Uluslar arası Af Örgütü (UAÖ), tüm dünya vatandaşlarını 10 Ekim Ölüm Cezasına Karşı Dünya Eylem Gününe katılmaya davet etti; bütün ülkelerdeki yurttaşlardan, hükümetleri infazları derhal durdurmaya davet eden on-line dilekçeyi imzalamalarını istedi.
Ölüm adalet değildir
Örgütün Genel Sekreteri Irene Khan, ölüm cezalarının diğer cezalardan daha etkin olmadığını; aksine şiddet kültürünü alevlendirdiğini ve ayrımcı bir biçimde uygulandığını vurguladı:
Ölüm adalet değildir. Ölüm cezası, insan onuru ve değerinin esasını ihlal eder. Devletlerin hâlâ ölüm cezalarını infaz ediyor olmaları çok korkunç. Hiçbir araştırma, ölüm cezasının diğerlerinden daha caydırıcı olduğunu kanıtlayamadı. Aksine, ölüm cezaları şiddet kültürünü alevlendiriyor, ayrımcı bir biçimde uygulanıyor ve insan hakları değerlerine saygı gösteren modern toplumlarda yeri yok.
Bugün dünyanın her yerinde aktivistler eylem, panel ve konferanslarla hükümetlere ölüm cezasını kaldırmaları için baskı yapacaklar ve kamuyu harekete geçirmeye çalışacaklar.
Devlet eliyle cinayet
Örgüt, ölüm cezası ve dünyadaki gelişmelerle ilgili şu bilgileri verdi:
* 76 ülke, ölüm cezasını bütün suçlar için; 16 ülke ise bazı istisnai suçlar dışında kaldırdı. 20 ülke ise uygulamada kaldırdı; bu ülkelerde artık infazlar gerçekleştirilmiyor.
* Ölüm cezasını yasaklayan ülkeler listesine son katılan, Ermenistan oldu. Ermenistan, Eylülde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 6 Nolu Protokolünü onaylayarak, barış döneminde ölüm cezasını kaldırdı.
* Ölüm cezasının kaldırılması yönündeki eğilime rağmen bazı ülkelerde mahkumlar zehirli iğnelerle, asılarak, kurşuna dizilerek ve hatta taşlanarak, devlet eliyle kanuni olarak öldürülüyorlar.
* 2003de ABDde 57 kişinin ölüm cezası infaz edildi. İranda en az 83, Suudi Arabistanda ise 40 kişi devlet eliyle öldürüldü. 2002de 31 ülkede bin 526 infaz gerçekleştirildi. Bunlardan bin 60ı Çinde gerçekleşti. (1)
* UAÖ, Batı Afrika: Ölüm Cezasını Kaldırma Zamanı başlıklı raporunda, 16 Batı Afrika ülkesindeki ölüm cezalarını anlattı. Rapora göre, 16 ülkenin üçü ölüm cezasını kaldırdı; geçtiğimiz 10 yıl içinde sadece dört ülke ölüm cezalarını infaz etti. Bölgedeki tartışmalar ve ceza yasası reform girişimleri de raporda yer aldı.
Dünyada ölüm cezası
* Hala 83 ülke ölüm cezasını uyguluyor. Bunların arasında ABD, Japonya, Çin, Nijerya, İran, Suudi Arabistan ve Özbekistan sayılabilir. Bu ülkelerden bazıları, suçun işlendiği tarihte 18 yaşından küçük olanlar için bile ölüm cezasını uyguluyor.
* 2003 Nisanında ABDnin Oklahoma eyaletinde suçu işlediğinde 17 yaşında olan Scott Hain devlet eliyle öldürüldü.
* Eylül itibariyle, hepsi de suçu işlediklerinde 18 yaşından küçük olan Christopher Padua, Ronald Bragas, Elmer Butal, Ramon Nicodemus, Saturani Panggayong ve Roger Pagsibigan, Filipinlerdeki bir cezaevinin 215 numaralı koğuşunda infazlarını beklemekteydi.
* Mayısta 15 yaşındaki Al-Tahir Ahmed Hamdan, Sudanda ölüm cezasına çarptırıldı.
* Vietnamda 2003te infazlarda artış yaşandı. Resmi istatistiklere göre, bu yıl 80 kişi ölüm cezasına çarptırıldı.
* Geçtiğimiz yıllarda diğer ülkelerden daha fazla kişiyi infaz eden Çinde hükümet, maliyeti düşürmek için seyyar infaz karavanları diye adlandırdığı bir sistemi yürürlüğe koydu.
* 2002de UAÖ 67 ülkede 3 bin 248 kişinin ölüm cezasına çarptırıldığını ve 31 ülkede bin 526 kişinin infaz edildiğini belgeledi. Bunlardan bin 060ı Çinde, 113ü de İranda gerçekleştirildi. Ancak her iki ülkede de gerçek rakamların çok daha fazla olduğuna inanılıyor. ABDde 2002de infaz edilenlerin sayısı 71.
(1): Çinde ölüm cezasıyla ilgili istatistikler devlet sırrı olarak korunuyor. UAÖnün verdiği rakamlar gerçek toplamın sadece bir bölümü.
* Dünya Eylem Gününde yapılması planlanan etkinlikler için Koalisyon web sitesine bakabilirsiniz:
* Uluslararası Af Örgütü ölüm cezası web sayfası:
Ölüm cezasıyla ilgili son raporlar:
Vietnam: The death penalty -- inhuman and ineffective
West Africa: Time has come to abolish death penalty
Philippines: Children under Sentence of Death - breach of domestic and international law
