (EA)
