Nikaragua'da yaklaşık üç aydır süren protestoları bastırmak için pazar günü Devlet Başkanı Daniel Ortega'ya bağlı milisler ve polis tarafından ülkenin güneydoğusunda operasyon başlatıldı.
BBC Türkçe'nin haberine göre bölgedeki muhalifler tarafından kurulan barikatların imha edilmesi amacıyla başlatılan operasyonda altısı sivil toplam 10 kişi hayatını kaybetti. Bu kayıplar ile beraber gösterilerin başladığı tarihten itibaren çıkan çatışmalardaki ölü sayısı 200'e ulaştı.
Protestolar nasıl başladı?
Nikaragua'da yaklaşık üç aydır süren gösteriler 16 Nisan'da Devlet Başkanı Ortega'nın sosyal güvenlik reformu tasarısına bir tepki olarak başlamıştı.
Nikaragua Sosyal Güvenlik Enstitüsü (INSS) tarafından hazırlanan reform paketinde bütçedeki 75 milyon dolarlık açığı kapatmak için emeklilik fonuna işverenlerin ve çalışanların yapması gereken katkının artırılması gerektiği öngörülüyordu.
İşçilerin katkı payının yüzde 0,75 oranında, işverenlerin katkı payının ise yüzde 3,5 oranında arttırılması hedeflen reform paketi en çok özel sektörün tepkisini çekti.
Hükümet ise bu tasarı onaylanmazsa Sosyal Güvenlik Enstitüsü'nün 2019'a kadar iflas edeceğini belirtiyordu.
Muhalefetin talepleri neler?
18 Nisan'da onaylanan tasarı birkaç gün içinde geri alınmasına rağmen gösteriler hükümetin istifa etmesi talebiyle devam etti. 19 Nisan'da iki sivil ve bir polisin ölmesiyle birlikte gösteriler daha da şiddetli bir hal aldı.
2007 yılından itibaren art arda üç kez Devlet Başkanı olarak seçilen Daniel Ortega aynı zamanda Latin Amerika'da kalan son solcu hükümet olan Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FSLN) lideri.
Muhalifler, 1970'lerde Anastasio Somoza diktatörlüğüne son veren Sandinista hareketinin gerillalarından olan Ortega'nın şu anda tıpkı bir diktatör gibi davrandığını savunuyor.
Ortega hakkında artan memnuniyetsizlik geçtiğimiz yılda eşi Rosario Ortega'nın başkan yardımcılığına atanmasıyla birlikte daha da şiddetlendi.
Eşi ve kendisinin bir diktatör gibi davrandığını öne süren çoğunluğunu üniversite öğrencilerinin oluşturduğu göstericiler 14 ay sonra gerçekleşmesi planlanan seçimin erkene alınmasını talep ediyor.
Hükümet ne söylüyor?
Protestocular Ortega'nın diktatörleşme yolundaki adımlarına tepki gösterirken, hükümet bu protestoların Çin ile birlikte planlandıkları Büyük Okyanus ve Atlas Okyanusu'nu birbirine bağlayacak ve Panama Kanalı'na rakip olacak kanal projesinden kaynaklandığını öne sürüyor.
Yapımına başlanmak üzere olan projenin ABD tarafından en başından desteklenmediği biliniyor.
278 kilometre uzunluğundaki kanal tamamlandığında 50 yıl boyunca Çin merkezli Hong Kong Nicaragua Development (HKND) şirketi tarafından işletilecek.
Böylece Çin'in Latin Amerika'daki varlığı güçlenirken Amerika'nın ekonomisi ise bu durumdan Panama'ya alternatif bir kanalın açılmasıyla birlikte zarar görecek.
Hükümet ise yaptığı açıklamalarda gösterilerin tam da projenin başlatılacağı zamana denk gelmesinin bir tesadüf olmadığını, gösterilerin ABD tarafından finanse edildiğini iddia ediyor.
BM ve Af Örgütü'nden tepkiler
Birleşmiş Milletler yaptığı açıklamada hükümeti göstericiler üzerinde kullandığı aşırı güç yüzünden kınarken, ülkedeki ölümleri ve yaralanmaları araştırmak için bir komisyonun ülkeye gönderilmesini talep etti.
Uluslararası Af Örgütü ise 26 Mayıs'ta yayınladığı raporda hükümetin gösterileri bastırmak için sivil silahlık milislerle iş birliği yaptığını ve bunun kabul edilemeyeceğini belirtti.
Gösterilerin başlangıcından itibaren göstericiler ve hükümet arasında uzlaşmayı sağlamaya çalışan Nikaragua Katolik Kilisesi ise 31 Mayıs'ta göstericilerin bu şekilde öldürülmeye devam ettiği sürece konuşmalara devam etmeyeceğini belirterek ara buluculuk görevini sona erdirdi. (EÜ/PT)
Daniel Ortega Saavedra hakkında
1979'da yönetime gelen Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FSLN) liderliğini yürüten José Daniel Ortega Saavedra, 2007 yılından itibaren Nikaragua Devlet Başkanlığı görevinde yer alıyor. İktidardaki Somoza ailesine karşı yürütülen FSLN kent direniş hareketinin başına 1967'de getirildi. Aynı yıl katıldığı bir banka soygunu nedeniyle yedi yıl boyunca tutuklu kaldı. Somoza yanlısı rehineler karşılığında serbest bırakıldı ve sonrasında Küba'da yıllarca gerilla eğitimi gördü. Sandinistaların Somoza diktatörlüğüne karşı kazandığı zaferden sonra 1985 ve 1990 yılları arasında Devlet Başkanlığına seçildi. 1990 yılındaki serbest seçimler ile birlikte iktidarı Violeta Chamorro'ya devretti. Bu yıllarda da politik kariyerine muhalefette devam ederek, Nikaragua politikasında önemli bir aktör olmaya devam etti. 2006 yılında tekrar göreve gelen Ortego, üç kez art arda seçildiği Devlet Başkanlığı görevini 11 yıldır elinde tutuyor. 1998 yılında hakkında evlat edindiği Zoilamérica Narváez'e karşı dokuz yaşından yirmi yaşına kadar sistematik bir şekilde cinsel tacizde bulunduğu iddiasıyla karşı karşıya geldi. Ortega ve eşi iddiaların hepsini yalanladı. Ulusal mahkemelerin Ortega'dan yana taraf olmasıyla birlikte dava Amerikan Devletleri İnsan Hakları Komisyonu'na taşındı. 2008'de Narváez'in suçlamayı geri çekmesiyle birlikte hakkındaki soruşturma düşmüş oldu. |
Kaynak: Al Jazeera, BBC Türkçe.
Hazırlayan: Elif Ünal.
