Türkiye Psikiyatri Derneği Medya Kurulu başkanı Uzman Doktor Şahut Duran’ın Psikiyatri Derneği’nin (TPD) düzenlediği 60. Ulusal Psikiyatri Kongresi’nde paylaştığı Medyada ruh sağlığı haberleri nasıl verilmeli? başlıklı sunumunu yayınlıyoruz.
1. Toplumda Yaşanan Şiddet Olaylarının Medyada Veriliş Şekli
Şiddet olaylarının aşırı dramatize edilmesi ve sansasyonel başlıklarla verilmesi, toplumda korku ve kaygı yaratmaktadır. Bu tür haberler bireylerin güvenlik algısını zedeleyerek ruh sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Öneriler:
*Sorumlu Bir Dil Kullanımı:Şiddet içerikli olaylar toplumsal kaygıyı artırmayacak şekilde, sorumlu bir dil kullanılarak aktarılmalıdır.
*Sansasyondan Kaçınma:Şiddeti meşrulaştıran veya normalleştiren ifadelerden kaçınılmalı, olaylar çözümsüz göstermemeli; bunun yerine toplumda umut ve dayanışma duygularını destekleyen ifadelere yer verilmelidir.
2. Psikiyatrik Rahatsızlığı Olanların Şiddet Olayları Üzerinden Damgalanması
Medyada psikiyatrik rahatsızlığı olan bireylerin sadece şiddet olayları üzerinden yansıtılması, bu kişilerin toplumda damgalanmasına neden olmaktadır. Şiddeti bir ruhsal hastalıkla ilişkilendirmek, toplumda ruh sağlığı konularına dair yanlış algılara yol açmaktadır.
Öneriler:
*Toplumun Bir Parçası Olarak Ele Alma: Psikiyatrik rahatsızlığı olan bireyler, yalnızca şiddet olayları üzerinden değil, toplumun bir parçası olarak ele alınmalıdır.
*Şiddet-Ruh Sağlığı Bağlantısını Kurarken Dikkatli Olma:** Her şiddet olayını ruhsal bir rahatsızlığa bağlamaktan kaçınılmalıdır.
*Damgalamayı Önleyici Bir Söylem Benimseme: Ruh sağlığı sorunlarını küçümsemeyen ve damgalamayan bir dil kullanılmalıdır. Bu kişilerin topluma kazandırılmasına yönelik empati güçlendirilmelidir.
3. Haberlerin Psikolojik Olarak Değerlendirilmesi Sırasında Damgalanmanın Önlenmesi
Toplumsal olayların ruh sağlığı açısından değerlendirilmesi faydalıdır, ancak bu değerlendirmelerde damgalayıcı bir dil kullanmamaya özen gösterilmelidir. Yanlış kullanılan psikiyatrik terimler, ruh sağlığı konusunda yanlış algılara neden olabilmektedir.
Öneriler:
*Uzmanlarla İş Birliği: Medya profesyonelleri, olayları ruh sağlığı açısından değerlendirirken uzmanlarla iş birliği yapmalı ve damgalayıcı ifadelerden kaçınmalıdır.
*Psikiyatrik Terimlerin Dikkatli Kullanımı: Psikiyatrik terimler yalnızca uzmanlarca tanımlanabilir. Bu terimler yanlış kullanıldığında ruh sağlığı konusunda önyargılar oluşabilir.
*Olumlu Mesajlar Verme: Ruh sağlığı konuları ele alınırken bireyleri damgalamaktan çok, toplumsal dayanışmayı güçlendirecek olumlu mesajlar verilmelidir.
Medyada ruh sağlığı konularının sorumlu ve hassas bir dille ele alınması, toplumdaki farkındalığı artırarak damgalanmanın azaltılmasına katkı sağlar. Türkiye Psikiyatri Derneği, medya kuruluşlarına bu konuda destek sunmaya ve iş birliğine hazır.
(EMK)
