NATOnun Belgrad Saldırısı AİHMde

AİHM, NATOya bağlı güçlerin yedi yıl önce Belgraddaki RTS medya kuruluşunu bombalamasıyla ilgili davayı karara bağlıyor. Ölen 16 kişinin yakınlarına İtalyada dava açma hakkı tanınmamış, Saldırı politik, İtalyan yasalarıyla denetlenemez denmişti.

Strasbourg

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), NATO'ya bağlı güçlerin yedi yıl önce Sırbistan Radyo Televizyonu'nun (RTS) Belgrad'daki merkezini bombalamasıyla ilgili açılan davayı 14 Aralık'ta karara bağlayacak.

AİHM'deki Büyük Daire'de kamuya açık olarak görülecek duruşma, 16 kişinin ölümüne yol açan Kosova'daki çatışmalarının mağdurlarıyla, "diğer NATO üyelerine göre daha etkin işbirliği yaparak hava sahasını NATO uçaklarına açan" İtalya hükümetini karşı karşıya getiriyor.

RTS'ye saldırıda 16 kişi ölmüştü

"Markovic ve diğerleri" davasında AİHM'nin ilgili birimi, 28 Nisan 2005 tarihinde görevsizlik kararı verince dosya Büyük Oda'nın önüne gelmişti. 6 Aralık 2002'de AİHM'e yapılan şikayet ertesi yıl kısmi olarak kabul edilmişti. Sırbistan-Karadağ, 2005 yılında üçüncü taraf olan davaya müdahil olmak istedi. Aynı yılın 21 Haziran'ında ise bu kez Britanya hükümetine, gözlemlerini yazılı olarak sunmasına izin verildi.

Uzun süre Balkanlardaki çatışmalara müdahale etmemekle suçlanan NATO'ya bağlı savaş uçakları, 23 Nisan 1999 tarihinde Belgrad'da "RTS" medya kuruluşuna ait merkezi bombaladı.

Saldırıda ölen Dejan Markovic,Slobodan Jontic, Milovan Jankovic,Slavisa Stevanovic ve Dragorad Dragojevic'in yakınlarının açtıkları davada, İtalya NATO'ya tartışmaya konu askeri operasyonu yürütmesini sağlayacak "önemli siyasi ve lojistik desteği" sağladığı için suçlanıyor.

İlk önce Roma Mahkemesi'nde maddi ve manevi tazminat talebiyle dava açan başvuru sahipleri, şikayetlerini İtalya Bakanlar Kurulu Başkanlığı, İtalya Savunma Bakanlığı ve NATO Güney Avrupa Müteffik Güçleri Komutanlığı'na (AFSOUTH) yönlendirdiler.

"Saldırı politik, İtalyan yasalarıyla denetlenemez"

Davalı ilk iki kurum, İtalya Yargıtayı'na başvurarak, Ceza Usül Yasası'nın 41. maddesi uyarınca mahkemenin yetki açısından bir ön karar alınmasını talep ettiler. 8 Şubat 2002'de yapılan başvuruları geri çeviren Yargıtay, "İtalya'nın hava saldırılarına desteğinin siyasi bir tavır olduğu", bu nedenle de saldırıların İtalyan yasalarıyla denetlenemeyeceğini bildirdi.

Mahkemeye başvuru haklarından mahrum bırakıldıklarını savunan başvurucular, bunun üzerine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "adil yargılanma hakkı"nı düzenleyen 6. maddesi ve bu maddeyle bağlantılı olarak "insan haklarına saygıyı zorunlu gören" 1. maddesine dayanarak AİHM'ye başvurdular. (EÖ/KÖ)