İran ile ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve Almanya 'dan oluşan grup (5+1) arasında süren nükleer müzakerelerde nihai anlaşmaya varmak için belirlenen süre bugün dolmasına rağmen beklenen haber gelmedi.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry “Aceleye gelmeyeceğiz ve aceleye getirilmeyeceğiz” diye açıklama yaptı.
Gerçek anlamda ilerleme olduğunu vurgulasa da Kerry bir yandan zorlu kararların alınmaması durumunda süreci sona erdirmeye hazır olduklarını da söyledi.
İran: Acele etmiyoruz
İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif se Twitter hesabından yaptığı açıklamada, işleri tamamlamak için çok sıkı çalıştıklarını fakat acele etmediklerini belirtti.
"Yapılacak işleri bitirmek için çok sıkı çalışıyoruz fakat acele etmiyoruz. Buraya yazıyorum; derenin ortasında at değiştirilmez."
Destek açıklamaları
Gelişmelere paralel olarak Beyaz Saray’dan Kerry’ye destek gecikmedi. Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnest, nihai bir anlaşmaya varılmasını amaçlayan görüşmelerin haftalar boyunca uzamasına izin vermeyeceklerini söyledi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov da İran’a yönelik yaptırımların bir an önce kaldırılmasına destek verdiklerini yineledi.
Sorunlar
Tahran hükümetinin 5+1 ülkeleriyle yürüttüğü nükleer görüşmeler, İran’ın nükleer programını kısıtlaması karşılığında, maruz kaldığı ekonomik yaptırımların aşamalı olarak kaldırılmasını öngörüyor.
Yaptırımların kalkmasına dair takvim ve İran’ın nükleer faaliyetlerinin denetlenmesinin yöntemi en tartışmalı konular. (YY)
Bitmeyen Müzakere Süreci |
| İran'ın nükleer programı dolayısıyla Batı'nın rahatsızlığı 90'lı yıllara kadar uzanıyor. Daha 1996'da dönemin ABD Başkanı Bill Clinton nükleer silah elde etmeye çalıştığı gerekçesiyle İran'a uygulanacak ambargo kararını onaylamıştı. İran zaman zaman askıya alsa da nükleer programını sürdürdü. Batı da buna paralel olarak sürekli İran'ın nükleer silah elde etmesini önlemeye çalıştı. Bu süreçte taraflar zaman zaman masaya oturdu zaman diplomatik ve ekonomik sert hamleler yaptı ama sonuç değişmedi. Birleşmiş Milletler 2006'da uranyum zenginleştirme ve balistik füze malzemelerinin İran'a ihracı ve ithaline ambargo getirdi. İran bir kez daha Batı'yla anlaşmak üzere görüşmelere başladı, ancak görüşmeler tıkandı ve programını uygulamayı sürdürdü. Zaman zaman dolaylı ve dolaysız görüşmeler yapıldıysa da hiçbir zaman ciddi bir sonuç alınmadı. 24 Kasım 2013'te İran ve 5+1 ülkeleri arasında İran'ın nükleer faaliyetlerini geçici olarak dondurması konusunda anlaşma imzalandı. Altı aylık anlaşma taraflara nihai anlaşma için gerekli zamanı sağlarken, ambargolar sebebiyle ekonomik sorunlar yaşayan İran'a nefes almasına imkanı sundu. Anlaşmanın süresi zaman içinde iki kez uzatıldı. 24 Kasım 2014'te taraflar, en geç 31 Mart'ta siyasi çerçeve anlaşmasına, 1 Temmuz'a kadar da nihai anlaşmaya varmayı hedeflediklerini açıkladı. 15 Ocak 2015'te İran ile 5+1 ülkeleri Cenevre'de müzakerelere tekrar başladı. Toplantılar üç gün sürdü. 18 Şubat'ta taraflar bu kez Viyana'da iki gün boyunca tekrar biraraya geldi 17 Mart'ta kez İsviçre'nin Lozan kentinde toplanıldı. Görüşmeler de ilerleme sağlandı. 2 Nisan'da ana hatlarıyla uzlaşma sağlandığı bildirildi. Geçtiğimiz günlerde Viyana'da oturulan masadan nihai anlaşmaya çok yaklaşıldığı yönünde haberler gelmesine rağmen son tarih olarak belirlenen 7 Temmuz'da süre uzatıldı. |
