Günümüzde çocuk edebiyatı içinde değerlendirilen ve her birimizin yaşamında, belleğinde önemli yer tutan masallar vardır. Birkaç yıl geriye gidersek büyükler için de evlerde, kahvelerde veya uzun yolculuklarda başlıca anlatı aracı olan masallar, bir şekilde hayatımızın her döneminde yer kaplıyor. Farklı coğrafyalardan derlenen masallar eski Hint mitolojisine kadar dayandırılır. "Masal" köken olarak Arapçadaki "mesel" kelimesinden Türkçeye geçmiştir. Öyleyse Ortadoğu coğrafyasına ait bir masal kitabını ele almaya ne dersiniz? Filistin, İran, Mısır ve anonim birçok masalla Ortadoğu turuna çıkaran Dipnot Yayınları'nın, dünyanın birçok ülkesine ait masallar serisi bulunuyor.
Hayal gücünü süslüyor
Yayınevinin çıkardığı masal kitapları serisinden "Ortadoğu Masalları", insanların hayallerini, arzularını, sevinçlerini, öfkelerini, sitemlerini ve sevgilerini insanlığın hayal gücüyle süsleyerek sunuyor. Masalların geçmiş zamanlara ait olması itibariyle günümüz koşullarında eleştirilen çok noktası olsa da bize sunulan kitapta, sıkılmadan defalarca okuyabileceğiniz eğlenceli maceralar bulunuyor. Çocukların ve gençlerin hayal gücünü ve yaratıcılığını zenginleştiren masallarla hiç tanımadığınız bir ülkeye yolculuk edebilirsiniz.
Bir Filistin masalı: Oduncu
Mısır, İran ve Filistin'de geçen masalları okuyucuya taşıyan kitapta, Ortadoğu coğrafyasına ait anonim anlatımlar da bulunuyor. Filistin'e ait "Oduncu" masalında, yoksulluk, açlık, tesadüf, iyilik ve kötülük temaları ders çıkarıcı bir dille sıralanıyor.
Hikâye şöyle başlıyor:
"(...) Bir sabah odun kesmeye gitmeden, yol boyunca yemek için biraz nohut kavurmuş. Yola çıkmış, bir yandan yürüyor, birkaç adımda bir nohutlardan birini havaya atıp ağzıyla kapmak için çabalıyor, böylece ne kadar yürüdüğünü anlamıyormuş.
"Yusuf'un bahçesinin önündeki kuyuya yaklaştığında yine bir nohudu havaya atmış, ama nohut gitmiş kuyuya düşmüş. Bir nohudu yitirdiğine mi, yoksa yoksulluğuna mı, yoksa yolda daha az eğlenmek zorunda kalacağına mı, hangisine yanacağını bilememiş oduncu, gitmiş kuyunun başına, eğilip kuyudan içeri seslenmiş:
'Nohudum, nohudum!
Açlığa dayanma gücüm!
Nohudum, nohudum!
Açlığa dayanma gücüm!
"Artık nasıl bağırdıysa, kuyunun derinliklerinden bir ses gelmiş: 'Amca! Bizi rahat bırak! Ne diye böyle bağırıyor, kulaklarımızı sağır ediyorsun?'
'Nohudumu istiyorum' demiş, oduncu ve yine başlamış bağırmaya:
Nohudum, nohudum!
Açlığa dayanma gücüm!
"Aşağıdan seslenmişler: 'Amca! Bu kadar bağırmaya değer mi? Al sana tahta bir çanak, ne istersen içinde bulursun oturur, nohuttan başka şeyler de yersin. Ancak bu çanağı sadece evde kullanabilirsin bir de çanağı güneşin en yükseğe çıktığı saatte bir saat kadar suyun içinde bekletmelisin.' Teşekkür edip tahta çanağı almış oduncu, bütün gün yanında taşımış; akşam evine döndüğünde de kapıyı kapatmış. 'Tahta çanak' demiş, 'pilav, yanında da et yemeği isterim! Üstüne de yoğurt olsun!'
"Ne olmuş dersiniz? Göz açıp kapayıncaya kadar tahta çanak pilav, üstünde et ve yoğurtla dolmamış mı? Oduncu o kadar yemiş ki yerinden kalkamaz olmuş. O günden sonra odun kesmeye gitmemeye, sabahtan akşama kadar evde oturmaya, günde üç kez, sabah, öğlen ve akşam canı ne yemek istiyorsa onları söylemeye, yiyebildiği kadarını yemeye, gerisini atmaya başlamış..."
Her kıtada ayrı masallar
Yayınevinin aynı zamanda, "Kuzey Amerika Masalları, Anadolu Masalları, İskoç Masalları, Ege Denizi Kıyılarından, Rus Masalları, Hint Masalları, Çin Masalları, Yunan Masalları, Gökkuşağı Masalları, Kuzey ve Güney Amerika Masalları, İskandinav Masalları, Doğu Avrupa Masalları, Latin Amerika Masalları, Balkan Masalları, Asya Masalları ve Avrupa Masalları" kitapları da bulunuyor.
Tüm insanlar arasında barış, sevgi, dostluk masallarının çoğalması dileğiyle sizi "Ortadoğu Masalları"yla baş başa bırakayım.
Kitabın adı: Ortadoğu Masalları
Yayınevi: Dipnot Yayınları
Sayfa sayısı: 160
Derleyen: Tunç Tayanç
Okuma yaş grubu: 10 ve üstü
(SYZ/AÖ)
