Newrozda Türkler Kürtler Sakin Devlet Gergin

Newroz Tertip komitesinin uyarılarına karşın İmralı adasında ömür boyu hapis cezasını çekmekte olan PKK lideri Abdullah Öcalan lehine sloganlar atılması ve posterlerinin açılması programın sık sık bölünmesine neden oldu.

40 kişiye gözaltı

Newroz kutlamaları, Öcalan posterleriyle alana girmek isteyen 12 kişinin tutuklanması ve bir kişinin de yaralanmasıyla başladı. Kutlamalar sona erdikten sonra Kazlıçeşme tren istasyonunda polisle bir grup arasında çıkan arbedede gözaltına alınanlar oldu. Abdi İpekçi spor salonu yakınlarında dağılmakta olan bir başka gruba da polis gaz bombası attı. İnsan Hakları Derneği'nden (İHD) yapılan açıklamaya göre Newroz tertip komitesi de gözaltına alındı. Haber merkezine ulaşan bilgilere göre gün sonunda gözaltına alınanların sayısı 40'a yaklaştı.

İHD'den bir yetkili bianet'e "Bize başvuru yapan, adlarını bildiğimiz 40 kişi var. Gerçek sayının 100'e ulaştığını düşünüyoruz" dedi.

Gözaltına alınan tertip komitesi üyelerinin adları şöyle: Doğan Erbaş, Çiçek Arıç, Abdülhakim Kaya, Ersin Sedefoğlu, Güneş Çelik, Gökhan Kıl, Gökhan Taşkaya.

Barış: değişmeyen talep

Bu yıl Newroz'un sloganı "Ya Gerçek demokrasi ya hiç" oldu. Alanda sloganlarla yükselen talepler arasında Abdullah Öcalan'a özgürlük ya da cezaevi şartlarının iyileştirilmesiyle ilgili olanlar da sıkça duyuluyordu.

Bianet, Kazlıçeşme'deki mitinge katılmayan ya da katılmayı düşünmeyenlere, sokaktaki insanlara da Newroz'u sordu. Kimi Newroz'un geleneklerinde olmadığını, kimi kutlamasa bile Kürtlerin kutlamaya hakları olduğu düşüncesindeydi Ancak fikirler değişse de dilekler aynıydı: "Barış"

"Newroz Piroz Be"

Sarı, kırmızı, yeşil renklerle bezenmiş alana gitmek için Sirkeci'ye geçerken bindiğim, taksi şoförü Siirtli Abdullah Nergis İstanbul'a 20 sene önce gelmiş.

"Newroz devletin kabul ettiği bir bayram. Kutlamak Kürtlerin hakkı" diyor. "Ancak olaylı geçmesi bizleri üzüyor." Nergis Kürt olarak alanlarda Newroz'u kutlamak istediğini ancak çalışmak zorunda olduğunu söyledi. Nergis'in temennisi "şiddetsiz" Newroz.

Kazlıçeşme'ye banliyö treniyle giderken karşılaştığım İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) konservatuar öğrencisi Yasemin'e Newroz'un onun için ne ifade ettiğini sordum:

"Hikâyeye göre çok eski zamanlarda bir kral Dehak, her gün iki genç Kürdü öldürüp beyinlerini hastalığının tedavisinde kullanıyormuş," diye anlatmaya başladı Yasemin.

"Kralın aşçıları bu zulme dayanamaz olmuşlar ve Kürtleri önce saklayıp sonra dağa göndermişler. Krala ise koyun beyni vermişler. Kralın 12. oğlunu da kurban olarak istediği demirci Kawa, yaptığı kılıçla kralı öldürmüş. Bu durumu dağdaki Kürtlere yaktığı ateşle haber vermiş. İşte o ateş Newroz ateşi..."

Kazlıçeşme'de

Tren Kazlıçeşme'de boşaldı ve topluca alana girildi. Yoğun güvenlik önlemi alan polis alana girenleri tek tek aradı. Üzerlerinde Abdullah Öcalan'ın resminin olduğu poster, pankart ve dövizler içeri alınmadı.

Etkinlik başlamadan önce 12 kişi üzerlerindeki posterler nedeniyle gözaltına alındı. Gözaltına alınan Nezahat Tekin'in yakını uygulamanın "adaletsiz"liğini protesto ederken 23 yaşındaki Yusuf Yavuz alana girdiği sırada polis tarafında copla tartaklandı ve başından yaralandı. Alanda ayakta tedavisi yapılan Yıldız'a göre polisler kendisine gerekçesiz saldırmıştı.

Newroz Tertip Komitesi'nin hazırladığı program, komitenin belirlediği sloganların dışına çıkılması ve ve yine belirlenen pankartlar dışında pankart açılması yüzünden geç başladı.

Tertip Komitesi sahneden sık sık kalabalığa sağduyulu olmaları konusunda çağrıda bulundu.

Newroz kutlama programında yer alan konuşmacı ve sanatçılarsa şöyleydi:

Demokratik Toplum Partisi (DTP) İstanbul İl Başkanı Doğan Erbaş, sanatçı Jehat, Barış Anneleri sözcüsü Sultan Bozkurt, sanatçı Ozan Ferhat, DTP eşbaşkan yardımcı Sırrı Sakık, Grup Munzur, Grup Rowşen, Grup Vardiya.

Erbaş: Çiçek inandırıcı değil

Erbaş konuşmasında Newroz'un Pazar günü yapılmasının yasaklanmasını; işe, okula gidenlerin bu nedenle etkinliklere katılmasının engellenmesini kınadıklarını söyledi.

"Yine de renklerimizle bayraklarımızla zafer işaretlerimizle sloganlarımızla buradayız," dedi. "Köle olmayacağımızı, kimliksiz yaşamayacağımızı haykırıyoruz."

Yıllardır zorlu bir süreç yaşadıklarını söyleyen Erbaş "Köy boşaltmalarla büyük şehir kenarlarında yoksullaştık, 301. maddeyi çıkardılar, yasaklarla karşılaştık. Kürt sorunun çözümsüzlüğüyle başlayan ve 20 yıldır süren savaşı yaşadık. Artık bu savaş dinsin istiyoruz."

Demokratik Toplum Partisi'ne yönelik baskıları "Çözüm parti yöneticilerinin tutuklayıp gazete kapatmak değil" diyerek kınayan Erbaş, "Tutuklananların da Newrozu kutlu olsun" dedi.

Erbaş Öcalan'ın sağlık durumuyla ilgili Adalet Bakanı Cemil Çiçek'in açıklamalarının kimseyi ikna etmediğini çünkü daha İmralı'ya gidilmeden kamuoyuna açıklama yapıldığını söyledi.

"Tarafsız, bağımsız bir komisyonu İmralı'ya göndermek bu kadar zor mu? Taraflardan biri barış için bu kadar çabalarken Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Hükümeti bu sorunun cevabını nasıl verecek? "

"Türkiye Barışını Arıyor" konferansını hatırlatan Erbaş, "Çözüm bu coğrafyada bulunur, ABD'den çözüm ummak nafile. Yapılması gerekn toplumsal barışı kalıcı hale getirecek şartların oluşturulması" dedi.

Newroz'a katılan kitle örgütü ve politik parti temsilcileri arasında

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Musa Çam, Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası (TÜMTİS) Genel Başkanı Sabri Topçu, 78'liler Derneği Girişimi Sözcüsü Celalettin Can, Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP) İstanbul İl Başkanı Sinan Tutal, Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP) Genel Başkan Yardımcısı Gülseren Pusatlıoğlu, Genel-İş Konut İşçileri Sendikası Şube Başkanı Nebile Irmak Çetin, Yakınlarını Kaybedenler Derneği (YAKAYDER) Başkanı Pervin Buldan, İnsan Hakları Derneği (İHD) eski başkanı Akın Birdal da vardı.

Sahnede "Newroz Piroz Be (Newroz Kutlu Olsun)" ve "Irkçılığa, milliyetçiliğe, savaşa, faşizme karşı yaşasın halkların kardeşliği" yazılı pankartlar asılıydı.

Newroz'a katılanlar yaktıkları ateşlerin üzerinden atladılar, Kürtçe müzikler eşliğinde halay çektiler, tertip komitesinin uyarılarına rağmen Öcalan lehine sloganlar attılar ve pek çok Öcalan posteri açıldı.

Newroz mesajları:

Alanda Newrozu kutlayanlardan 50 yaşındaki Meryem Demir Kürtçe olarak Newroz mesajını aktardı, akrabası Hüseyin Demir ise Türkçeye çevirdi. "Newroz demek özgürlük demek, barış demek, umut demek"

Newroz'un onlar için ne anlam taşıdığını sorduğum, adlarını vermek istemeyen bir grup genç kadın sabahın erken saatlerinde Newroz için heyecanla kalkıp süslendiklerini, yerel giysilerini giydiklerini aktardılar, "Newroz baharın gelişi yeni gün demek" dediler.

Melahat Can ise "Newroz Kürtlerin bayramı, Türk-Kürt kardeştir" dedi ve taleplerinin Öcalan'a özgürlük olduğunu söyledi.

"Herkes bayramını özgürce kutlamalı"

Alan dışından görüşlerini sorduklarımsa Newroz'un sadece Kürtlerin değil bu coğrafyada yaşayan herkesin de geleneklerinde olduğunu ancak "yaratılan gergin havanın" kutlamaya engel teşkil ettiğini düşünüyor.

31 yaşındaki serbest meslek sahibi İsmail Gürcan "Sinopluyum, aslında Nevruz çok daha eskilerde bizlerin de kutladığı bir gündü. Ateş yakılır, dilek dilenirdi. Şimdilerde kutlamıyoruz. Meydanlarda kutlama yapıldığını bile şimdi öğrendim. Ama meydana gitmem çünkü 'bölücü' derler" dedi.

Gürcan Kürt sorunun çözümü için devletin olduğu kadar Kürtler'in de sorumlu olmaları gerektiğini düşünüyor.

Ev kadını Sevim Koçalp "Bizde hıdırellez kutlanır. Newroz Kürtlerin bayramı. O nedenle kutlamıyorum" dedi. Ama "Newroz'u kutlamak Kürtlerin hakkı," diye düşünüyor Sevim hanım: "Yasak olmamalı, şiddet yaşanmamalı. Herkes kendisi için önem ifade eden bayramı özgürce kutlayabilmeli."

Erzurumlu Hasene Nalcıgil "Nevruz'a katılmıyorum. Çocukken köyde ateş yakardık, halay çekerdik, yemek hazırlardık. Ama o Nevruzlar İstanbul'da öyle yaşanmıyor. Televizyonlardan izliyoruz. Olaylar çıkıyor. Sadece bağırıp çağırıyorlar. İstanbul'da kutlamak bize göre değil" dedi. (EZÖ)

____________________________________

Nevruz/Newroz ne demek?

Güneşin Koç burcuna girdiği gün (21 Mart). Kökleri asırlar öncesine dayanan ve günümüzde özellikle Kürt ve Alevi toplulukları tarafından kutlanan Newroz, doğanın canlanmasını temsil eder.

Kürtler için yeni yılın ilk günü anlamına gelir. Kırlara çıkılıp topluca yemek yenir, ateşler yakılır, dans edilir.

Newroz Aleviler tarafından Hz. Ali'nin doğum günü olarak kutlanır. Aleviler, Hz. Ali'nin doğum gününü şeker, şerbet ve çiçeklerle kutlanır. Newroz bayramı akşamı Hz. Ali'nin doğumuna ait dualar, nefesler okunur, lokma ve süt dağıtılır, cem törenleri yapılır.

* Grup 7 (G7) 2006 Ajandası'ndan alıntılanmıştır.