Amed SFK ya da tam adıyla Amed Sportif Faaliyetler Kulübü, Diyarbakır’da faaliyet gösteren çok branşlı bir spor kulübüdür.
Erkek futbol takımı TFF 1. Lig, kadın futbol takımı Kadınlar Süper Ligi, tekerlekli sandalye basketbol takımı ise Tekerlekli Sandalye Basketbol 1. Lig’inde mücadele ediyor.
Kulüp adını, Diyarbakır kent merkezinin tarihî isimlerinden biri olan ve kökeni MÖ 1300’lü yıllara kadar uzanan Süryanice “Amed / Amîd / Amîdâ / Amîdî / Amedî” kelimesinden alır. Bu isim zamanla Kürtçede Amed veya Amêd şeklinde kullanılmaya devam etti.
Kulübün temelleri 1972 yılında, Turan Gazozları sponsorluğunda Melikahmet Turanspor adıyla atıldı. Amatör liglerde mücadele eden takım, sponsorluk sona erince 1985’te Melikahmetspor adını aldı.
1990 yılında Diyarbakır Belediyesi tarafından satın alınan kulübün adı Diyarbakır Belediyespor, renkleri ise yeşil-beyaz oldu. Diyarbakır’ın büyükşehir statüsü kazanmasının ardından kulüp 1993’te Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor adını aldı.
1996 yılında, dönemin belediye yönetiminin tercihiyle renkler sarı-kırmızıya çevrildi.
1999 yerel seçimlerinden sonra kulübün adı, belediyeye bağlı DİSKİ’den gelir elde edilmesi amacıyla Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi DİSKİspor olarak değiştirildi. Takım, uzun yıllar Diyarbakırspor’un ardından kentin ikinci büyük kulübü olarak anıldı.
Lig başarıları ve isim değişiklikleri
DİSKİspor, 2006–07 sezonunda 3. Lig’de şampiyon olarak 2. Lig’e yükseldi. Ancak 2009–10 sezonu sonunda yeniden 3. Lig’e düştü. 2010–11 sezonu başında kulübün adı tekrar Diyarbakır Büyükşehir Belediyespor oldu.
2012–13 sezonunda 3. Lig 1. Grup’ta şampiyonluk yaşayan kulüp, yeniden 2. Lig’e çıktı. 2013’te yapılan kongrede renkler, Diyarbakırspor’la özdeşleşen yeşil-kırmızı olarak belirlendi.
Kulüp, 28 Ekim 2014’te yapılan kongrede “Amedspor” adını aldı. Türkiye Futbol Federasyonu, aynı isimde başka bir takım olduğu gerekçesiyle bu adı kabul etmedi. Bunun üzerine kulübün resmî adı Amed Sportif Faaliyetler Kulübü olarak değiştirildi ve TFF tarafından onaylandı. Renkler yeşil-kırmızı-beyaz oldu.
Bu isim değişikliği, Diyarbakır’da ve Kürt kamuoyunda kulübe olan ilgiyi ciddi biçimde artırdı. Taraftar grupları, “Amed” adının Diyarbakır’ın tarihî adı olduğunu vurgulayarak isim değişikliğine yönelik baskılara karşı çıktı.
Amed SFK dönemi (2014–günümüz)
Amed Sportif Faaliyetler, 2. Lig’de istikrarlı bir mücadele sergiledi.
*2015–16 sezonunda Türkiye Kupası’nda çeyrek finale yükseldi ve Fenerbahçe ile oynadı.
*2016–17 sezonunda play-off’ta 1. Lig’in kapısından döndü.
*2017–18 sezonunda kümede kalmayı son haftalarda başardı.
COVID-19 pandemisi nedeniyle yarım kalan 2019–20 sezonunda, küme düşmenin kaldırılmasıyla ligde kaldı.
Şampiyonluk ve 1. Lig’e yükseliş
Amed SFK, 2023–24 sezonunda 2. Lig Kırmızı Grup’ta Mesut Bakkal yönetiminde büyük bir çıkış yakaladı.
İkinci yarıda 18 maçta 14 galibiyet alan takım, 81 puanla şampiyon oldu.
Bu başarıyla Amed SFK, tarihinde ilk kez 2. Lig şampiyonluğunu elde ederken, aynı zamanda kulüp tarihinde bir ilki daha gerçekleştirerek TFF 1. Lig’e yükselme hakkı kazandı.
Şampiyonluk kutlamalarına on binlerce taraftar katıldıtören, Diyarbakır’da geniş bir siyasal ve toplumsal katılımla gerçekleşti.
Amed SFK, iç saha maçlarını 30.480 seyirci kapasiteli Diyarbakır Stadyumu’nda oynamaktadır. Bu stat, kapasitesiyle TFF 1. Lig’in en büyük ikinci stadı konumundadır. Kulüp, 2024–25 sezonu öncesinde teknik direktörlük görevine deneyimli isim Ersun Yanal’ı getirmiştir. Aynı dönemde Malili futbolcu Adama Traoré’nin transfer edilmesiyle Amed SFK, tarihindeki ilk yabancı futbolcu transferini de gerçekleştirmiştir.
Taraftar grupları
Amed SFK tribünlerinde örgütlenen taraftar grupları, kulübün kimliğinin önemli bir parçasını oluşturuyor. En bilinen gruplardan Barikat Grubu, antifaşist çizgisiyle; ırkçılığa ve cinsiyetçiliğe karşı açık duruşuyla öne çıkıyor. Mor Barikat ise kadın taraftarlardan oluşan bir grup olarak tribünlerde kadınların görünürlüğünü ve söz hakkını savunuyor.
Direniş ve UltrAmed taraftar grupları da barış, direniş ve toplumsal dayanışma vurgusuyla bilinir. Bu gruplar, ortak bir simge olarak “No Pasaran” sloganını sıkça kullanıyor. Amed SFK’nin taraftar kültürü, Türkiye’deki birçok kulüpten farklı bir politik ve toplumsal çizgiye sahiptir.
Cezalar
Amed SFK, özellikle ismi ve taraftar profili nedeniyle yıllar boyunca çeşitli yaptırımlarla karşı karşıya kaldı. Kulüp bu süreçte deplasman yasakları, seyircisiz oynama cezaları, para cezaları ve oyuncularına verilen disiplin cezalarıyla sık sık gündeme geldi. Bu yaptırımlar, Amed SFK’nin sportif faaliyetlerinin yanı sıra taraftar kültürü ve kimliği üzerinden de hedef alındığı yönündeki tartışmaları beraberinde getirdi.
Özellikle Bursaspor ile oynanan 2022–23 sezonu maçları, Türkiye futbol tarihine geçen ırkçı ve şiddet içeren olaylarla anıldı. Bu olaylar sonrası hem kulüp hem de hukuk örgütleri suç duyurularında bulundu.
Kürtçe slogan tartışması
2025 yılında, Amed SFK formalarında Kürtçe bir ifade (“Koma me bona we”) taşıyan ve bu forması TFF tarafından onaylandığı belirtilen ilk profesyonel kulüp oldu. Ancak PFDK, bu ifadeyi “sportif ekipman talimatına aykırı” bularak kulübe iki ayrı para cezası verdi.
Amedspor’a Kürtçe reklam nedeniyle ikinci ceza
(EMK)
