Ölüm Cezası İnfazları 2001de İkiye Katlandı

UAÖ, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonuna çağrı yaptı: Ölüm cezasına karşı güçlü bir tavır alınsın ve küresel bir moratoryum ilan edilsin. UAÖye göre, 2000 yılında 31 ülkede 3,048 ölüm cezası infaz edildi. Bu sayı 2000 yılında 1,457 idi.

Londra

Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) 2001 yılında 31 ülkede 3,048 kişinin ölüm cezasının infaz edildiğini açıkladı. Bu rakam, 2000 yılındaki 1,457 infazın iki katını da aşıyor. Açıklamada, Türkiye'den şöyle sözedildi:

"Türkiye ölüm cezasının kapsamını daraltan anayasal değişiklikleri gerçekleştirdi."

Dünya çapında infazların dramatik ölçüde artışının temel nedeni UAÖ'ye göre şu:

"Çin'de hükümetin suça karşı ulusal çapta başlattığı 'sıkı darbe' kampanyasının ardından, ölüm cezası uygulamasının artması. Sadece Nisan-Temmuz 2001 tarihleri arasında en az 1,781 kişi Çin'de idam edildi. Bu rakam geçtiğimiz üç yıl içinde dünyanın geri kalan ülkelerinde idam edilen kişilerin toplamından daha fazla."

Çin'de durum UAÖ'ye göre şöyle:

" Ölümle cezalandırılanların çoğu itiraf elde edebilmek için işkenceye maruz kalmış olabilir. Ölüm cezası mahkumları sık sık prangalanmakta ve halka açık alanlarda dolaştırılmak suretiyle aşağılanmaktadır."

Birleşmiş Milletler'e çağrı

UAÖ, 2001 yılında dünya çapında gerçekleşen infazlarla ilgili istatistiklerini açıklarken Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu'na, halen Cenevre'de sürmekte olan yıllık toplantıları sırasında ölüm cezasına karşı güçlü bir tavır almaları ve küresel bir moratoryum ilan edilmesi için çağrıda bulundu. Çağrıda şu istekler dile getirildi:

* Halen Cenevre'de toplantı halinde bulunan İnsan Hakları Komisyonu'nun yakında infazlarla ilgili derhal dünya çapında moratoryum ilan edilmesi yönündeki çağrısını tekrarlayan

* Ve devletleri çocuk suçluların infaz edilmesinin yasaklanmasını da içeren uluslararası standartlara saygı göstermeye teşvik eden yeni ve güçlü bir kararı geçireceğini ümit ediyoruz.

BM öncü olmalı ve ölüm cezasıyla karşı karşıya olanları korumak için kesin ve olumlu önlemler almalıdır."

Rakamların anlattığı

UAÖ açıklanan rakamların sadece örgütün bildiği vakaları kapsadığının altını çizdi:

"Tam rakamı tespit etmek mümkün değil. Çünkü birçok ülke, gerçek infaz rakamlarını kasıtlı olarak gizli tutuyor ve böylece ölüm cezasının sözde caydırıcı özelliği hakkında yanıltıcı resim çiziyorlar."

UAÖ ayrıca 2001 yılında 68 ülkede 5.265 kişinin ölüm cezasına çarptırıldığını kaydetti ve açıklamasında şu noktaları vurguladı:

* Vakaların birçoğu ölüm cezasının uygulanmasına dair uluslararası standartların açık ihlalidir.

* Mahkumlar, adil olmayan yargılamalar sonucu ölüm cezası almışlardır.

* Uluslararası hukuk ihlal edilerek, çocuk suçlular -18 yaşından küçükken işlediği suçlar nedeniyle mahkum edilenler- infaz edilmiştir.

* 2001 yılında bu tarz üç infaz yaşandı:İran, Pakistan ve ABD'de...

* UAÖ İran'da 139 idam kaydetmiştir, ancak gerçek rakamın çok daha yüksek olduğuna inanılmakta. Suudi Arabistan'da 79 idamın gerçekleştiği bildirildi.

*ABD'de, 2000 yılında 85 olan infaz bu yıl 66'ya düştü.

İnfazların yüzde 90'ı

* Çin, İran, Suudi Arabistan ve ABD rakamları 2001 yılında gerçekleştirildiği bilinen ölüm cezası infazlarının yüzde 90'ının oluşturuyor.

* Ancak, ölüm cezasının yasaklanması yönünde de gelişmeler oldu. Yıl sonu itibariyle 111 ülke yasalarla ya da uygulamada ölüm cezasını yasaklamıştı. Bu rakam geçtiğimiz yıldan üç fazla.

* 2001 yılında Şili barış zamanı suçlar için ölüm cezasını yasakladı.

* Pakistan Başkanının Aralık 2001'de yaklaşık 100 çocuk suçlunun ölüm cezalarını hafifletme kararını hoşnutlukla karşıladık.

* 2001 yılında Bosna-Hersek ve Yugoslavya Federal Cumhuriyeti, ölüm cezasının tamamen kaldırılmasını sağlayan Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi 2. Seçmeli Protokolünü onaylayarak 2. Seçmeli Protokole taraf olan ülke sayısını 46'ya yükseltti.

* Ölüm cezası en ağır zalimane, insanlık dışı ve onur kırıcı ceza ve yaşama hakkının ihlalidir. Yaşama hakkının korunması uluslararası bir sorumluluktur. (NU)