Ulusal Meclisin birinci gücü olan Yeni Halk Cephesinin (NFP) merkezindeki Boyun Eğmeyen Fransa (LFI) lideri Jean-Luc Mélenchon, geçtiğimiz hafta Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un sağcı Michel Barnier'yi Fransa başbakanı olarak atamasının ardından düzenlenen ilk gösteride "Demokrasi yalnızca kazandığınızı kabul etme sanatı değil, aynı zamanda kaybettiğinizi kabul etme alçakgönüllülüğüdür." diyordu.
LFI'ye göre 160 bin (yetkililere göre 26 bin) kişi demokrasinin reddine duydukları öfkeyi dile getirmek için alandaydı. Öğrenci örgütleri ve Boyun Eğmeyen Fransa önceki hafta miting çağrısında bulunurken başkana Yeni Halk Cephesi (NFP) ittifakından gelen bir solcuyu başbakanlığa ataması için baskı yapmayı amaçlıyordu. NFP, Macron'un hazirandaki apansız seçim çağrısı ardından yapılan erken seçimlerde ittifak halinde en çok milletvekilini parlamentoya taşımıştı.
Elinde, 70 yaşındaki Barnier ve Joe Biden'ın yan yana resminin üzerinde Barnier'nin başbakanlığa atandığı günün gazete başlıklarından biri ("Beşinci Cumhuriyet'in en yaşlı başbakanı") bulunan pankartı taşıyan öğretmen David Brunet bu seçimin "tamamen saçmalık" olduğunu söylüyor.
"Şimdilik, [Marine Le Pen'in] Milli Birlik'i, Barnier hükümetine "güvensizlik" oyu vermezse hakem olacak. Solun oyu tek başına onu devirmeye yetmeyecek," diyor.
Brunet, bu durumda, parlamentodan bir strateji çıkmasının zor olduğunu söylüyor: "Yeni seçimler, en azından bir yıl içinde olmayacak, kanun hükmünde kararname çıkartarak sağcı ve aşırı sağcı bir politika yürütmeleri mümkün, bu yüzden memnuniyetsizliğimizi dile getirmek için sokaklara çıkmamız gerekiyor."
Temmuz erken seçimlerinin sonuçları Fransa'yı bundan sonra olacaklar konusunda belirsizlik içinde bıraktı. Başlıca sol partileri bir araya getiren NFP, Ulusal Mecliste 193 sandalye kazanarak Macron'un merkezci ittifakı, (166 iskemle) ve Ulusal Birlik ve müttefiklerininin (142 iskemle) önüne geçerek parlamentonun birinci gücü oldu.
NFP'nin ana partileri (Boyun Eğmeyen Fransa, Sosyalist Parti, Yeşiller ve Komünistler) iki hafta süren tartışmaların ardından programlarını uygulayacak bir başbakan adayı olarak kamu görevlisi ve iktisatçı, kamu hizmetleri savunucusu Lucie Castets üzerinde anlaşmışlardı. Ancak Macron ağustos sonlarında NFP adayını başbakanlığa atamayı reddetti.
Barnier'nin geçtiğimiz perşembe hükümeti kurmakla görevlendirilmesinden bu yana, NFP partileri tepkilerinde büyük ölçüde ortaklaştılar. Sosyalist Parti milletvekilleri yeni hükümete ret oyu kullanacaklarını bir bildiriyle duyurdu. Mélenchon ve Boyun Eğmeyen Fransa adına konuşanlar, bunun bir Macron darbesi ve demokrasiye reddiye olduğunu söylediler. Yeşiller'in ulusal sekreteri Marine Tondelier ve Komünist mevkidaşı Fabien Roussel, Barnier'nin başbakan adaylığına atanmasının seçim sonuçlarının inkarı olduğunu ve karşı gösterileri desteklediklerini söylediler. Ancak Sosyalistler, yeni hükümete karşı çıkmak için parlamenter araçları kullanacaklarını söyleyerek cumartesi günkü protesto çağrılarına katılmadı.
Solda Birlik
Birçok kişi, bu partiler arasında Macron'un 2022'de yeniden seçilmesinden sonra Solu birleştirmek üzere kurulan ittifakın uzun sürmemesini göz önüne alarak NFP ittifakının geleceği olup olmadığını sorgulamıştı. Sol bu kez, ittifakının kalıcı olacağını İktisatçılarca uzun bir müzakere sürecinden geçirlilmiş, ayrıntılı olarak açıklanmış ve onaylanmış bir programa dayanıyor olmasıyla gerekçelendirdi. Belgenin temel hedefleri arasında halkın nefretini kazanan emeklilik reformunun iptali, asgari ücretin artırılması ve servet vergisinin yeniden yürürlüğe sokulması yer alıyordu.
Protestoya katılan 18 yaşındaki Lisa Debaud, ittifaka inanıyor: "Örneğin, bu ittifakta Yeşiller ve Sosyalistlerin halkın arasına katılmakta, 'el sıkışmakta' ve keskin siyasette iyi olduklarını biliyoruz, Yeni Antikapitalist Parti (NPA) ve Boyun Eğmeyen Fransa gibi diğer partilerin de sokakta tartışmak, halkı bilgilendirmek ve müzakere yürütmek açısından büyük ve ilgi çekici bir militan gücü var, bu yüzden militan mücadelede birbirimizi iyi tamamladığımızı düşünüyorum."
Debaud'ya göre, miting bir öfke gösterisi olduğu kadar solcu partilere kendilerinden beklenenleri hatırlatmanın da bir yoluydu. "Bu gösteri, parlamentodaki Solu silahlarını elden düşürmemeleri için baskı altına almak için kullanılmalı" diyor. Macron'un görevden alınmasını isteyen bir dilekçeyi dağıtırken "[...] bir tür umutsuzluk var, Sarı Yelekliler'i gördük, emeklilik reformu yaşadık, kamuoyuna kendilerini kapatmış kurumlarımız var ve sesimiz duyulmuyor" diye konuşuyor.
Macron, NFP'yi dağıtmak
için Sosyalistlere oynuyor
İttifaktaki her parti Barnier hükümetine karşı oy kullanmakta birleşirken yalnızca Boyun Eğmeyen Fransa ve Yeşiller'in bir bölümü aktif olarak başkanın görevden alınması çağrısında bulunuyor. Bu prosedürün uygulanması, "görev ihlali" halinde başkana karşı oy kullanmak üzere Ulusal Meclis ve Senatonun üçte iki çoğunluğunun bir araya gelmesini gerektiriyor. Beşinci Cumhuriyet sırasında hiç kullanılmayan bu prosedürün başarı olasılığı iki meclisin bileşimi göz önüne alındığında şimdilik düşük.
Ana sorulardan biri, Barnier'nin adaylığının güçlü bir muhalefet grubu içinde Sol ittifakı mı güçlendireceği yoksa yalnızca hayal kırıklığı mı yaratacağı. Merkezciler ve Sosyalistlerin sağ kanadının kimi üyeleri, Sosyalist Parti'nin Bernard Cazeneuve'ün Macron tarafından hükümeti kurmakla görevlendirilmesini reddederek, görevin Barnier'ye verilmesinden sorumlu olmakla suçluyor. Eski bir Sosyalist Parti üyesi olan Cazeneuve, François Hollande'ın 2017'nin son aylarında sona eren başkanlığında başbakandı. Sosyalist Parti'yi eleştirenler arasında Libération'a Cazeneuve'ün adaylığını partisinin engellediğini söyleyen Paris'in Sosyalist belediye başkanı Anne Hidalgo da var.
Ancak, Soldaki birçok kişi Cazeneuve'ün adının Macron tarafından NFP ittifakını bozmak ve Sosyalistleri merkezci bir koalisyona katılarak Boyun Eğmeyen Fransa'dan uzaklaşmaya zorlamanın bir yolu olarak ortaya atıldığı görüşünde. Sosyalist Parti'nin başkanı ve ittifakın mimarlarından Olivier Faure, bir televizyon röportajında şunları söyledi: "Bernard Cazeneuve Matignon'a [başbakanın ofisine] getirileceğinin hiçbir güvencesi bile olmadan Yeni Sol Cephe'yi dağıtma hevesindeydi. Bunun ne anlama geldiğini hayal edebiliyor musunuz? [...] Başkanın seçimini Sosyalistlerin kararının yönlendirdiğini, bir an için bile olsa, nasıl düşünebilirsiniz?"
LFI ile ittifak, 2022'den beri Sosyalistleri bölüyor. Partinin 29 Ağustos'taki yıllık toplantısında ittifakın yeniden değerlendirilmesi sırasında karşıtları, Faure'un stratejisine yönelik şikayetleri arasında, dış politika ve laiklik gibi konularda Boyun Eğmeyen Fransa ile aralarındaki açık uyumsuzluktan söz ediyorlardı. Ayrıca, daha liberal Raphaël Glucksmann liderliğindeki Sosyalist liste haziran seçimlerinden nispeten iyi bir puanla (yüzde 14) çıkarken Boyun Eğmeyen Fransa'nın sadece yüzde 10 aldığını da gündeme getiriyorlar. 2025'te yapılması gereken kongrede, parti başkanlığına aday olacak kimilerinin Boyun Eğmeyen Fransa'dan uzaklaşmayı savunmaları ve ittifakı bozma olasılığına yol açarak arı kovanına çomak sokmaları da mümkün.
Yeni parlamento oturumu 1 Ekim Salı günü yapılacak. O güne kadar her parti bu yeni güç dengesini yönetmek için stratejiler bulmaya çalışacak. Ancak Macron'un duruşu ve Barnier'nin adaylığı, genellikle iktidar partisinin çoğunluğu elde tutmadığı bütün durumlarda olduğu gibi, güç dengesinin parlamentoya kaymasını kesinlikle engelledi. Bu, Sol için bu önemli bir güçlük oluşturuyor.
(JG/AEK)
