Anayasa Mahkemesi (AYM) oda hapsi cezasına çarptırılan uzman çavuş Y.K.’nin şikayetini haklı bularak, yargılanmadan cezaya çarptırıldığı için ve savunma hakkı tanınmadığı için Türk Silahlı Kuvvetleri’ni 2 bin 500 lira maddi tazminat ödemeye mahkum etti.
AYM, uzman çavuş Y.K.’nin oda hapsi disiplin cezası yönünden özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetinin kabul edilebilir olduğunu, 'yetkili bir mahkeme tarafından verilmiş bir mahkûmiyet' kararının yokluğu nedeniyle Anayasa'nın 19. maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiğine hükmetti.
Altı kez oda hapsi
Hürriyet’te yer alan habere göre, Jandarma Genel Komutanlığı 20. Jandarma Sınır Tugay Komutanlığı'nda jandarma uzman çavuş rütbesinde görev yapan Y.K., sırasıyla 20 Eylül, 29 Kasım, 15 Aralık 2012'de, 9, 21 ve 29 Ocak 2013'te oda ve göz hapsiyle cezalandırıldı.
İlk oda hapsi cezası nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) bireysel başvuruda bulunan Y.K., sonradan kendisine tebliğ edilen ikinci, üçüncü ve dördüncü oda hapsi cezalarına ilişkin AYM'ye bireysel başvuruda bulundu.
AYM kararında özetle şu ifadelere yer verildi: “Başvuranın özgürlükten yoksun mahrum bırakılma hali yetkili bir mahkeme tarafından verilen mahkûmiyet kararı ile gerçekleşmemiş bulunduğundan Anayasa'da öngörülen şartlara uymamaktadır. Anayasa'nın 19. maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir. “Başvurucunun, 29 Kasım 2012, 14 Aralık 2012, 9 Ocak 2013 ve 21 Ocak 2013 tarihli disiplin oda hapsi cezaları yönünden özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetinin süre aşımı nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verildi. “29 Ocak 2013 tarihli oda hapsi disiplin cezası yönünden başvurucunun, özgürlük ve güvenlik hakkının ihlal edildiğine ilişkin şikâyetinin kabul edilebilir olduğuna, yetkili bir mahkeme tarafından verilmiş bir mahkûmiyet kararının yokluğu nedeniyle Anayasa'nın 19. maddesinin ikinci fıkrasının ihlal edildiğine karar verildi. Başvurucuya net 2 bin 500 lira manevi tazminat ödenmesine karar verildi.” |
Yüzbaşıya oda hapsine de ceza gelmişti
AYM, Haziran ayında da bir yüzbaşıya amiri tarafından verilen oda hapsi cezasını, “yetkili bir mahkeme tarafından verilmiş bir mahkûmiyet” kararının yokluğu nedeni ile hak ihlali olarak kabul etmişti.
Oda hapsi cezasının hürriyetten yoksun bırakma kapsamında olduğunun kabul edildiğini kaydeden AYM, hürriyetten yoksun bırakmanın bir yargı kararı sonucu olması gerektiğini ve yürütmeden bağımsız uygun yargı teminatları yetkili mahkeme tarafından verilmesi gerektiğine vurgu yapmıştı.
AYM Genel Kurulu iki yıl önce Askeri Ceza Kanunu’nun, 169. maddesindeki, “Her üst ve amirin, disiplini ihlal eden askeri geçici tevkif edebileceğini” öngören hükmünü iptal etmişti.
AİHM mahkum etmişti
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türk Silahlı Kuvvetleri'nde (TSK) oda hapsi cezasının emir komuta zinciri kapsamında verilemeyeceğine 2012’de hükmetmişti.
AİHM, dört uzman çavuşun oda hapsiyle cezalandırılmasıyla ilgili görülen davada Türkiye'nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkıyla ilgili maddelerini ihlal ettiğine karar vererek Türkiye'nin 17 bin 500 Euro tazminat ödemesini kararlaştırmıştı. (EKN)
