Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’nin kamu düzenini bozma suçlamasıyla kapatılan Mezopotamya Yayınları’na 5 bin Avro para cezası ödemesine karar verdi.
Yayınevinin kapatılmasının ifade özgürlüğünü kapsayan AİHS 10. Maddenin ihlali olduğunu belirtti.
1997’de Mezopotamya Yayınları’nın Urfa, Diyarbakır ve İzmir şubeleri basılmış, yasadışı olduğu iddia edilen kitap, gazete, dergi, kaset ve çeşitli belgelere el konmuştu.
Urfa şubesi yetkilileri yasaklanmış kitap bulundurmakla suçlanmış; Diyarbakır şubesi valilikçe kapatılmış; yayın kurulu ve İzmir şubesi yöneticisi PKK propagandasıyla suçlanmış, davalar düşmüştü. Ancak Diyarbakır ve Urfa valilerinin şikayetiyle İstanbul Beyoğlu Ticaret Mahkemesi’de kapatma davası açılmış, Mezopotamya Yayınları 2001’de mahkeme kararıyla kamu düzenini bozma suçundan kapatılmıştı.
AİHM kararında, yasadışı kitap bulundurma ve propoganda gibi suçlardan yayınevi görevlileri hakkında açılan davaların düştüğünü hatırlatırken, Ticaret Mahkemesi’nin kararına bakıldığında başvurucu kurumun nasıl ve neden kamu düzenini bozduğunun anlaşılamadığını belirtti.
AİHM, yapılan müdahalenin (yayınevinin kapatılmasının) orantısız olduğu ve demokratik bir gereklilik olmadığından, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 10. Maddesinin ihlal edildiğine karar verdi.
Madde 10: İfade özgürlüğü
1. Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir alma ve verme özgürlüğünü de içerir. Bu madde, devletlerin radyo, televizyon ve sinema işletmelerini bir izin rejimine bağlı tutmalarına engel değildir.
2. Görev ve sorumluluk yükleyen bu özgürlüklerin kullanılması, demokratik bir toplumda zorunlu tedbirler niteliğinde olarak, ulusal güvenliğin, toprak bütünlüğünün veya kamu emniyetinin korunması, kamu düzeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın, başkalarının şöhret ve haklarının korunması, gizli bilgilerin ifşasının önlenmesi veya yargı gücünün otorite ve tarafsızlığının sağlanması için yasayla öngörülen bazı biçim koşullarına, sınırlamalara ve yaptırımlara bağlanabilir. (ÇT)
