Meclis İnsan Hakları Komisyonu'nun Bilge köyünde 44 kişinin öldürülmesiyle ilgili raporu tamamlandı. "Münferit olaylar gerekçe gösterilerek tüm korucuların ve koruculuk sisteminin suçlanması doğru değil" diyen komisyonun* saptamalarından bazıları şöyle.
Töre veya kan davası değil: Kan davası ve töre cinayetlerinde hedef şahıs dışında çocukların öldürülmesi söz konusu değildir. Kadınların öldürülmesi ise namus cinayetlerinde ve sadece olaya karışan kadın ile sınırlı kalmak üzere görülmektedir. Öldürülenler arasında hamile de olmak üzere kadın ve çocukların bulunması ve erkeklerin namaz kılarlarken öldürülmeleri bu olayı daha ilk bakışta benzerlerinden farklı kılmaktadır.
Jandarmanın yanıtları ikna etmedi; soruşturulmalı: Köye çok yakın olan jandarma karakolundan olay yeriyle irtibatın çok geç kurulması ve intikalin gecikmesi, saldırının niteliğinin uzun süre teyit edilememesi, sonra da "terörist saldırısıdır" diye değerlendirilerek intikalin gecikmesi, bu bilgiyi veren kişinin tespit edilememesi, İl Jandarma Alay Komutanlığı'ndaki 156 telefon ihbarlarının kayıt edildiği cihazın olaydan bir hafta önce bozulması gibi konular ve sorulara verilen cevaplar komisyonumuzu tam olarak ikna etmemiştir. Olayın haber alınmasından intikal ve sonrasına kadar yapılan bütün işlemlerin tespit edilerek adli soruşturmanın yanında gerek görülürse idari bir soruşturma da yapılarak olayın tüm detaylarıyla açığa çıkarılması gerek. Terörün yoğun olduğu bir bölgede koordinasyon ve istihbaratın mükemmel olması gerek.
Önceki olaylar aydınlatılsın: 1994'te altı kişinin ölümüyle neticelenen saldırıyla ilgili soruşturmanın yanında, bölgede daha önce meydana gelen petrol hırsızlığı gibi bazı olaylar henüz aydınlatılamamıştır. Bu tür vakaların etkin bir soruşturma ile araştırılıp aydınlatılması, faillerinin tespiti, daha sonra meydana gelecek benzer olayları önleyici nitelikte olacaktır.
Koruculuk yeniden yapılandırılsın: Kurumun yeniden yapılandırılması gerekmektedir. Kişilerin, bu görevin sağladığı avantajları diğer kişilere karşı bazen etik dışı bazen de yasa dışı bir şekilde kullandıkları dikkate alındığında; korucuların iyi bir eğitimden geçirilerek disiplin altına alınmaları, korundukları izlenimini doğuracak davranışlardan uzak durulması, faaliyet alanlarının hukuki çerçevelerinin çok iyi belirlenerek keyfi uygulamalara sebebiyet verilmemelidir.
Şüphelilerin aileleri bölge dışına alınmalı: Şüpheli şahısların ailelerinin bölge dışında güvenli bir yere yerleştirilmeleri, yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli önlemlerin alınması sağlanmalı.
Eğitim seferberliği: Genel bir eğitim seferberliği başlatılmalıdır. Olayın adli yönüyle birlikte sosyal yönü de irdelenerek, yanlış gelenek, töre, inanış ve davranış biçimlerinin ancak eğitimle düzeltilebileceği unutulmamalı, aileden başlayıp toplumun tamamı hedef kitle olarak seçilmelidir. (TK)
* Komisyonun oluşumu: Mersin Milletvekili M. Zafer Üskül, Bingöl Milletvekili Kazım Ataoğlu, İzmir Milletvekili Ahmet Ersin, Yozgat Milletvekili Mehmet Ekici ve İstanbul Milletvekili Ayşe Jale Ağırbaş'tan oluşan alt komisyon, daha sonra kendi istekleriyle Afyonkarahisar milevekili Ahmet Koca, Kahramanmaraş milletvekili Fatih Arıkan, Denizli milletvekili Mithat Ekici'nin de katılımıyla 13-14 Mayıs tarihlerinde inceleme yaptı.
