NASA astreoite çarpma görevini başlatıyor

*Didymos'a çarpmadan önce NASA'nın DART uzay aracı ve  LICIACube'unun bir örneği.

DART görevi veya Çifte Asteroid Yönlendirme Testi için hazırlanan uzay aracı Kaliforniya'daki Vandenberg Uzay Üssü'nden bir SpaceX Falcon 9 roketiyle 23 Kasım'da yerel saatle 22:20'de kalktı.

Liftoff! pic.twitter.com/Kx5n6TwriC

— SpaceX (@SpaceX) November 24, 2021

Ancak asteroit saptırma teknolojisi için gerçek test, Eylül 2022'de uzay aracı hedefine ulaştığında, uzayda Dünya'ya yakın bir asteroitin hareketini nasıl etkilediğini görmek için yapılıyor.

Görev hedefi, Dünya'ya yakın asteroit Didymos'un yörüngesinde dönen küçük bir ay olan Dimorphos.

Bu, ajansın gezegen savunması adına bu tür bir teknolojinin ilk kez tam ölçekli uygulaması olacak. 

Navigasyonla tespit

Didymos ve Dimorphos, Eylül 2022'de Dünya'ya 6 milyon 835 bin 083 mil (11 milyon kilometre) ile nispeten yakın bir konumda olacak.

Maryland'deki Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda koordinasyon lideri Nancy Chabot, uzay aracının Dimorphos'u hedef alarak saatte yaklaşık 15 bin mil (24 bin 140 kilometre) hızla ilerleyeceğini söyledi.

Uzay aracında DRACO adı verilen bir kamera ve otonom navigasyon yazılımı, uzay aracının Dimorphos'u tespit etmesine ve çarpışmasına yardımcı olacak.

NASA'ya göre misyonun amacı, asteroidin uzaydaki hareketini değiştirmek için kasıtlı olarak Dimorfos'a çarpmak.

Bu çarpışma, LICIACube veya İtalyan Uzay Ajansı tarafından sağlanan bir yardımcı küp uydusu olan Asteroitlerin Görüntülenmesi için Light Italian Cubesat tarafından kaydedilecek. 

Evrak çantası boyutundaki CubeSat, DART üzerinde seyahat edecek ve ardından olanları kaydedebilmesi için çarpmadan önce  konuşlandırılacak. Çarpışmadan üç dakika sonra, CubeSat görüntü ve video çekmek için Dimorphos'un yanından uçacak.

"Heyecan verici" 

Johns Hopkins Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda DART görev sistemleri mühendisi Elena Adams, "oldukça heyecan verici" olması gereken çarpmanın videosunun Dünya'ya geri gönderileceğini söyledi.

NASA Genel Merkezi'ndeki DART program bilimcisi Tom Statler yaptığı açıklamada, "Gökbilimciler, Dimorphos'un yörünge süresinin ne kadar değiştiğini belirlemek için DART'ın kinetik etkisinden önce ve sonra Dünya tabanlı teleskoplardan elde edilen gözlemleri karşılaştırabilecekler" dedi ve vurguladı: 

"Asteroidin bizim saptırma çabamıza nasıl tepki verdiğini bize anlatacak anahtar ölçüm bu."

Çarpışmadan birkaç yıl sonra, Avrupa Uzay Ajansı'nın Hera misyonu, Didymos ve Dimorfos'u takip soruşturmasını yürütecek.

NASA Genel Merkezi'ndeki DART program yöneticisi Andrea Riley yaptığı açıklamada, "DART, tehlikeli asteroit sapması için test yöntemlerinde ilk adım" dedi ve ekledi:

"Potansiyel olarak tehlikeli asteroitler küresel bir endişe kaynağı ve bu kinetik çarpma sapma deneyinden mümkün olan en doğru verileri toplamak için İtalyan ve Avrupalı ​​meslektaşlarımızla birlikte çalışmaktan heyecan duyuyoruz."

73 saniyelik değişiklik

Dimorphos'un hızlı çarpması, Didymos'un yörüngesinde döndüğü için yalnızca %1'lik bir hız değiştirecek, ki bu kulağa pek fazla gibi gelmiyor - ancak, Ay'ın yörünge periyodunu bir dakikadan fazla değiştirecek.

Bu değişiklik, Dünya'daki yer tabanlı teleskoplardan gözlemlenebilir ve ölçülebilir.

Dimorfos (Didymos'un uydusu) her 11 saat 55 dakikada bir Didymos'un etrafındaki bir yörüngeyi tamamlıyor.

Laboratuvarı'nda DART araştırma ekibi lideri Andy Cheng, "eğer etki başarılı olursa, bu süre en az 73 saniye değişecek," dedi.

Cheng, "Bir gün Dünya ile çarpışma rotasında bir asteroid keşfedilirse, o asteroidin Dünya'yı kaçırmasını sağlamak için ne kadar momentuma ihtiyacımız olduğu hakkında bir fikrimiz olacak" dedi. 

Gezegen savunma stratejileri

Şu anda Dünya ile doğrudan çarpışma rotasında olan hiçbir asteroit bulunmamakla birlikte, Dünya'ya yakın büyük bir asteroit popülasyonu var. (Tüm şekil ve boyutlarda 27 bin'den fazla.)

NASA Genel Merkezi'ndeki gezegen savunma görevlisi Lindley Johnson, CNN'e "Gezegen savunmasının anahtarı, onları bir etki tehdidi olmadan çok önce bulmakt" dedi ve ekledi: 

"Hepsinin prensibi asteroitin yörünge hızını sadece küçük bir miktar değiştirmek. Asteroitin yörüngesindeki bu hızı değiştirmek onun yörüngesini değiştirir, böylece gelecekte dünyayı tehdit edebilecek noktada olmayacak."

Çarpışmadan üç yıl sonra Hera, Dimorphos'u ayrıntılı olarak incelemek, ayın fiziksel özelliklerini ölçmek, DART etkisini ve ayın yörüngesini incelemek için gelecek.

Temmuz 2005'te NASA'nın Deep Impact uzay aracı, Tempel 1 adlı bir kuyruklu yıldıza 370 kilogrambakır fırlattı. Bununla birlikte, NASA'nın 2011'deki Stardust misyonu, etkiyi karakterize edebildi - 492 fit (150 metre) bir yarık.

DART ve Hera tarafından toplanan değerli veriler, özellikle gezegenimizle çarpışabilecek Dünya'ya yakın bir asteroitin yörüngesini değiştirmek için ne tür bir kuvvetin gerekli olduğunu anlamak için gezegen savunma stratejilerine katkıda bulunacak. 

(PT)