Hapishanelerdeki kadın ve LGBTİ+ mahpuslara yönelik cinsiyet ayrımcılığı içeren uygulamalar devam ediyor. Hasta, yaşlı, engelli ve küçük çocuğu bulunan kadın mahpuslar, yeterli tedavi ve bakıma erişemiyor. Hak savunucularının çağrılarına rağmen, hapishanelerde ayrımcılığı, işkenceyi, kötü muamele ve cinsel şiddeti önleyecek adımlar ise atılmıyor.
Cezaevlerinde şiddet derinleşiyor: "Mevcut infaz sistemi toplumsal cinsiyet rollerini yeniden üretiyor"
İHD İstanbul Hapishaneler Komisyonu'nun verilerine göre, Marmara Bölgesi hapishanelerinde ağır hasta 37 kadın mahpus yaşam mücadelesi veriyor. Hapishaneler Komisyonu üyesi Meral Nergis Şahin, hapishanelerdeki kadınların karşı karşıya kaldığı hak ihlallerini bianet’e anlattı.
"Hijyen ürünlerine ulaşılamıyor"
Şahin, kadın mahpusların yalnızca kadın olmaları sebebiyle özgün ve ağır mağduriyetler yaşadığını belirterek, özellikle hijyen, sağlık hizmetlerine erişim, güvenlik ve infaz yakma uygulamalarındaki eşitsizliğe dikkat çekti.
"Kadınlara yönelik ayrımcılık ne yazık ki hapishanelerde de devam ediyor. Kadının sırf kadın olması sebebi ile yaşadığı mağduriyetleri var. Mesela regl durumu, sadece hapishanelerde değil, aynı zamanda Geri Gönderme Merkezleri'nde (GGM), gözaltı merkezlerinde kadınlar için çok büyük bir sorun halini alabiliyor. Kadınların pedlere, hijyen ürünlerine ulaşması kolay olmuyor. Hele özelliklerde GGM’lerde bu ürünler sınırlı sayıda kadınlara veriliyor."
"Sağlık merkezlerine erişilemiyor"
Hamile bir mahpusun durumunun çok daha ağır olduğuna dikkat çeken Şahin, "Hamile kadınlar sağlık merkezlerine erişemiyor. Hapishanenin toplu ve kalabalık yapısı nedeniyle enfeksiyonlara ve hastalıklara açık hale geliyorlar" dedi.
"Sorumluluk bakanlıkta"
Şahin, kadın mahpuslara uygulanan şiddetin farklı boyutlarını işaret etti. Bu sorunun yalnızca kamu görevlileriyle sınırlı olmadığını söyleyen Şahin, herkese sorumluluk düştüğünü belirterek şöyle devam etti:
"Hapishanelerdeki hak ihlalleri ve yaşanan sorunların çözümü imkansız değil. Sadece bu sorunlar çözülmek istenmiyor. Hak ihlallerinin çözümü ya da olabildiğince asgari bir seviyeye inmesi için en öncelikli sorumluluk Adalet Bakanlığı'nın. Eğer bakanlık gerçekten oradaki sorunları ve ihaleleri çözmek istese bunu rahatlıkla yapabilir. Bakanlığın yanı sıra sivil toplum kuruluşlarına, aydınlara, sanatçılara, eğitimcilere, sağlıkçılara ve daha çok birçok kişi ve kurumu da ayrıca sorumluluk düşüyor."
"Bile isteye ölüme sürükleniyor"
Son yılların en ağır sorunlarından birinin infaz yakma uygulamaları olduğunu söyleyen Şahin, hasta mahpusların bu uygulamayla cezaevinde ölüme terk edildiğini ifade etti:
"İnfaz yakma maalesef şu anda mahpuslara ilişkin en can yakıcı meselelerin başında geliyor. Birçok hasta mahpus, infazı yakılarak dört duvar arasında bile isteye ölüme sürükleniyor. Bunların içinde infazı yakılan kadınlar da var. İnfaz yakmaların temelinde tamamen siyasi saikler yer almaktadır. Açıkça eşitlik ilkesine aykırılıktır. Bunun ortadan kaldırılması için tüm hak savunucularının sesini yükseltmesi gerekir."
37 hasta kadın mahpus
Hatice Yıldız (76): Evinden sedye ile alınarak tutuklandı. Yaşlılığa bağlı sağlık sorunları yanında, demans, yüksek tansiyon, kemik erimesi, bel fıtığı, omurga eğriliği, mide rahatsızlığı ve görme bozukluğu hastalıkları ile mücadele ediyor. Hapishane koşullarına bağlı olarak sağlık durumu her geçen gün daha da bozulduğundan sık sık baygınlık geçiriyor ve başkalarının yardımı ile yaşamını sürdürebiliyor.
Hatice Onaran (61): Yüzde 79 engelli kanser hastası olup düzenli tedavi ve bakım altında, hijyenik bir ortamda, stresten uzak yaşaması gerekirken, serbest bırakılmayarak sağlığı ve yaşamı tehlikeye atılıyor.
Fatma Tokmak: İleri derecede kalp, astım ve hipertansiyon hastası. Geçen hafta anjiyoda kalp kapakçığında yırtık tespit edildi. Acilen ameliyat olması gerekmekte.
Tenzile Acar: İleri derecede kronik Hepatit B ve tüberküloz hastası. Bu hastalıklarına bağlı olarak göğsünde sıkışma, nefes almakta zorluk çekme ve boğazından kan gelmesi sorunları yaşıyor. Kelepçeli muayene ve tedavi dayatılması nedeniyle tedavisi aksatılıyor.
Şivekar Ataş: İleri derecede kalp, yüksek tansiyon, bel fıtığı ve diş hastası, son olarak rahminde tespit edilen kistler ameliyatla çıkartılmış ve düzenli takip, tedavi ve bakım ihtiyacı bulunuyor. Ancak bu ihtiyaçların hapishane koşullarında sağlanamayacağı bilinmesine rağmen hapishanede tutularak sağlığı ve yaşamı riske atılıyor.
Bakırköy Kadın Hapishanesi: Dilek Öz, Elif Yaş, Jiyan Erdinç, Süreyya Bulut, Şükran Avşar, Burcu Çınar, Felek Gün, Songül Yıldırım
Kocaeli/Gebze Kadın Kapalı Hapishanesi: Fadime Coşar, Hazine Alçı, Güneş Tekin, Havva Ak, Helin Öncü, Remziye Baloğlu, Ruhşan Bozan, İpek Cigretaş, Zeliha Bulut, Besiye Özer, Ceylan Gürbüz, Saime Afşin, Cemray Baş, Derya Moray, Gönül Erdoğan, Nihal Altuntaş, Türkan İpek
Kocaeli/Kandıra 1 No.lu F Tipi Hapishanesi: Laleş Çeliker, Deniz Tepeli, Diren Yaşa, Yeliz Türkmen
İstanbul/Silivri 9 Nolu L Tipi Kapalı Hapishanesi: Seval Yaprak, Yasemin Karadağ
Edirne L Tipi Hapishanesi: Fadime Çelebi
(AB)
