"Öldü" Denilen Tiyatrodan "Korkmak"

Tiyatro Eleştirmenleri Birliği, Dünya Tiyatro Günü'nde dolayısıyla bir bildiri yayınladı ve "Tiyatrodan korkanlara inat 27 Mart" dedi.

Tiyatro Günü'nde birliğin gündeminde siyasi iktidarın tiyatroya ve sanata koyduğu engeller vardı: "siyasi iktidarın ve de medyadaki yandaşlarının ülkemizde sahne sanatlarının karşısında durmasına, engeller koymalarına şiddetle karşı çıkıyoruz. Kültür varlıklarımıza 'mal' mantığıyla bakanların, kamu hizmeti veren kültür kurumlarımızı yıkmak, yok etmek için kafa yoranların karşısına dikiliyoruz."

Baskılara rağmen birlik, bildirisinde umuda da yer verdi: "Bizler, sahnelerimizde uçuşan repliklere, perdelerle oynaşan müziğe, uçuşan balerinlere/baletlere, salonların dört bir köşesinde çınlayan seslere gönül vermişiz bir kere! Gerisine aldırmıyoruz."

Dünya Tiyatro Günü Ulusal Bildirisini bu yıl tiyatro sanatçısı Kenan Işık kaleme aldı.

Işık bildirisi şöyle: "Eğer öyle ise, gerçekten de iddia edildiği gibi öldüyse tiyatro, bugün Dünya Tiyatro gününü kutlamak yerine yasını tutalım tiyatronun...

Oyunları seyretmekten vazgeçip alalım kazmaları, kürekleri elimize ve bir mezar kazalım tiyatroya, şöyle görkemli, geçmişine yakışır bir anıt mezar... (...)

Ve hazır elimizdeyken kazmalar, kürekler, tiyatro salonlarını da yıkalım. Yıkamadıklarımızı da çürümeye terk edelim ki oynanmasın içinde seyircinin aklını çelip onları fitneye, fesada teşvik eden oyunlar...

Yerle yeksan olsun daha çok özgürlük, daha çok demokrasi talepleri. Barış ve adalet özlemleri... Merhamet ve vicdan çağrıları, çığlıkları kalsın o enkazın altında ve işitilmesin.

Tiyatro sanatının piri Shakespeare'nin 66. Sonet'inde dediği gibi;

"Çiğnensin inancın en seçkini
Mutluluktan nasibini almasın geniş halk kitleleri
Ayaklar altına alınsın insan onuru
O kız oğlan kız erdem dağlara kaldırılsın
Ezilsin hor görülsün el emeği göz nuru
Ödlekler geçsin başa mertlik bozulsun
Ve korkup dilini bağlasın da sanat
Çılgınlık sahip çıksın düzene
Doğruya doğru diyenin eğriye çıksın adı
Kötüler kadı olsun Yemen'e..."

Mısır'a, Tunus'a, Libya'ya, Suriye'ye.

Yıkılsın yok olsun tiyatroyla birlikte yerel kültürler her ulusun, her etnik grubun kendi değerlerini tiyatronun ortak, evrensel değerleriyle buluşturarak insanlığa sunma ve savunma hakları...

Bir tek, dünyayı bir satranç ustası gibi kendi çıkarlarına göre biçimlendiren egemenlerin tekelindeki o ucuz, sığ ve kof kültür yürütsün hükmünü, televizyonlarda, sinemalarda, kitapçı vitrinlerinde, DVD raflarında.

Popülerin bir narkotik gibi bizi uyuşturup aklımızı başımızdan alan o yapay keyfiyle sermest olup unutalım insanlığın selameti adına unutmamamız gerekenleri.

Unutalım tiyatroyu... Hayatı.. İnsanı... Ve insanca olanı unutalım...

Bırakalım kıyametini yaşasın dünya...

Ve kıyametten sonra da dönmeye devam etsin bu mavi gezegen uzayın sonsuz karanlığında..

İçinde, bu kıyamet oyununu anlatacak hiçbir oyuncunun olmadığı hüzünlü bir tiyatro dekoru gibi..."

Tiyatro'nun medyada görünürlüğü

Tiyatro Günü dolayısıyla Medya Takip Merkezi (MTM), yılın medyada en çok yer alan tiyatroları, tiyatro oyunlarını ve tiyatro oyuncularını tespit etti. İşte, 2011 yılında tiyatro dünyası...

MTM'nin 2000'i aşkın gazete, dergi, TV kanalı ve internet sitelerinden derlediği verilerine göre 2011'de tiyatroyla ilgi basında 74 bin 537 adet haber, yazı ve görüntü haber yapıldı. Medyaya en fazla konu olan tiyatro, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları oldu. 2011 Afife Tiyatro Ödülleri'nde beş farklı dalda ödül kazan İBB Şehir Tiyatroları, yıl boyunca  3 bini aşkın sayıda haber, yazı ve görüntüde yer aldı.

İkinci sırayı Ankara Devlet Tiyatrosu (ADT) 2.909 haberle aldı. ADT 12 dalda belirlenen Geleneksel Tiyatro Ödülleri'nin 9'unu kazanmıştı. Daha sonra sırasıyla İstanbul Devlet Tiyatrosu 2.116, Bursa Devlet Tiyatrosu 1.248, İzmir Devlet Tiyatrosu 1.219 haberle geliyor,

Medyanın en çok ilgi gösterdiği tiyatro sanatçısı 5 bin 578 haberle Yılmaz Erdoğan oldu. 4 bin 580 haberle Müjdat Gezen ikinci sırada yer aldı. Müjdat Gezen Sanat Merkezi (MSM) ve Müjdat Gezen Tiyatrosu'nun kurucusu olan sanatçı, Ankara ve İzmir'den sonra Bursa'da da MSM açmasıyla gündeme geldi. Üçüncü sırada ise Demet Akbağ 4 bin 63 haber ile yer aldı.

Bu oyunlar konuşuldu

Dolunay Soysert, Mete Horozoğlu, Deniz Çakır, Bülent Alkış ve Selen Uçer'in rol aldığı "Cam", yılın en fazla haber olan tiyatro oyunu oldu. Levent Kazak'ın yazdığı ve Laçin Ceylan'ın yönettiği "Cam", medyada 518 haber ve yazı ile yansıma buldu.

Tiyatro Stüdyosu'nun 20. yılında sergilenen "Vanya Dayı" adlı oyun, 506 haber ile ikinci sırayı aldı. Oyunun yazarı Anton Çehov'un doğumunun 150. yılında Türkiye'de tekrar sergilenen "Vanya Dayı", Çarlık Rusya'sının son dönemlerini ele alıyor. (HK)