Bolivya Seçim Kurulunun "ön" değerlendirmesinde oyların yüzde 97'sininin sayımı sona ererken "merkez sağ"ın lideri Paz Pereira'nın oyların yüzde 54,6'sını aldığı ve soncunun geri döndürelemeyeceği belli oldu.
Ülkede 20 yıldır ilk kez ikinci tura kalan Cumhurbaşkanlığı seçiminde Sosyalizme Doğru Hareket (MAS) de ilk kez seçim listelerinin dışında kaldı. Paz Pereira, eski cumhurbaşkanlarından sağcı Jorge "Tuto" Quiroga ile yarıştı. Quiroga'nın da oyların yüzde 45,4'ünü almış olması Bolivya'nın sağa kayışının çapını vurguluyor.
Seçim Kurulu, açıkladığı sayıların "kesin olmayan ön sayım sonuçları" olduğunun altını çizdi. Ülkede "ön sayım" her bir oy pusulasının fotoğrafının bir veri işleme merkezine gönderilmesiyle dijital ortamda gerçekleştiriliyor. Bu yöntemle yaklaşık sonuçlar hızlı bir biçimde belirleniyor. Ancak resmi sonuçlarsa her bir oyun elle ve gözle sayılıp kaydedildiği açık sayımla, ancak daha geç belli oluyor.
Resmi sonuçların bir hafta içinde açıklanması gerekiyor.
Paz Pereira'nın vaadi "Herkes için kapitalizm"
Paz Pereira, Seçim Kurulunun sonuçları açıklamasından iki saat sonra La Paz'daki bir otelde zaferini destekçileriyle kutlarken "Bizi ekonominin ve jeopolitikanın dışında bırakan 20 yılın ardından yeni bir gelecek, yeni bir yol inşa etmeye devam edelim. İstihdam yaratmamız gerekiyor." dedi.
Pereira seçim kampanyasında Bolivya’da kapsamlı reformlar ve "herkes için kapitalizm" vizyonu çerçevesinde ekonomide serbestliği artırmayı, üretimi ve ticareti teşviki, ayrıca küçük ve orta ölçekli işletmelere kredi imkanları sağlamayı vaat etmişti.
Pereira sonuçların belli olmasından sonra kendi siyasal yönelimini şu sözlerle özetledi:
"İdeoloji sofraya yemek koymaz. Koyan şey çalışma hakkı, güçlü kurumlar, yasal güvenlik, özel mülkiyete saygı ve geleceğinizden emin olmaktır - ve biz de bunun için çalışmak istiyoruz."
Bir Trump yandaşı daha
Bolivya'nın yeni Başkanı sözü Donald Trump'a getirerek "dünyanın en önemli hükümetlerinden biriyle yakın bir ilişki kurmayı, [yemin edeceği tarih olan] 8 Kasım'dan başlayarak çözümlerin bir parçası olmayı ve Bolivya'nın hidrokarbon [en başta petrol ve doğal gaz] sıkıntısı çekmemesini sağlamayı" umduğunu söyledi.
Quiroga'nın teselli arayışı
2001-2002 arasında 12 ay Bolivya cumhurbaşkanlığı yapan ve yeniden iktidarı ele geçirmek üzere dördüncü girişiminde de yenilen Paz Pereira'nın sağcı rakibi Quiroga da yandaşlarını seçim sonuçlarını kabule çağırdı.
La Paz'daki bir otelde söze, Paz Pereira'yı arayıp tebrik ettiğini söyleyerek başlayınca kalabalıktan yükselen "Hayır!" seslerine karşı "[...] İnanın bana, [seçim hilesine dair] sistematik bir kanıtımız olsaydı, bunu masaya yatırırdık," dedi. Quiroga, resmi sonuçları bekleyeceğini ancak ilk turda Seçim Kurulunun "çalışmalarına saygı duyduğunu" ve ikinci turda da "saygı göstereceğini" belirtti.
Quiroga da Paz Pereira gibi Latin Amerika'da ABD hegemonyasının yeniden tesisinden yana ve rakibinden çok daha belirgin olarak Trump'ın popülist tarzını takip ediyor. Bu nedenle Paz Pereira'ya kıyasla daha sağda görülüyor.
Bolivya'nın cumhurbaşkanlığı seçimleri tarihinin ilk ikinci turu olmasının yanı sıra, pazar günkü seçimlerde ilk kez önce Evo Morales, ardından da mevcut cumhurbaşkanı Luis Arce ile iktidara gelen MAS partisinden 2005'ten bu yana cumhurbaşkanlığı seçimlerinde ilk kez hiçbir aday oy pusulasında yer almadı.
MAS'ın çöküşü
Halkın sempatisini yiritmiş olan önceki başkan Arce, ikinci kez adaylığını koymayacağını açıklamış ve ilk turda oyların ancak yüzde 3'ünden biraz çoğunu alabilen İçişleri Bakanı Eduardo del Castillo'yu aday göstermişti. Bu oran partinin seçimlere katılma yeterliliğinin alt sınırını oluşturuyor.
ÁLVARO GARCIA LINERA YAZDI
Sol, Bolivya seçimlerini nasıl ve neden kaybetti?
2024'ten bu yana MAS Başkanlığı görevini sürdüren ve Arce ile Morales arasındaki karşıtlıkta Arce'yle birlikte hareket eden Grover García Carballo, birinci tur sonrasında hareketin karşı karşıya kaldığı çöküntüyü "MAS hükûmetlerinin yıpranması ve Evo Morales'in sabotajı"yla açıklamaya çalışmıştı.
Carballo, “Hata yapmış olabileceğimizi kabul ediyoruz, ama bunlar oy verme anında belirleyici olmadılar… bu, solun yenildiği anlamına gelmiyor.” demiş ve “Bugün MAS’ı yeniden kuruyoruz ve atama-oylama yöntemine dayalı yönetim (dedocracia) sona erdi!” iddiasında bulunmuştu.
Uzun bir dönem Kongrenin üçte ikisini elinde tutan parti, gelecek yasama döneminde yalnızca iki Kongre üyesiyle temsil edilecek, iki meclisli parlamanentonun senatosunda hiç temsilcisi olmayacak.
Paz Pereira Kongreye hakim değil
Seçimlerden sonra Kongrenin bileşimi Cumhurbaşkanı Paz Pereira'nın önündeki en büyük zorluklardan biri olacak.
Partisi Hrisiyan Demokratlar (Partido Demócrata Cristiano [PDC]), 49 milletvekili ve 16 senatörle en çok sandalyeye sahip olsa da yasaların ve reformların parlamentodan geçmesi için gereken çoğunluğu elde bulundurmuyor.
(AEK)
