İran - Irak savaşıyla Körfez savaşından kaçanları, Afganlı mültecileri hatırlatan Neşe Erdilek, "Türkiye bu mültecilere kendi olanakları ölçüsünde, mümkün olduğunca esnek davranarak yardımcı olmaya çalıştı. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK), Kızılay ve bazı sivil toplum kuruluşları da destek verdi. Ancak bu yüksek maliyetli bir şey" diyor.
Yasal düzenleme gerekli ama yeterli değil
Türkiye'nin mültecilere ilişkin konularda Avrupa Birliği (AB) standartlarına uygun yasal değişiklikler yapması gerektiğini söyleyen Neşe Erdilek ekliyor:
"Bir yandan da o mültecileri barındırabilecek, geldikleri zaman kalabilecekleri birtakım barınaklar yapılması, sağlık, eğitim, iş ve her türlü ihtiyaçlarını karşılayacak mekan ve olanaklar yaratılması lazım."
"Bu büyük bir maliyet isteyen bir şey. Türkiye'nin kendi olanaklarıyla bunu yapması çok zor. Çünkü Türkiye, çevresinde savaş ortamı olan bir geçiş ülkesi Komşularında olan huzursuzluklar ve savaş dolayısıyla korunaklı bir sığınma alanı oluşturuyor. Peşmergeler için öyle oldu; Bosna'dan kaçanlar için öyle oldu."
Uluslararası destek
Türkiye'nin tek başına gelen mültecilere insani yaşam koşulları sağlamasının zor olduğunu düşünen Erdilek "Bundan sonra daha ciddi bir şekilde uluslararası finans desteğiyle durumun güçlendirilmesi lazım" diyor.
Sığınma için başvuranların mülteci statüsü almayı hak edip etmedikleri konusunda geçen inceleme ve karar sürecinde mültecilerin bir yerde barındırılmaları gerektiğini anlatan Erdilek, "Şimdi karakollarda misafir ediliyorlar. Paraları olmadığı için polislerin ekmek aldığını, mahalledeki lokantadan, fırından bu insanlara bağış ve yardım alınmaya çalışıldığını görüyoruz" diyor ve ekliyor:
"Mültecilerin konuk olarak kalacakları yatakhanelerin, çalışacakları, en azından belli bir üretime katılacakları bir iş, çocukların eğitimi için düzenlemeler yapılması gerekiyor."
Mülteci kimdir eğitimi
Mülteci kimdir ve mültecilik hakları nelerdir gibi konularda resmi görevlilerin eğitilmesinin de önemli taşıdığını vurgulayan Erdilek, "Şu anda sınır güvenliği, büyük kentlerdeki polisler, jandarma ve konuyla ilişkili tüm birimler mülteci hakları konularında ciddi eğitimden geçiriliyor" diyor.
Eğitimin özellikle yasa dışı kaçak giriş yapmaya çalışan ve yasa dışı faaliyetleri olan kişilerle gerçekten mülteci olan ve yardım edilmesi gereken insanları birbirinden ayırmak için önemli olduğunu anlatan Neşe Erdilek, Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Merkezi ile diğer üniversitelerin hukuk birimlerinin eğitimlere destek verdiğini söylüyor. (YS/BB)
