Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından belirlenmiş şekliyle; ekim ayı, Meme Kanseri Bilinçlendirme ve Farkındalık ayıdır. Kadınlar arasında en sık görülen kanser türlerinden olan meme kanserine 8 kadından biri yakalanıyor. Sadece ekim ayında farkında olmak yeterli mi? Neler yapılmalı? Doğru bilinen yanlışlar neler? Metamazon - Metastatik Meme Kanseri Derneği’nin Yönetim Kurulu Başkanı Elif Kazancıoğlu ile konuştuk.
Metastatik Meme Kanseri Derneği’nin kuruluş amacı nedir? Neler yapıyorsunuz?
Türkiye’de ilk ve tek olma özelliğini taşıyan Metamazon - Metastatik Meme Kanseri Derneği, metastatik meme kanseri tanısı alan kadın ve erkek hastalara daha özel bir ilgi ve destek sağlamak amacıyla kuruldu. Özellikle metastatik meme kanseri tanısı alan hastaların özel ihtiyaçlarına yönelik gerekli çalışmaları yürütmek, metastatik meme kanseri hastaları ve yakınlarına sosyal, psikolojik ve medikal destek sağlamak adına çalışmalarını ulusal ve uluslararası platformlarda özverili olarak sürdürüyor.
Ulusal, bağımsız, kâr amacı gütmeyen, evre-IV ve ileri evre meme kanseri olarak bilinen metastatik meme kanseri deneyimini yaşayan kadın ve erkeklerin “benzersiz kaygılarına” adanmış, tümü gönüllülerden oluşan ve “hasta liderliği”nde ilerleyen bir sivil toplum kuruluşudur. Toplumsal farkındalık, hasta ve hasta yakınlarını eğitmek ve güçlendirmek, her zaman kamu tarafından sağlanamayan desteklerin sağlanması için çalışmak, sağlık alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarının (STK) değişmeyen kuruluş amaçları arasında sayılır. Bu alanda çalışan STK’lar aynı zamanda kanun koyucuların, “kanser hastaları topluluklarını” ilgilendiren politikalarına yön verecek ve kamunun bu konulara daha duyarlı olmasını sağlayacak çalışmalar üretir.
“Riskli kişilere risk danışmanlığı verilmeli”
Peki, meme kanserinin yeterince farkında mıyız?
Meme kanseri kadınlar arasında en sık görülen kanser türü. Yapılan araştırmalar her 8 kadından birinin meme kanserine yakalandığını gösteriyor. Dünya genelinde en sık görülen ikinci kanser türü, yeterince farkında değiliz maalesef. Meme kanseri farkındalığını artırmak için meme sağlığı eğitimlerini artırmamız gerekiyor, özellikle lise ve üniversitelerde meme sağlığı eğitimleri artırılmalı. Ayrıca halk sağlığı kapsamında da meme sağlığı eğitimleri artırılmalı. Ülkemizin her yerinde kişiler tarama programı kapsamında kontrollerini yaptırabilmeli. Bireysel ve toplumsal farkındalık için bilgi eksikliği giderilmeli ve eğitim verilmeli. Danışmanlık hizmeti verilmeli ve kişiler sağlık kuruluşlarına doğru şekilde yönlendirilmeli.
Erkeklerde meme kanseri görülmez: Yanlış
Meme kanseriyle ilgili doğru bilinen yanlışlar var mı?
Meme kanseri söz konusu olduğunda hemen herkes az ya da çok bir fikir beyan edebilir. Ancak doğru bilgiye dayalı bir anlayış önemlidir. Meme kanseri, meme dokularında başlayan ve zaman içinde yayılan bir kanser türüdür. Doğru bilgiye sahip olmak, erken teşhis ve etkili tedavi için son derece önemlidir. Herhangi bir sağlık sorununda olduğu gibi, meme kanseri hakkında da uzman tıp doktorlarına danışmak ve bilimsel kanıtlara dayanan bilgilere güvenmek önemli. Doğru bilinen ve kesin gözüyle bakılan birçok yanlış bilgi, hastalığın yayılmasında ve geç teşhis edilmesinde rol alabilir. Günümüzde maalesef meme kanseriyle ilgili olarak birçok doğru bilinen yanlış mevcut. Bu kapsamda, Metamazon Derneği olarak bizler bu konuya dikkat çekmek için sosyal medya hesabımızda “Doğru Bilinen Yanlışlar Serisi” oluşturduk. Birkaç örnek vermek gerekirse:
- “Erkeklerde meme kanseri görülmez.” Yanlış! – (Her 100 erkekten birinde meme kanseri görülüyor. Ailesinde meme kanseri hastası olan bireylerde görülme sıklığı daha yüksek.)
- “Kadınlarda menopozdan önce meme kanseri görülmez.” Yanlış! (Meme kanseri her yaşta ortaya çıkabilecek bir kanser türüdür.)
- “Doğum yapmış ve emzirmiş kadınlarda meme kanseri görülmez.” Yanlış! (Doğum yapmak ve emzirmek kadınları meme kanserinden yalnızca belli bir oranda korur.)
- “Meme kanserinde memenin tamamı kaybedilir.” Yanlış! (Meme kanseri ameliyatlarında bazen memenin tamamının alınmasına gerek yoktur. Yalnızca kanserli dokunun alınmasıyla tedavi tamamlanır.)
- Biyopsi yaptırmak memedeki kitlenin kanserleşmesine yol açar.” Yanlış! (Biyopsi işlemi ile kitlenin kanserli olup olmadığı anlaşılmaktadır. Bu işlem kitlenin niteliğinin değişmesine veya hastalığın yayılmasına neden olmaz.)
Meme kanseri olduğunu öğrenen bir kişinin adımları neler olmalı?
Kişi meme kanseri tanısı aldığı zaman şok, inkar, öfke, pazarlık ve kabullenme sürecini yaşıyor. Meme kanseri tanı ve tedavisi konusunda hasta ve yakını ne biliyor? Ne öğrenmek istiyor? Hastanın ve yakınlarının eksik ve yanlış bilgileri belirlenerek tedavi sürecine yönelik yol haritası çizilmelidir. Her tedavi sürecine özgü ameliyat, kemoterapi, radyoterapi, semptom yönetimi hakkında bilgi verilmelidir. Bu süreçte hastanın anksiyetesini yönetmesi ve duygu, düşüncelerini ifade etmesi önemlidir. Hastanın tedaviye uyumu ve hasta yakınlarının desteği de tedavi sürecini etkiliyor.
"Tedavi ekibiyle hastanın iletişimi önemli"
Meme kanseri mücadelesinde hasta yakınlarına önerileriniz var mı?
Hasta ve yakınına bütüncül bir bakış açısı ile yaklaşılmalı (aile, çocuk, evlilik, iş, kariyer, vb). Meme kanseri bir aile hastalığıdır. Ailedeki tüm bireyler bu süreçlerden etkilenir. Rol ve sorumlulukları değişir. Aile içi iletişim değişir. Hasta ve ailenin tedavi sürecine uyumu için destek verilmelidir.
Hasta ve yakının duygu ve düşüncelerini ifade etmesi sağlanmalı. Hastaya tedavi sürecinde her soruyu sağlık ekibine sorabileceği söylenmelidir, tedavi ekibiyle hastanın iletişimi oldukça önemli. Sağlık ekibi hastanın ne anlatmak istediğini anlamalı, hastanın şikayetleri önemsenmeli. Hastanın kendini güvende hissettiği tedavi ortamı oluşmalı, sağlık ekibi hastayla iletişim kurarken, beden dili, ses tonu güven ortamını sağlamalı. Bilgi eksikliği anksiyeteye yol açar, anksiyete de hasta ve yakınının tedaviye uyumunu zorlaştırır.
"Kendi kendinize meme muayenesi yapın"
Bizim bu farkındalığı 12 aya yaymamız gerekiyor. Unutmayalım ki erken teşhis hayat kurtarır. Bu sebeple, erken yaşlardan itibaren her kadın düzenli olarak her ay kendi kendine meme muayenesi yapmalıdır. Bu muayene her ay sadece birkaç dakikanızı alır. Düzenli muayene kendi meme dokunuzu tanımanızı ve oluşabilecek değişiklikleri kolayca fark etmenizi sağlar. Farkındalık çalışmalarımızda yer almak isteyen herkese Metamazon Derneği olarak kurumsal ve bireysel olmak üzere kapımızın açık olduğunu duyurmak isteriz. Hep dediğimiz gibi: Umudumuza Ortak Olun!”
(AA/AÖ)
