Muhafazakar Koalisyon partileri başkanları: İlerleme Partisi, Siv Jansen; Sağ Parti, Erna Solberg; Hıristiyan Halk Partisi, Knut A. Haraide; Liberal PartiTrine, Skei Grande.
Norveç’te 9 Eylül’de gerçekleşen ve aynı gece açıklanan seçim sonuçlarına göre 2005 yılından beri Başbakan olan Jens Stoltenberg'in lideri olduğu İşçi Partisi (AP) yüzde 30,8 oy oranı ve 55 sandalyeyle birinci olmasına rağmen, hükümet kurma görevini seçimden uzun süre önce ortak hareket kararı alan sağ partilerin oluşturduğu koalisyon aldı.
Ortaklar arasında süpriz bir anlaşmazlık olmazsa 48 vekil çıkartarak ikinci parti olan Sağ Parti'nin (HP) lideri 52 yaşındaki Erna Solberg, Ekim ayında Norveç'in ikinci kadın başbakanı olarak göreve başlayacak. Norveç'in ilk kadın başbakanı 1981-1996 yılları arasında üç dönem görev yapan Gro Harlem Brundtland idi.
428 farklı belediyede, 3 milyon 641 bin 753 seçmenin neredeyse tamamının oy kullandığı 2013 seçimlerinde Norveç'te ilk defa internet üzerinden oy verme usulü denendi.
Koalisyondaki dört partiden üçünde kadın başkan
HP’nin liderlik yapacağı yeni koalisyon hükümetinde İlerleme Partisi'nden (FrP) 29, Hıristiyan Halk Partisi'nden (KrF) 10 ve Liberal Parti'den (V) 9 milletvekili olacak. Bu dört koalisyon partisi başkanından üçü kadın.
Toplam 169 sandalyeli Norveç Meclisini 2013-2017 döneminde oyların toplam yüzde 54'ünü alarak 96 sandalye elde eden sağ partiler dışında toplam yüzde 40.5 oy ve 72 sandalyeyle sosyalist görüşlü Sosyalist (SV), İşçi (Ap) ve Merkez (SP) partileri bulunuyor.
Yeni Norveç meclisinin yaklaşık yüzde 40'ı kadınlardan oluşuyor.
Yeşiller ilk kez mecliste
|
| 19. yüzyılın sonuna kadar Norveç’teki kadın statüsü “yetersiz”di. 1840'lardan sonra başlayan ve 1. Dalga Feminizmle devam eden kadın mücadelesiyle Norveçli kadınlar 1913’de seçme hakkını elde etti. |
Seçilme barajının yüzde dört olduğu Norveç'te Oslo bölgesinde yüzde altı oy toplamayı başararan Çevreci Yeşiller Partisi (MDG) de bir kişi ile de olsa ilk defa meclise girdi. İki gruba da dahil olmayan Yeşiller Partisi ülkede plastik torba kullanımını yasaklama, maruhana kullanımını serbest bırakma, sirklerde fillerinlerin çalıştırılmaması gibi diğer partilerin üzerinde durmadığı birçok konudaki söylemleriyle öne çıkıyor.
Norveç Hükümetleri İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra ya sadece İşçi Partisi'nin tek başına iktidarı (12 kez) ya da sağ parti koalisyonlarıyla yönetildi. Ülke 2005 yılından beri ise İşçi Partisi başkanlığında Sosyalist ve Merkez Partileri tarafından yönetiliyordu. Sağ Parti 1990 yılından beri hükümette yer almamıştı.
Ütöya Katliamı'nın seçime etkisi
Norveç medyasında fazla sözü edilmese de yurtdışında sağ partilerin başarısı Anders Breivik'in gerçekleştirdiği katliamla paralellik kuralarak anlatılıyor. 22 Temmuz 2011'de Ütöya Adası'nda yaşanan katliam Norveç politikası üzerindeki etkileri hala devam ediyor:
Başbakan Stoltenberg olaydan sonra verdiği sözleri tam olarak gerçekleşmediği için oy kaybetmeye başlarken, katliamdan sağ kurtulan İşçi Partili gençlerse partide önemli pozisyonlar almaya başladı.
Olay esnasında polisin yetersiz kalmasından dolayı gereğinden fazla can kaybı olmasının sebebinin hükümet olduğunu söyleyen FrP 'nin 44 yaşındaki Margaret Thatcher hayranı kadın lideri Siv Jensen ise katliamdan sonra İslam karşıtı söylemlerini yumuşatmaya başladı.
FrP, oy kaybetmesine rağmen 29 sandalyeyle üçüncü parti oldu ve ilk defa hükümette yer alma hakkını kazandı. Anders Breivik'in gençliğinde bu partinin üyesi olduğu ama sonradan partiyi yeteri kadar militan bulmadığı için üyelikten ayrıldığı biliniyor.
Seçim sonuçları açıklamaları
Erna Solberg Başbakan olması netleştikten sonra yaptığı konuşmada Dünya'nın en iyi refah ülkelerinden biri olan Norveç'in refah seviyelerini daha da artıracaklarını, vergi oranlarını azaltacaklarını ve ekonomi gücünü petrol gelirlerinden başka sektörlere kaydıracaklarını söyledi.
Jens Stoltenberg ise veda konuşmasında Erna Solberg'e güzel bir seçim kampayası yürüttüğü için teşekkür etti ve yeni görevinde başarılar diledi. Ayrıca, çok zor olduğunu farkında olsa da başlattıkları projeleri tamamlayabilmek için üçüncü kez üst üste iktidarda kalabilmeyi ümit etmiş olduğunu anlatan eski başbakan, İşçi Partisi'nin en fazla oyu aldığı için hala Norveç'in en büyük partisi olduğunun altını çizdi.
Muhafazakar partiler özellikle pertol ve doğalgaz endüstrilerinin işleyişi, petrol gelirlerinin kullanımı, vergi oranları ve mülteci hakları konularında İşçi Partisinden çok daha farklı politikalar güdüyor. Uzun zamandan beri ilk defa tekrar sağ görüşle yönetilmeye başlayacak olan Norveç'de özellikle vergi düzenlemeleri ve göçmen kanunlarında büyük değişiklikler bekleniyor. (DAH/BK)
