Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi, üzerinden 93 yıl geçti.
Gidenlerin ve gelenlerin anısına 20-21 Mayıs tarihlerinde Cunda'da gerçekleşecek Mübadele Günleri, 93 yıl önce köklerinden sökülerek farklı dünyalarda yaşamaya zorlanan insanların hikayelerine ses verecek.
Öztürk: Barışa katkımız olsun
Bu yıl ikincisi düzenlenecek olan etkinlik, Alibey (Cunda) Adası Kalkındırma Derneği'nin girişimiyle hayata geçti. 1988 yılında kurulan derneğin kurucusu İbrahim Öztürk'ün ailesi, 1924'te Girit'ten Cunda'ya göçen mübadillerden. Öztürk, Cunda Mübadele Günleri'nin düzenlenme amacını şu şekilde özetliyor:
"Cunda yoğun olarak Girit ve Midilli mübadillerinden oluşan bir topluluk... Bu mübadeleyi yaşayan iki toplum var. Anadolu'dan Yunanistan'a göçmek zorunda kalan ve oralardan buralara gelmek zorunda kalanlar. Biz bu insanların çektikleri acıları, sıkıntıları ortaya çıkaralım, bunlar bir daha yaşanmasın ve barışa bir katkımız olsun diyerek yola çıktık. "
|
| Hüseyin Ergin ve İbrahim Öztürk |
Ergin: Amacımız acıları paylaşanları biraraya getirmek
Dernek Başkanı Hüseyin Ergin'in ailesi de Girit mübadillerinden.
Ergin, "Yunanistan'da Manisa tarafından giden Rumların yaşadıkları köye, buradaki köylerinin adını verdiklerine tanık oldum. Bizdeki özlemle, onlardaki özlem aynı" diyor ve ekliyor, "Buraya yıllar önce yerleşmiş yaşlılar ekonomik nedenlerden dolayı en büyük özlemlerini gideremediler. Bu özlemler neydi? Girit'e gidip kimisi doğduğu yeri, kimisi babasının köyünü görmek istiyordu. Bugün ölmüş olan yaşlılarımızın hepsinin son ana kadar özlemi buydu... Mesela benim babam 4 yaşındayken gelmiş buraya, çok özlüyordu Girit'i... Bu acıları paylaşmış insanları bir araya getirmek amacımız."
20 Mayıs günü "Fotoğraflar ve Eşyalar" adlı fotoğraf sergisi açılışıyla başlayacak olan etkinlik, Mübadele Tarihi üzerine İlber Ortaylı, Nikos Livadaras, Lekakis Efthimios ve Sophia Koufopoulou'nun katılımıyla gerçekleşecek olan söyleşiyle devam edecek. Aynı zamanda mübadillerin müzik ve mutfak kültürüne dikkat çekmeyi de amaçlayan Cunda Mübadele Günleri'nde Müzisyen Vasilis Vetsos ve Yar Aman'ın katılımıyla gerçekleşecek olan "Doğaçlama Anılar" ve "Mübadiller Mutfağı Sunumu" gibi pek çok etkinliğin yanısıra Anadolu'dan göç eden Rumların Yunanistan'da kurdukları "Küçük Asya" ve "Pontus" gibi derneklerin temsilcileri de yer alacak.
Etkinlik Programı için tıklayın.
Mübadele hakkında
Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi 24 Temmuz 1923'de imzalanan Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşmeyle uygulandı. Türkiye ve Yunanistan'ın (o dönem Yunanistan Krallığı) kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tuttular. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübâdil deniyor.
Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi kapsamında Türkiye'de İstanbul kenti ile Gökçeada ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise Batı Trakya Türkleri mübadeleden muaf tutuldu.
Mübadelenin büyük bölümü 1923-1924 yıllarında gerçekleşti. 1930 yılındaki İnönü-Venizelos sözleşmesine dek zorunlu göç uygulamasına devam edildi.
Mübadele hakkında ayrıntılı yazı için: Mübadele Tezi 65 Yıl Sonra Kitap Oldu - Celal Başlangıç
Mübadele Sözleşmesi için tıklayın.
