ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’la yapılan anlaşmadan çekildiklerini açıklamasının ardından anlaşmanın diğer imzacıları, İngiltere, Fransa, Çin, Rusya, Almanya ve İran, bu karara sert tepki gösterdi ve anlaşmanın arkasında durmaya devam edeceklerini duyurdu.
Almanya: “Önemli anlaşma”yı desteklemeye devam
Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, Trump’ın kararına karşın İran’la yapılan nükleer anlaşmadan çekilmeyeceklerini açıkladı. Devlet televizyonu ARD’te konuşan Maas, Almanya hükümetinin hem Orta Doğu hem de tüm dünyada güvenliğe katkı sağlayan “önemli anlaşma”yı desteklemeye devam edeceğini belirtti. Maas, ABD’nin söz konusu anlaşmanın yerine ne istediğini ise bilmediğini ifade etti.
Fransa: “Kararı üzüntüyle karşılıyoruz”
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Twitter’dan yaptığı açıklamada, “Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, ABD’nin anlaşmadan çekilme kararını üzüntüyle karşılıyor. Nükleer silahsızlanma rejimi tehlikede. Nükleer faaliyetler, 2025 sonrası dönem ve başta Suriye, Yemen ve Irak olmak üzere Orta Doğu’da güvenlik meselelerini kapsayan daha geniş bir çerçevede birlikte çalışacağız” dedi.
Üç ülkeden ortak açıklama: “ABD anlaşmanın uygulanmasını engellemesin”
Britanya Başbakanı Theresa May tarafından Fransa, Birleşik Krallık ve Almanya’nın ortak açıklaması olarak yapılan açıklamada, diğer ulusların anlaşmayı uygulama çabalarına ABD’nin engel olmaması istendi ve İran’a “itidal” çağrısı yapıldı.
Rusya: “Bariz bir uluslararası hukuk ihlali”
Anlaşmanın imzacılarından Rusya’dan yapılan açıklamada, Trump’ın tek taraflı kararından duyulan “derin üzüntü” dile getirildi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan gelen açıklamada, ABD’nin çekilme kararıyla “bariz bir uluslararası hukuk ihlali yaptığı” da vurgulandı.
AB: "Anlaşma tek ülkenin elinde değil”
Avrupa Birliği’nin en üst düzeydeki dış politika yetkilisi Federica Mogherini, dün yaptığı basın açıklamasında, anlaşmanın “tek ülkenin elinde olmadığını” vurguladı. Mogherini açıklamasında, “AB, güvenlik ve ekonomik çıkarlarına uygun tutum almaya kararlıdır. Anlaşmayı yok etmelerine izin vermeyin. Bu anlaşma, diplomasinin tarihteki en büyük başarılarından biridir ve bunu hep birlikte inşa ettik” dedi.
Çin: “Diyalog, cepheleşmeden iyidir”
Çin’in orta Doğu özel temsilcisi Gong Xiaosheng, basın toplantısında yaptığı açıklamada anlaşmanın “çok ciddi ve önemli” olduğunu vurguladı. Anlaşmanın uluslararası ölçekte nükleer silahsızlanma sisteminin ayakta tutulmasına, barışa ve istikrara katkı sağladığını belirten Gong, “Bir anlaşmanın olması, olmamasından iyidir. Diyalog, cepheleşmeden iyidir” ifadelerini kullandı.
İran: “Anlaşmada kalacağız”
İran Cumhurbaşkanı hasan Ruhani ise, Trump’ı kararından dolayı kınarken, anlaşmada kalmaya devam edeceklerini belirtti. Trump’ı “psikolojik savaş yürütmek”le itham eden Ruhani, “ABD çekilme kararıyla uluslararası bir anlaşmaya katkı sunmaktan vazgeçmiştir” dedi. Ruhani, anlaşmada kalan beş ülkeyle görüşmek istediğini söyledi.
ABD Senatosu’nda farklı tepkiler
Bu arada ABD'deki iki büyük partinin temsilcileri anlaşmadan çekilme kararına farklı tepkiler gösterdiler.
ABD Senatosu'ndaki Cumhuriyetçi çoğunluk lideri Mitch McConell anlaşmayı “baştan beri kusurlu” olarak tanımlarken, Trump ile sonraki adımların üzerinde çalışmayı heyecanla beklediğini söyledi.
Demokrat lider Senatör Chuck Schumer ise, “Trump anlaşmadan çekilmemeliydi. İran’ın anlaşmayı ihlal ettiğine dair bir kanıt yoktu. Yeni bir anlaşmaya varılması da olası gözükmüyor. Trump’ın gerçek bir planı yok” dedi. (ŞA)
