Kocaeli Üniversitesi öğretim üyesi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Işık Karakaya, savaş, çatışma gibi olağanüstü koşulların çocukları yetişkinlerden daha çok etkilediğini vurguladı.
bianet'e Kuzey Irak'taki kara operasyonununun çocuklar üzerindeki olası etkilerini değerlendiren Karakaya, şiddet olaylarından sadece Güneydoğu'dakilerin değil, her yerdeki çocukların olumsuz etkilendiğini söyledi:
"Şiddet olaylarının ardından yapılan çalışmalarda, çocukların olumsuz etkilendiğine dair bilimsel verilere ulaşıldı. Olağanüstü hallerde çocukların güven duyguları sarsılıyor, çevreyi 'düşmanlarla ve tehditle dolu, tehlikeli ' olarak algılayabiliyorlar. Ortaya çıkan stres, çocukların duygusal ve davranışsal sorunlar geliştirmesine yol açabiliyor."
Çocukların bu tip sorunlar geliştirmemesi için Karakaya'ya göre çocuğun yakınlarına da, medyaya da büyük sorumluluk düşüyor.
Çocuklar anma törenlerine katılıyor
Şemdinli'ye bağlı, Tekeli (Gare) köyünde yaşayanlar sınır ötesi kara harekatının başladığı gün yapılan top ateşlerinin çocuklarının psikolojisini olumsuz yönde etkilediğini belirtmiş, topların başka yere taşınmasını talep etmişti.
Harekata çocukların tek tanıklığı bu değil. Çocukların büyük çoğunluğu televizyonda yayınlanan görtüntülere maruz kalırken, bazı çocuklar operasyonların etkisini daha da yakından deneyimliyor. Babaları operasyon sırasında hayatını kaybettiyse, çocuklar cenazelere veya anma törenlerine de katılıyor.
Örneğin Irak'ta ölen askerlerden Piyade Binbaşı Zafer Kılıç için Ankara'da gerçekleşen törende Kılıç'ın 11 ve dört yaşlarındaki iki çocuğu da hazır bulunuyordu.
"Kendisini tehlikede hisseden çocuğun sağlığı bozulabilir"
Çocuklarda kendilerini "tehlikede" hissettiklerinde oluşabilecek sorunları açıklayan Karakaya, bunları şöyle sıraladı:
"Yeni ortaya çıkan korkular, uyku problemleri, bakımverene aşırı bağlanma, kaygı bozuklukları, dikkat ve konsantrasyon sorunları gibi belirtiler sayılabilir. Ölümle ilgili sorular başlayabilir."
Çocuğun ölümü anlamasının yaşına ve olgunlaşma düzeyine bağlı olarak değiştiğini kaydeden Karakaya, "Küçük çocuklarda ölüm kavramı tam olarak gelişmese de sevdiklerini kaybetmeye büyük tepki verirler" dedi:
"Daha büyük yaştaki çocuklarsa artık ölümün geri dönülmez bir son olduğunu anlar ve yas tepkileri gösterirler. Çocuklar eğer koruyucu bir çevre, yeterli sosyal destek ve mümkün olduğunca günlük işlevlerini devam ettirebilecek koşullarda bulundurulursa verdikleri ruhsal yanıtlar da daha sağlıklı olur."
"Çocuğun sağlığını korumak medyanın da sorumluluğu"
Ailenin yanı sıra medyaya da görev düştüğünü ifade eden Karakaya'ya göre medya sunduğu bilgilerin toplumun her kesimine ulaştığı bilinciyle hareket etmeli:
"Medya olayları dramatize etmeden, nesnel ve sağduyulu bir biçimde sunmalı." (GG/TK)
