mecliste.org’dan: TBMM araştırmalarının deprem özelinde yetkinliği

Fotoğraf: Rauf Maltaş / AA

Denge ve Denetleme Ağı’nın bir parçası olan mecliste.org, 6 Şubat’taki Maraş merkezli depremlerin ardından TBMM’nin en önemli denetim işlevlerinden biri olan Meclis araştırmalarını irdeledi. "Meclis Araştırmalarının Deprem Özelinde Yetkinliği" başlıklı bir analiz raporu yayımladı.

Bu kapsamda TBMM’de 1999 Gölcük depreminin ardından kurulan Meclis Araştırma Komisyonu raporu mercek altına alınırken, raporda yer alan önerilerin ne kadarının uygulanıp uygulanmadığı, devlet organlarının bu önerileri yerine getirip getirmediği karşılaştırmalı olarak analiz edildi:

“1999 depreminin ardından yayınlanan bu komisyon raporu, afetler konusunda ihmal, denetim ve koordinasyon konularında hükümete, yerel yönetimlere, sivil toplum örgütlerine ve vatandaşlara ışık tutabilecek nitelikte birçok öneri içermektedir. Genel haliyle incelendiğinde devlet organları tarafından uygulanmamış önerilerin depremlerde can ve mal kaybına yol açan kritik eksiklikler olduğu görülebilir.”

Öneriler nelerdi?

Meclis raporunda belirtilmesine karşın bugün hayata geçirilememiş uygulamalardan bazıları şöyle:

Meclis’in 99 raporunda, ‘Etkin bir koordinasyon sağlanabilmesi için Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Sivil Savunma Genel Müdürlüğü ve Deprem Araştırma Kurulu, Başbakanlığa bağlı bir Müsteşarlık, Başkanlık ya da bir Bakanlık şeklinde yeni bir idari yapıya kavuşturulmalıdır’ deniyor, ancak bugün AFAD’ın İçişleri Bakanlığına bağlı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, bakanlıklar ve cumhurbaşkanlığına bağlı birimler arasında koordinasyonu sağlayamayacağı görülebilir.

Meclis raporunda, ‘Gecekondulaşma ve kaçak yapılaşmayı teşvik eden imar affı politikasından kesinlikle vazgeçilmelidir’ deniyor, ancak Türkiye’de, 1999 Gölcük depreminden önce yaklaşık 11, bu depremden sonra ise 8 kez imar affı çıkarıldı.

Yine Meclis’in 99 raporunda, tüm illerde belediye teşkilatları içerisinde bir ‘afet planlaması ve yönetimi’ birimi oluşturulması gerektiği belirtiliyor ancak bugün illerin yerel yönetimlerinde ‘afet planlaması ve yönetimi’ne özgü bir birimin oluşturulmasına dair bir mevzuat mevcut değil.

Meclis raporunda, ‘Afete uğramış belediyelere, diğer belediyeler tarafından yapılacak her türlü yardımı kolaylaştıracak yasal düzenleme getirilmelidir’ deniyor ancak bugün böyle bir yasal düzenleme yürürlükte yok.

Yine Meclis raporunda, ‘Doğurabileceği ek tehlikeler ciddiyetle incelenmeden dolgu, yumuşak zemin ve fay üzerinde enine geçen yapılara, gerekli şartlar sağlanmadıkça kesinlikle izin verilmemelidir’ deniyor, bugün doğrudan fay hatlarının üzerindeki yapılaşmaya devam ediliyor.

Meclis raporunda belirtilmesine karşın Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı ilköğretim, ortaöğretim ya da teknik eğitim müfredatlarının hiçbirinde doğal afet ve deprem konulu dersler mevcut değil, 1999 depreminden sonra, doğal afetler konusunda deneyimli ve birikimli öğretmen atamalarına dair de bir kayıt yok. 

Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz

(HA)