RAPORA TUNDKARIYA MÊRAN ÇİRİYA PÊŞİYÊ 2023
Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de 21 jin kuştin
Li gor agahîyên bianetê ji rojnameyên herêmî û neteweyî berhev kirîn, mêran di meha Çiriya Pêşiya 2023an de herî kêm 21 jin û zarokek kuştine.
Di meha Çiriya Pêşiyê de mirina bi kêmanî 25 jinan di çapemeniyê de weke mirinên “bigûman” hatine nivîsîn
Li van bajaran mirinên jinan biguman in
Enqere (1), Antalya (5), Aydin (1), Bursa (2), Çanakkale (1), Stenbol (5), İzmir (1), Kocaeli (2), Muğla (2), Samsun (5).
Mêran tundkarî li 69 jinan kirine, îstîsmar bi kêmanî li 13 zarokên keç û kur kirine, tacîz bi kêmanî li 291 jinan kirine. Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de herî kêm tecawiz li sê jinan kiriye.
Mêran di Çiriya Pêşiya 2023an de 80 jin neçarî karkeriya seksê kirine, herî kêm gefa “kuştinê” li pênc jinan xwarine.
Di deh mehên destpêkê yên sala 2023ê de mêran, 268 jin kuştine, tacîz li 347 jinan kiriye, 110 zarok îstîsmar kirine, tundkarî li 647 jinan kiriye, tecawiz li 15 jinan kiriye. Bi kêmanî 334 jin neçarî karkeriya seksê kirine. Di deh mehên destpêkê yên sala 2023yê de, çapemeniyê ji bo mirina 215 jinan gotiye, "bigûman e". Mêran di van deh mehan de bi kêmanî 19 zarok kuştine.
Di deh mehên destpêkê yên sala 2022ê de mêran, 280 jin kuştine, tacîz li 131 jinan kiriye, 205 zarok îstîsmar kirine, tundkarî li 675 jinan kiriye, tecawiz li 25 jinan kiriye. Bi kêmanî 386 jin neçarî karkeriya seksê kirine. Di deh mehên destpêkê yên sala 2022yê de, çapemeniyê ji bo mirina 159 jinan gotiye, "bigûman e". Mêran di van deh mehan de bi kêmanî 36 zarok kuştine.
Di deh mehên destpêkê yên sala 2021ê de mêran, 256 jin kuştine, tacîz li 396 jinan kiriye, 160 zarok îstîsmar kirine, tundkarî li 670 jinan kiriye, tecawiz li 87 jinan kiriye. Bi kêmanî 586 jin neçarî karkeriya seksê kirine. Di deh mehên destpêkê yên sala 2021ê de, çapemeniyê ji bo mirina 183 jinan gotiye, "bigûman e". Mêran di van deh mehan de bi kêmanî 27 zarok kuştine.
Kuştin
Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de bi kêmanî 21 jin kuştine; par di heman mehê de ev hejmar 32 bû. Digel biryara parastinê, meran bi kêmanî 6 jin kuştine. Ji mêrên ku jin kuştine jê yek polîs bû. Ji jinên mêran kuştine jê yek welatiya Gurcistanê ye. Mêran, du mêrên ku li cem jinan jî bûne kuştine.
Navên jinên ku di Çiriya Pêşiyê de mêran ew kuştine
Ayfer Kaya, Aysel G. , Ayşe C., Bahriye Ş., Banesha Mamisheva, Beyzanur Kaya, D.T., Elvin Ö., Fulya Aslan, Hatice D., Münevver A., Nahide Şimşek, Radiye K., Sahra Y., Seda E., Sedanur Güven, Sema D., Serap, Şerife B., Tansu A., Züleyha A.
Mêran li van bajaran jin kuştine
Adana (3), Agirî (1), Ankara (2), Dîlok (1), Bayburt (1), Edirne (1), Hatay (1), Stenbol (1), İzmir (2), Kocaeli (1), Mêrdin (2), Mersin (1), Mûş (1), Sakarya (1), Tekirdağ (1), Trabzon (1).
Mêran 9 jin ji ber ku “xwestine cihê bibe”, sê jin jî ji ber “hesûdiyê” kuştiye. Mêran jinekê ji ber ku xwestine “xesp” bike kuştine. Çapemeniyê nenivîsiye bê ka mêran bi çi "hêcetan" 9 jin kuştine.
Hevjîn, hevjînên berê an jî destgirtî 13 jin kuştine. jinekê hevalê wê, jinekê xizmê wê, çar jin kur, bav, bira û kesên weke wan ew kuştine. jinekê zavayê wê û jinekê jî cîranê wê ew kuştiye. Çapemeniyê nenivisiye mêrê ku jinekê kuştiye nas e an ne nas e.
Mêran 17 jin li malan, çar jin li kolanê kuştine.
Mêran 15 jin bi çekên guleber kuştine. 3 jî bi kêr û amûrên mîna kêrê kuştiye. du jin bi keviran û jinekê jî bi fetisandinê kuştine.
Pêvajoya hiqûqî
24 faîl hebûn ku jin kuştine. Bi tenê 8 faîl hatine girtin. Heft faîl hatine desteserkirin. Çar faîlan xwe kuştine. Faîlek serbest bûye. Çapemeniyê ji bo pêvajoya hiqûqî ya du faîlan gotiye“reviye” ya du faîlan jî nenivîsandiye.
Kuştina zarokan
Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de zarokek kuştiye. Par di heman mehê de ev hejmar çar bû. Zarokek bavê wê/wî ew kuştiye. Mêran bi çekên guleber zarokek ew zaroka kuştiye.
Mêran li van bajaran zarok kuştine
Kocaelî(1)
Pêvajoya hiqûqî
Faîlek hebû. Wî jî xwe kuştiye.
Tacîz
Mêran di meha Çiriya Pêşiya 2023an de herî kêm tacîz li 291 jinan kiriye. Par di heman mehê de ev hijmar 13 bû. Sê bûyerên tacîzê sistematik bûye.
Jinên ku mêran ew tacîz kirine jê yek Almanyayî ya din jî Turkmenistanî bûye.
Mêran sê jin bi devkî û bi rêyên fîzîkî tacîz kirine. Mêran dîmen û fotografên 288 jinan girtine û ew tacîz kirine.
Mêran jin li qadên weke plaj, mixaze û markêtê tacîz kirine.
Jinekê mêrê wê, jinekê mêrê ku pê re rêwîtî kiriye û 287 jin jî du mêran jî li cihê kar ew tacîz kirine. Her weha oldarekî jî jinekê tacîz kiriye.
Çapemeniyê nenivîsiye bê ka mêrê ku jinekê tacîz kiriye nas e an ne nas e.
Bajarên ku mêran jin lê tacîz kiriye
Edene (1), Antalya (1), Edirne (1), Stenbol (287), Osmaniye (1).
Pêvajoya hiqûqî
6 faîl hebûn ku jin tacîz kirine. Tene du faîl hatine girtin. du faîl hatine desteserkirin. Derbarê du faîlan de jî lêpirsîn hatiye destpêkirin.
Îstîsmara li zarokan
Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de îstîsmar bi kêmanî li 13 zarokên keç û kur kirine. Par ev hejmar di heman mehê de 18 bû.
Mêran neh zarok li cihên weke bereqe, salona sporê û li tarîqatan îstismar kirine. Mêran du zarok li dibistanê îstismar kirine.
Çapemeniyê nenivisiye bê ka mêran li kîderê du zarok îstismar kirine.
Zarokekê 2 mêrên cîranê wan, zarokekê seyaqê teksiyê, du zarok dersdêrê wan, zarokekê endamê terîqetê, du zarok antrenorê sporê, zarokekê mixtar, zarokek hevalê wê, zarokekê xwediyê kar ew îstismar kiriye. Çapemeniyê nenivisiye bê ka 8 mêrên ku îstismar li sê zarokan kiriye nas e an ne nas e.
Bajarên ku mêran zarok lê îstîsmar kirine
Adana (1), Antalya (1), Bartın (1), Duzce (1), Idir (1), Stenbol (4), Kocaeli (1), Tekirdağ (1), Riha (1), Zonguldak (1).
Pêvajoya hiqûqî
18 faîl hebûn ku zarok îstîsmar kirine. 12 faîl hatine girtin. Faîlek hat desteserkirin. Sê faîl serbest bûne. Faîlek jî lê digerin.
Êrîşa zayendî / Tecawiz
Di meha Çiriya Pêşiyê de mêran tecawiz li sê jinan kir. Par heman mehê ev hejmar yek bû. Jinekê destgirtiyê wê, jinekê hevalê wê yê kar û jinekê jî xizmê wê tecawiz lê kiriye.
Mêran li malan tecawiz li jinan kirine.
Bajarên ku mêran lê tecawiz li jinan kir
Duzce (1), Stenbol (2)
Pêvajoya hiqûqî
Sê faîl hebûn. Ji wan yek hat desteserkirin û derbarê duyan de jî lêpirsîn hat destpêkirin.
Tundkarî / Birîndarkirin
Di meha Çiriya Pêşiyê de mêran 69 jin birîndar kirin. Par di heman mehê de ev hejmar 70 bû. Şeş jin bi giranî birîndar bûne û ew birine nexweşxaneyan. Digel ku biryara parastinê hebû jî mêran bi kêmanî pênc jin brîndar kirin.
Bajarên ku mêran tundkarî li jinan kir
Edene (2), Afyon (1), Enqere (1), Antalya (2), Aydın (1), Bursa (2), Denizli (1), Düzce (1), Edirne (32), Erzîrom (1), Hatay (1), Stenbol (9), İzmir (1), Kırklareli (1), Kocaeli (1), Konya (1), Mêrdin (2), Mersin (1), Ordu (1), Sinop (2), Sêwas (3), Riha (1), Uşak (1).
Hevjîn an jî destgirtiyên bi kêmanî 62 jinan ew birîndar kir. Jinekê xizmê wê yê nexweş, du jin hevalê wan yê kar, jinekê jî cîranê wê ew birîndar kiriye. Çapemeniyê nenivîsiye bê ka mêrê ku sê jin birîndar kiriye nas e an ne nas e.
Mêran heşt jin ji ber “hesûdiyê, bi kêmanî 44 jin ji ber nexwestiye li hev bê an jî xwestiye veqete kuştin. Çapemeniyê “hêceta” kuştina 17 jinan nevivîsiye.
Mêran derb li 50 jinan xistine, neh jin bi kêr û tiştên weke wê, 10 jin jî bi çekên guleber birîndar kirine.
Mêran 45 jin di nava malan de, 18 jin li kolan, park, nexweşxane ango li cihên cemawerî birîndar kirin. Çapemeniyê nenivîsiye bê ka mêran şeş jin li ku birîndar kirin.
Pêvajoya hiqûqî
Bi kêmanî 69 faîl hebûn ku jin birîndar kirin. Bi tenê heşt faîl hatin girtin. Ji bo 33 faîlan pêvajoya qanûnî hate destpêkirin an jî hatin desteserkirin. Sê faîlan xwe kuştin. Derbarê çar faîlan de çi karek qanûnî nehat kirin an go serbest bûn. Herî hindik çar faîl hatin desteserkirin. Çapemeniyê ji bo rewşa hiqûqê ya çar faîlan gotiye, “reviyane”, “lêdigerin”. Rewşa hiqûqî ya 13 faîlan jî nenivîsiye.
Karkeriya sekse ya mecbûrî
Mêran di meha Çiriya Pêşiyê de bi darê zorê karkeriya sekse bi 80 jinan dane kirin. Par heman mehê ev hejmar 14 bû. Ji 80 jinan jê 9 welatiyê Tirkiyeyê nebûne.
Bajarên ku jin lê neçarî karkeriya sekse hatin kirin
Enqere (30), Bursa (28), İstanbul (5), Kocaeli (4), Trabzon (9), Tekirdağ (4).
Pêvajoya hiqûqî
33 faîl hebûn ku jin neçarî karkeriya sekse kirin. Bi tenê neh faîl hatin girtin. Derbarê 18 faîlan de çi kirariyek qanûnî nehat kirin. Sê faîl hatin desteserkirin. Sê faîl serbest bûn.
(EMK/AY)
bianet kadın ve LGBTİ+ haberleri editörü (Ekim 2018). bianet stajyerlerinden (2000-2001). Cumhuriyet, BirGün, DİHA, Jinha, Jin News için çalıştı. İMC TV’de muhabirlik yaptı. Sivil Sayfalar, Yeşil Gazete, Journo ve sektör dergileri için yazılar yazdı, haberleri yayınlandı. Hemşin kültür dergisi GOR’un kurucu yazarlarından. Yeşilden Maviye Karadenizden Kadın Portreleri, Sırtında Sepeti, Medya ve Yalanlar isimli kitaplara katkı sundu. 2011 Musa Anter Gazetecilik ödülü sahibi. Türkiye Gazeteciler Sendikası Kadın ve LGBTİ+ Komisyonu kurucu üyelerinden. İstanbul Üniversitesi Avrupa Birliği ve Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümlerinden mezun. Ekim 2018’den bu yana bianet’te çalışıyor.
Polîsan gaz û guleyên plastîk li karkeran reşand: Komîteya Amadekar çalakî bi dawî kir
RAPORA TUNDKARIYA MÊRAN ADAR 2024
Mêran di Adarê de 24 jin kuştin
Tûndkariya mêran li Îranê: Faîlê ku Zîba Sayyad kuşt revî ye
RAPORA TUNDKARIYA MÊRAN SİBAT 2024
Mêran di Sibatê de 37 jin kuştin
Dayikên/Mirovên Şemiyê: Em ne bersûc lê dozdar in
