Megalomedya: Dünyanın Medya Devleri
Vivendi Universal
Dünya çapında su özelleştirmelerinin devi olarak bilinen Vivendi - Porto Riko'dan İngiltere'ye varana kadar - 2000 yılında medya şirketi Seagram'le birleşti. Avrupa'nın AOL-Time Warner'a yanıtı olarak değerlendirilen Vivendi Universal, sinema, müzik, İnternet işlerini bir araya getirerek iş dünyasında "bütünleşiklik" kavramının en uç örneği oldu denebilir. Şirket aynı zamanda bir telekom devi.
İnternet: Vivendinet, şirketin bütün İnternet operasyonlarının merkezi. Vodafone'la birlikte İnternet'i, cep telefonlarını ve interaktif TV'yi bir araya getiriyor. Aynı zamanda MP3.com ve eğitim sitesi education.com'un sahibi.
Müzik: Universal Music Group elindeki Polygram ve Motown gibi markalarla, dünya müzik pazarının yüzde 22'sine sahip. 63 ülkede etkinlik gösteriyor.
Film, TV: Fransa'nın önde gelen kanalı Canal+, 11 Avrupa ülkesinde 14 milyondan fazla aboneye sahip. Universal Studios'un dünya çapında bir ağı var. TV prodüksiyonu alanında Universal TV ile etkinlik gösteriyor (Kojak, Miami Vice ve Columbo gibi dizilerin üreticisi). Cineplex Odeon zinciri ve United Cinema International da şirketin sinema etkinlikleri arasında.
Telekom: Fransa'nın 2 büyük telefon şirketinin sahibi. Vivendi Telecom International'ın, İspanya, Macaristan, Monako, Polonya ve Mısır'da operasyonları var.
Tematik Parklar: Universal Studio Experiences adı altında Barselona'dan Çin'e kadar 5 tematik park.
Kitap: Havas, 60 yayıneviyle yılda 80 milyon kitap ve 40 milyon CD satıyor.
Ayrıca: Su ve suyla ilgili ürünler şirketi Vivendi Environment. İngiltere tren hizmetleri şirketi Connex.
AOL-TimeWarner
Ocak 2001'de dünyanın en büyük birleşmelerinden biri gerçekleştiğinde, AOL-Time Warner, dünyanın en büyük medya şirketi haline geldi.
Film, TV: Warner Bros ve çizgi film üreticisi Hanna Barbera'nın da aralarında bulunduğu 12 şirket. 12 ülkede Multiplex sinemaları.
Kablolu, Dijital Yayın: CNN'in de aralarında bulunduğu, Polonya'dan Çin'e kadar uzanan 29 operasyon. Kablolu yayın ağı Time Warner Cable'ıon ABD'deki abone sayısı 13 milyonun üzerinde.
Kitap: Aralarında Time Life Books'un da bulunduğu 24 kitap markası.
Dergi: Time, Fortune ve 33 başka dergiyle 120 milyon okuru var.
İnternet: AOL US ve AOL International'ın yanı sıra aralarında CompuServe ve Netscape'inde olduğu ortaklıklar. ABD'de İnternet üzerinden telefon hizmetleriyle de uğraan Time Warner Cable.
Tematik Parklar: 30 ülkede Warner Bros stüdyo mağazaları ve Warner Bros ürünleri.
The Walt Disney Co.
Şirket, Disney tarzını hayatın her alanına yaymak istiyor.
"1998'de, ABC News, Disney World'deki işe alım süreçleriyle ve işyeri güvenliğiyle ilgili şirketi zor dürüme düşürecek sorularla dolu bir haberi görmezden gelip yayınlamadı." - Leo Bogart, Commercial Culture
Kablolu, Dijital Yayın:Disney Channel'ın 8 ülkede yayını var. Uluslararası spor kanalı ESPN, Asya, Avrupa ve Latin Amerika'da 165'i aşkın ülkede yayın yapıyor. Diğerleri arasında Walt Disney TV, Sportsvision Australia ve sekiz başka kanal daha var.
Dergi: 5 dergi grubunun yanı sıra, aralarında St Louis Daily Record'ın da bulunduğu dört gazete.
Tiyatro: Disney Theatrical Productions'ın ünlü işleri arasında Aslan Kral, Güzel ve Çirkin var.
TV: ABD'nin büyük TV şebekelerinden ABC televizyon ve radyosu. Ayrıca 10 TV kanalı ve 29 radyo istasyonu.
Tematik Parklar: Disneyland Los Angeles ve Paris, Disney World Florida, MGM Stüdyoları, Disney's Animal Kingdom, World Sports Complex'in yanı sıra toplam 36.000 odalı 27 otel, iki seyahat gemisi ve "profesyonellerin sihrin ardındaki işi keşfetmek" için gittikleri Disney Institute.
Film: Walt Disney, Touchstone, Miramax, Buena Vista ve dört film şirketi daha.
Ayrıca: Disney Kitapları, İnteret ortaklıkları, 6 müzik şirketi, bir sürü hokey ve beysbol takımı ve dünya çapında 720 Disney Mağazası.
Bertelsmann AG
1921'de Alman Bertelsmann'ın yayınevinin başına geçen Heinrich Monn, SS'lerin hem üyesi hem de destekçisiydi. Şirket, "Üçüncü Reich" döneminde Nazilerin ana matbaalarından biri olmuştu.
Hizmetler: Bertelsmann Services Group - müşteri veritabanları işinden dünyanın birçok yerinde çağrı merkezi kurmaya kadar türlü hizmetler sunuyor. Multimedya reklam ajansı Pixelpark, Adidas gibi birçok büyük şirkete marka yönetimi hizmeti veriyor.
Kitap: Bertelsmann dünyanın en büyük yayıncısı. Random House şirketi, yalnızca Amerika'ya günde bir milyon kitap sağlıyor. Şirketin Avrupa çapında kitap kulüpleri, Güney Amerika'da operasyonları var. Aynı zamanda önemli bir bilimsel yayıncı.
TV: İngiliz Channel 5'in, Alman RTL'nin yanı sıra Avrupa'da başkaca TV ve radyoları da var. 10 ülkedeki 22 TV istasyonu, 18 de radyo istasyonuyla RTL grubu Avrupa'nın en büyük yayın şirketi. Bertelsmann Broadband ise, televizyonlarla bilgisayarları bütünleştiren yeni bir interaktif TV ortaklığı.
Dergi: Gruner & Jahr, Femme'dan Prima'ya kadar, dünya çapında 80 dergi yayınlıyor. Doğu Avrupa ve Almanya'daysa dokuz gazetesi var.
İnternet: Almanya'dan Malezya'ya uzanan bir İnternet kitapçısı operasyonu. Lycos İnternet portal'ı. Barnes & Noble.com ve birçok İnternet ortaklığı daha.
Müzik: En son Sony Müzik'le birleşerek dünya devi haline gelen BMG-Sony.
Viacom
Viacom, TV şebekesi CBS'i satın aldığında, ABD'deki medya sahipliğini düzenleyen kuralları çiğnemişti. Bu kuralların değişimi için Senatör McCain'in teklif vermesi gecikmedi.
Film: Paramount'tan United Cinemas International'a uzanan büyük girişimler. Vivendi Universal'la ortaklığının sonucu, Avrupa, Japonya ve Güney Amerika'da 104 sinema. 27 ülkede etkinlik gösteren Blockbuster, dünyanın en büyük video kiralama hizmeti.
TV, Film: 200 lisans anlaşmalı TV istasyonu bulunan CBS, programlarını bütün dünyaya dağıtıyor. Müzik klipleri televizyonu MTV, dünya çapında 342 milyonun üzerinde haneye ulaşıyor. Viacom, MTV'nin "rakibi" VH1'ın da sahibi. Diğer büyük TV şebekeleriyse, Nickelodeon, Paramount ve Comedy Central.
Ayrıca: Yılda 2,000 kitap, ABD'de 180 radyo istasyonu ve dünyanın en büyük reklam ajanslarından biri olan Infinity Outdoor.
News Corporation
News Corp, bütün dünyadaki varlığından yararlanarak vergi hesaplarını yerelleştiriyor, böylece hesaplarının düşük vergi oranlarına sahip ülkelerde bulunmasını sağlıyor.
"Bizdeki erişimin dünyada bir benzeri yok. İnsanlara uyandıkları andan uyuyup kalan dek ulaşıyoruz." - Rupert Murdoch
Kablolu, Dijital Yayın: FOX News ve yedi ABD TV şebekesi daha. İngiltere'de BskyB, Sky'ın yanı sıra 150 kanal ve servisi daha var. Avustralya kanalı FOXTEL. Asya'daki uydu hizmeti STAR TV 300 milyondan fazla kişiye ulaşıyor. Çin'deyse Phoenix uydu televizyonunun dışında dört kanalı da bulunuyor. News Corp'un yayınları aynı zamanda Hindistan, Japonya, Endonezya, eni Zelanda, Latin Amerika ve Avrupa'ya ulaşıyor.
Kitap: Harper Collins'in yanı sıra, yedi yayınevi daha bulunuyor.
Dergi: ABD'de New York Post. İngiltere'de The Times, The Sun,News of the World. Avustralya'da şirketin 100 ulusal ve yerel yayını bulunuyor. Bunların arasında, The Australian, the Dail Telegraph, The Sunday Tasmanian ve 67 banliyö gazetesi yer alıyor.Aynı zamanda, 55 ulusal ve cemaat yayınından oluşan Yeni Zelanda Bağımsız Gazeteleri'nin yanı sıra, Fiji ve Papua'da da yayınları var.
Spor: Avustralya Ulusal Beysbol Ligi, LA Dodgers beysbol takımı ve İngiltere'de futbol kulüpleri.
Film, TV: FOX TV,22 istasyonuyla ABD'nin en büyüğü. Aralarında 20th Century Fox'un da bulunduğu 14 Fox şirketi var. (TK/BB)
* Bu yazıyı Tolga Korkut Mediachannel Medya Sahipliği İzleme Raporlarından derleyerek Türkçeleştirdi.
Uluslararası medya sahipliğiyle ilgili bazı adresler:
http://www.mediachannel.org/ownership/
http://www.newint.org/issue333/contents.htm