Nisan-Mayıs Haziran 2014 dönemine 186 gazeteci gerekçeli, gerekçesiz, istifaya zorlanarak işten çıkarıldı. Medyanın sahiplik yapısı başta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve hükümete editoryal bağımsızlığa müdahale imkanını giderek arttırıyor.
Geçen yıl aynı dönemde 65 gazeteci işten çıkarılmıştı. 2013 Temmuzundan 2014 Haziran sonuna kadar da 384 gazeteci gerekçeli, gerekçesiz, istifaya zorlanarak işten çıkarıldı.
Yeni çıkarılan MİT ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı yasalarıyla Terörle Mücadele Kanunu bütün ağırlığıyla habercilik pratiklerinin üzerine çöktü.
23 gazeteci Temmuz 2014’e hapiste girdi. 54 haberci, yerel gazete ve internet sitesi fiili saldırıya uğradı. Haberciye / medyaya saldırılarda cezasızlık da hükmünü sürdürüyor.
BİA Nisan-Mayıs-Haziran 2014 Medya Gözlem Raporu'na göre Türkiye, 24 Temmuz Basın Özgürlüğü Günü ve ilk sansürsüz gazetelerin yayımlanmasının 106. yılına böyle giriyor.
Medya Gözlem’den başlıklar
BİA Medya Gözlem raporu Nisan-Mayıs-Haziran dönemini “öldürülen gazeteciler”, “hapisteki gazeteciler”, “gözaltılar”, “saldırı, tehdit ve engellemeler”, “soruşturmalar, açılan-süren davalar, kararlar”, “hakaret, kişilik hakları ve tazminat davaları”, “yasaklamalar, kapatmalar, toplatmalar”, “AİHM” ve “RTÜK” başlıklarıyla sunuyor.
23 Mahpustan 14’ü Kürt medyasından
23 gazeteci ve 14 dağıtımcı Temmuz 2014’e cezaevinde girdi. Gazetecilerin 14’ü ve 14 dağıtımcının tamamı Kürt medyasından; TMK ile TCK kapsamında “örgüt” bağlantılı olarak hapiste. Geçen yıl aynı dönemde, 66 gazeteci ve 27 dağıtımcı hapisteydi.
23 gazeteciden 14’ü 'Kürdistan Topluluklar Birliği-Türkiye' (KCK), 'PKK' ve 'DYG'; diğerleri de 'Marksist Leninist Komünist Partisi' (MLKP); 'Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi' (DHKP-C); 'Direniş Hareketi', ‘Türkiye Komünist Emek Partisi/Leninist’ (TKEP/L); İBDA-C davalarından hapiste. Bir karikatürist Adnan Oktar’a hakaretten, bir gazeteci de “casusluk” iddiasıyla hapiste. 23 gazeteciden 18’i hükümlü, 5’inin davası sürüyor.
TMK’dan 15 yeni dava
Nisan ayından beri Özgür Gündem gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Reyhan Çapan ve haftalık Demokratik Ulus gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Arafat Dayan hakkında, TMK’nın 6/2 veya 7/2 maddelerine muhalefetten 15 yeni dava açıldı.
Saldırılarda artış ve cezasızlık
Üç ayda 54 gazeteci, bir yerel gazete, bir İnternet haber sitesi fiili saldırıya, bir gazeteci sözlü saldırıya uğradı; beş gazeteci ve bir gazete de tehdit edildi. Ocak-Mart 2014 döneminde 34 gazeteci, bir gazete, bir ajans ve bir İnternet sitesine yönelik en az 40 fiili saldırı yaşanmıştı.
2013’ün, Gezi direnişine de denk gelen aynı döneminde 91 haberci fiili ve sözlü saldırıya uğramış ve 3’ü de tehdit edilmişti. “Gezi”nin yoğun yaşandığı 27 Mayıs-30 Eylül 2013 döneminde 153 gazeteciyi yaralayan ve 39’unu gözaltına alan güvenlik güçleriyle ilgili hiç bir işlem yapılmadı.
Erdoğan’a 277 bin lira tazminat
Üç ayda bir köşe yazarı ve bir karikatürist toplam 1 yıl 5 ay 20 gün hapse mahkum oldu. Bir yazar ve bir öğrenci toplam 8 bin 740 TL para cezası aldı. 2013’ün aynı döneminde ceza toplamı, 1 yıl 2 ay hapis ve 13 bin 500 TL idi.
Başbakan Erdoğan'a “hakaret ve kişilik haklarına saldırmak”tan 38 kişi toplam 2 ay 15 gün hapis ve 277 bin 400 TL para cezasına mahkum edildi. Geçen yıl aynı dönemde, Aydınlık gazetesi karikatür yoluyla Başbakana hakaret edildiği gerekçesiyle 30 bin TL tazminat ödemeye mahkum edilmişti.
Kapatmalar, toplatmalar!
Mahkemler bianet dahil 15 haber sitesine URL bazlı erişim engeli getirdi. Bir arkadaşlık sitesi erişime kapatıldı. IŞİD’in Türkiye’nin Musul Başkonsolosluğu’nda 49 kişiyi kaçırmasıyla ilgili yayın yasağı konuldu. “Maraş Katliamı” tablosu sergiden kaldırıldı; iki gazete mühürlendi. Bir gazetecinin Soma’ya girişi yasaklandı. Gazeteci Nedim Şener’in kitabının reklam afişine sansür geldi.
AİHM’den 55 bin 259 Avro ceza
Üç ayda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin ifade özgürlüğü hakkını düzenleyen 10. maddesini ihlal ve bu dosyalarda adil yargılama yapmadığı tespitiyle 5 gazeteci, 2 akademisyen ve hapiste Kürtçe yasağından mağdur olan 4 tutukluya toplam 55 bin 259 avro (yaklaşık 159 bin 200 TL) maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum etti.
Geçen yılın aynı döneminde AİHM iki tutuklu gazetecinin “özgürlük hakkı”nın ihlalinden Türkiye’yi 29 bin 223 TL ödemeye mahkum etmişti.
RTÜK: TV’lere 133 para cezası
Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Nisan-Haziran 2014 döneminde haber ve program yayınlarından dolayı TV kuruluşlarına 28 uyarı, 133 para cezası; radyo kuruluşlarına 3 uyarı, 3 de para cezası verdi (EÖ).
Bu yayın Avrupa Birliği'nin desteğiyle üretilmiştir. Burada dile getirilen görüşler Osservatorio Balcani e Caucaso ve paydaşlarına ait olup hiç bir biçimde Avrupa Birliği'nin resmi görüşleri olarak değerlendirilemez. Proje sayfası için: Avrupalı Gazeteciler için Güvenlik Ağı. İtalya, Güneydoğu Avrupa ve Türkiye'de Basın Özgürlüğü için Uluslararası Destek Ağı.
