Düşünce Suçu?!na Karşı Girişim, İHD ve TİHV yaptığı toplantıda konuşan TİHV Genel Sekreteri Coşkun Üsterci: "Nisan ayı boyunca işçi ve emekçilerin yaptığı protesto etkinliklerinde kolluk güçleri şiddet kullandı" dedi.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Düşünce Suçu?!na Karşı Girişim "Nisan 2021 İfade Özgürlüğü İhlalleri Raporu" nu online toplantı ile paylaştı.
Toplantıya, Coşkun Üsterci (TİHV Genel Sekreteri), Ahmet Çiçek (İzmir İHD), Osman İşçi (Ankara İHD Yön. Kur. Üyesi)), Leman Yurtsever ( İstanbul İHD), Abdullah Zeytun (Diyarbakır İHD) ve Şanar Yurdatapan (Düşünce Suçu?!na Karşı Girişim) katıldı.
Osman İşçi, Ankara ve civar illerinde Nisan 2021 döneminde ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri hakkı bakımından müdahale, gözaltı ve soruşturma, yargılama alanındaki ihlallerin devam ettiğini söyledi ve ekledi: "Bu dönemde ihlallerde özellikle kolluk müdahalesi, erişim engeli, fezleke hazırlanması, afiş toplatılması ve yargılamaların devam ettiği gözlemlendi. Bu ihlallerin uzun vadeli planlama ve koordinasyon ile etkili bir biçimde belgelenmesi, raporlanması ve savunuculuk çalışmalarının yapılması gerekiyor."
Coşkun Üsterci: "2021 Nisan ayı yine yoğun ihlallerin yaşandığı bir ay oldu. Nisan ayı boyunca işçi ve emekçilerin yaptığı çok sayıda basın açıklaması ve protesto etkinliklerine kolluk güçlerinin şiddet kullanarak yaptığı müdahaleler dikkat çekti.
"Bunun sonucunda çok sayıda kişi gözaltına alındı, yaralanalar oldu. Bu tür eylemlerin ve müdahalelerin merkezi İstanbul idi. Söz konusu kolluk müdahaleler, çoğunlukla sendikal örgütlenme yaptıkları için işten atılan işçilerin eylem ve direnişlerine yönelik oldu.
"Böylelikle ifade, toplanma ve örgütlenme özgürlükleri ile birlikte işkence ve diğer kötü muamele yasağı da zincirleme bir şekilde ihlal edildi.
"İşçilere yönelik saldırılar"
"Bu ihlallere iki örnek vermek istiyorum: İlki Kocaeli’nin Çayırova ilçesindeki Migros deposunda çalışan ve Depo, Liman, Tersane ve Deniz İşçileri Sendikası’nda (DGD-Sen) örgütlendikten sonra işten çıkarılan işçilere yönelik saldırılar.
"İşçiler, Migros Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan’ın İstanbul’un Beykoz ilçesindeki villası önünde 5, 8 ve 14 Nisan 2021 tarihlerinde yapılan basın açıklamalarına polisin müdahalesi sonucunda en az 60 kişi gözaltına alındı. 2 kişi yaralandı, ters kelepçe uygulamasına karşı çıkan 1 kişinin kolu kırıldı.
"Görüntüler silindi"
"Diğer örnek ise PTT-SEN üyesi oldukları gerekçesiyle işten çıkarılan PTT işçileri. 15 Nisan 2021 tarihinde İstanbul’da işçiler tarafından yapılan basın açıklamasına müdahale eden polis 8 kişiyi gözaltına aldı. Polisin ayrıca gözaltına alınanların telefonlarına el koyduğu ve müdahaleye ilişkin görüntüleri de sildiği öğrenildi.
"Emniyet Genelge çıkardı"
"Bu uygulamalar sonunda bir kurala bağlanıp meşrulaştırılmaya çalışıldı. Emniyet Genel Müdürlüğü 27 Nisan 2021 tarihinde yayımladığı 'Ses ve Görüntü Kaydı Alınması' başlıklı bir genelge ile polis müdahaleleri sırasında ses ve görüntü kayıtlarının alınmasının 'özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği' gerekçesiyle engellenmesi ve hatta kanuni şartlar oluştuğunda ses ve görüntü kaydeden kişilere yönelik adli işlem yapılması talimatı verdiği öğrenildi.
"Bu genelgenin yayınlanması, Anayasa’da güvence altına alınan barışçıl toplantı ve gösteri yapma özgürlüğüne yönelik kolluk güçlerinin keyfi ve yasa/hukuk dışı müdahaleleri sırasında başta işkence ve kötü muamele olmak üzere işlenen suçların üstünün örtülmesine ve görünmez kılınmasına yol açacak kaygı verici bir gelişmedir.
"Aynı zamanda yurttaşların ve medyanın ihlallere görünürlük kazandırma, kamusal ve demokratik denetim yapma hak ve sorumluluklarını da ortadan kaldıracaktır.
"Van'da yine eylem yasağı"
"Söz valilik yasaklarına geldiğine göre bu ayın değerlendirmesini yine Van’da dört yılı aşkın bir süredir kesintisiz devam eden eylem etkinlik yasağına değinerek bitireyim.
"Van Valiliği 17 Mayıs 2021 tarihinde il genelinde gösteri yürüyüşü ve açık hava toplantıları başta olmak üzere tüm eylem ve etkinlikleri 15 gün süreyle yasakladı. Bu karar ile Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana kesintisiz olarak uygulanan eylem ve etkinlik yasağı süresi 1624 güne çıkmış oldu."
Nisan ayı ihllallerinden bazıları şöyle:
AKP Milletvekili İbrahim Halil Yıldız'ın korumalarının saldırısında eşini ve iki çocuğunu kaybeden Emine Şenyaşar'ın Adliye binası önünde "Adalet" talebiyle başlattığı oturma eylemine polis müdahale etti. Oğlu Ferit Şenyaşar darp edildi, yerde sürüklendi ve hastaneye kaldırıldı. Şenyaşar, avukatlarıyla birlikte kendisini darp eden polisler hakkında Urfa Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu.
İşten çıkarılan Kocaeli Migros çalışanlarının Migros Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan'ın Beykoz'daki villasının önünde yapmak istedikleri basın açıklamasına müdahale eden polis fiziksel gü kullanarak işçileri gözaltına aldı.
CHP tarafından reklam panolarına asılan ve üzerinde "128 milyar dolar nerede" yazılı afişler savcılık talimatıyla indirildi.
Valilik Koronavirüs tedbirleri gerekçesiyle 1 ay süreyle eylem ve etkinlik yasağı getirdi.
Sarıgazi Mahallesi'nde 1 Mayıs ile ilgili afiş asan gruba müdahale eden polis 8 kişiyi gözaltına aldı.
İkizdere ilçesindeki İşkencedere Vadisi'ne yapılmak istenen taş ocağına engel olmak için yapılan doğa nöbetine müdahale eden jandarma 15 kişiyi fiziksel şiddet kullanarak gözaltına aldı.
Kobanê davasını takip eden Mezopotamya Haber Ajansı muhabirleri D. Y. ve S. G. polisin fiziksel şiddetine maruz kaldı ve davayı takip etmeleri engellendi.
HDP İl binası önünde Kobane davası ile ilgili yapılmak istenen basın açıklamasına müdahale eden polis 2 gazeteciyi gözaltına aldı.
Rize'nin İkizdere ilçesine bağlı İşkencedere Vadisi'ne yapılmak istenen taşocağına karşı çıkanlara yönelik polis müdahalesini protesto etmek için yapılmak istenen basın açıklamasını polis engelledi.
Şişli Etfal Hastanesi önünde Halkevi üyelerinin "Aşıda Patent Kaldırılsın" talebiyle yapmak istedikleri basın açıklaması polis tarafından engellendi.
Özgür Özel X'i erişim engelleri için uyardı: "Bu millet size ne yapar düşünün"
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, X'i iktidarın kullanıcı hesaplarını erişime engelleme taleplerine ayak uydurmaması konusunda uyardı: ''Siz antidemokratik uygulamalara alet olursanız [...] bu millet size ne yapar iyi düşünün!'' dedi.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasına giden süreçte ve sonrasında devam ede gelen protestolar kapsamında X'in muhalif hesaplara yönelik sosyal medya erişimi engellemelerine tepki gösterdi.
Bir darbe girişiminin en önemli ayağı halkın haber alma özgürlüğünü kısıtlamaktır.
19 Mart cuntacıları da RTÜK’ün muhalif kanallara yönelik baskılarıyla yetinmiyorlar.
BTK üzerinden sosyal medyada milletin sesini duyuran muhalif hesaplara, bağımsız haber platformlarına ve…
Özel, X'e, "cuntacı" olarak nitelediği iktidar organlarının "BTK üzerinden sosyal medyada milletin sesini duyuran muhalif hesaplara, bağımsız haber platformlarına ve yurttaş gazeteciliği yapan profillere erişim engeli getirmeye çalış[tıklarını]" hatırlattı.
@xturkiye ve @GlobalAffairs departmanlarını etiketleyerek "Bu millet cuntacıların medya düzenini yıktı geçti" diye özellikle uyaran CHP Genel Başkanı "Bu güne kadar yüzlerce sayfayı 'nasıl olsa anlaşılmaz' diyerek kapattığınızı biliyoruz. Siz bugün antidemokratik uygulamalara alet olursanız, erişim engeli taleplerini uygularsanız bu millet size ne yapar iyi düşünün!" dedi.
X'in erişim engelleri
X'in dünya genelinde kaç hesabı erişime engellediğine dair kesin bir bilgi bulunmamakla birlikte Türkiye'ye özgü bazı veriler kapsamında "2022'de Türkiye'de 487 hesap ve 3 bin 940 tweet erişime engellenmişti."
Mart 2025'te de X, Türkiye'de 700'ü aşkın hesabın engellenmesine yönelik mahkeme kararlarına itiraz ettiğini açıklamıştı.
Cem Yiğit Üzümoğlu ve 10 kişi adli kontrolle serbest
2 Nisan'daki kitlesel boykot gerekçesiyle gözaltına alınarak mahkemeye sevk edilen aralarında oyuncu Cem Yiğit Üzümoğlu' nun da bulunduğu 11 kişi adli kontrol ve yurt dışına çıkış yasağıyla serbest bırakıldı.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasıyla başlayan protestların tüketim boykotuna dönüşmesi üzerine İstanbul Cumhuriyet Savcılığı'nın re'sen başlattığı soruşturma kapsamında gözaltına alınan oyuncu Cem Yiğit Üzümoğlu'nun da aralarında bulunduğu 11 kişi adli kontrol koşuluyla serbest kaldı.
"Ya hep beraber..."
Üzümoğlu Adliye'den çıkarken “Anayasal hakları hatırlatmak dışında yapabileceğimiz hiçbir şey yok. Mücadele etmeye devam edeceğiz." dedi.
"Kurtuluş yok tek başına ya hep beraber ya hiçbirimiz.”
Boykota sosyal medyadaki paylaşımlarıyla destek vermesi gerekçe gösterilerek gözaltına alınan Üzümoğlu'nun dosyasına suç kanıtı olarak Saraçhane ve Maltepe mitingi paylaşımları da eklendi.
Oyuncular Sendikası Başkanı Zuhal Olcay ve birçok oyuncunun desteklerini göstermek üzere geldikleri adliyede Sulh Ceza Hakimliğine sevk edilen Üzümoğlu ve diğer 10 kişiye, savcılığın talebine uyularak yurt dışına çıkış yasağı ve adli kontrol şartı getirildi ve serbest bırakıldılar.
Ne olmuştu?
Ekrem İmamoğlu'nun tutuklanmasıyla sonuçlanan İBB operasyonuna İstanbul'da ve Türkiye'nin bütün büyük kentlerinde sokaklara çıkarak ve dersleri boykot ederek tepki gösteren üniversite öğrencileri protestoların 2 Nisan'da tüketim boykotuna dönüşerek sürmesi için çağrı yapmışlardı.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel de, sosyal medya hesabından, üniversite öğrencilerinin çağrısını yaptığı #2nisantüketimboykotu'na destek verdiğini açıklamıştı.
AKP Sözcüsü Ömer Çelik Özel'in destek açıklamasını "Türkiye’yi topyekun tehdit etmek" olarak tanımlarken Ticaret Bakanı Ömer Bolat "boykottan kaynaklı maddi kaybı olanları boykot çağrısı yapanlara karşı tazminat davası açmaya" çağırmış, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya da boykotu "milli ekonomimize suikast [...] Ekonomimize bir darbe girişimi" olarak karalamıştı.
İstanbul Cummhuriyet Başsavcılığı da kendi kararıyla "boykot çağrısı yapanlar ve bu söylemleri yayan şahıslara nefret ve ayrımcılık ile halkı kin ve düşmanlığa tahrik" suçlamasıyla soruşturma başlatıldığını duyurmuştu.
Oyuncu Üzümoğlu, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturması kapsamında sosyal medyada paylaşımları gerekçe gösterilerek diğer 10 kişiyle birlikte gözaltına alındı.
31 yaşındaki oyuncunun gözaltına alınması üzerine Yönetim Kurulu üyesi olduğu Oyuncular Sendikası Başkanı Zuhal Olcay yaptığı açıklamada "Meslektaşlarımızın işten çıkarıldığı, gözaltına alındığı bugünlerde dayanışmanın çok önemli olduğunu ve dayanışmanın gücü olduğuna inanıyoruz. Cem yalnız değildir.” dedi.
Üzümoğlu'nun gözaltına alınmasına CHP Grup Başkan Vekili Ali Mahir Başarır'dan da tepki geldi. Başarır, “Sindiremeyeceksiniz, susturamayacaksınız! Boykot, Erdoğan yapınca hak, sanatçı yapınca suç, öyle mi? Siz insanları işinden eden, ekmeğiyle oynayan zavallılarsınız! İşte sizin adaletiniz, işte çürümüş düzeniniz! Sanatı da sesimizi de direnişi de susturamayacaksınız.” dedi.
