* Fotoğraf: İHD İstanbul Şubesi
“2020 yılı, muhalif her tür söylem ve eylemin yasak ve cezaya konu edildiği bir yıl oldu. Savaş karşıtlığının, barış savunuculuğunun ötesinde pandemi sürecine dair sağlık ya da ekonomik kriz konulu açıklamalar dahi yargı kaldı.”
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, bugün 2020 Yılı Marmara Bölgesi Hak İhlalleri Raporu’nu açıkladı.
Derneğin kendilerine yapılan başvurular, diğer kurumlarca hazırlanan raporlar ve haberlerin taranmasıyla hazırladığı 428 sayfalık raporda, geçen yıldaki hak ihlallerinin 2016 OHAL sürecini de aşan oranda arttığı ifade edildi.
Rapora göre, sadece hapishanelerde 5 bin 369 ihlal tespit edildi.
Rapordaki başlıklar şöyle: İfade ve basın özgürlüğüne yönelik ihlaller; örgütlenme özgürlüğüne yönelik ihlaller; toplanma ve gösteri özgürlüğüne yönelik ihlaller; kişi özgürlüğü ve güvenliği; yaşam hakkına yönelik ihlaller.
844 ölüm, 2 bin 232 işkence, 35 ırkçı saldırı
Rapora göre, 2020 yılında gerçekleşen ihlaller şöyle:
* Yaşam hakkına yönelik saldırılarda; 844 kişi yaşamını yitirdi, 358 kişi yaralandı.
* 15 kayıp vakası bildirildi.
* 2 bin 232 kişi işkence ve kötü muameleye maruz kaldı.
* 35 kişi ırkçı saldırıya uğradı.
* 43 kişi kaçırılarak ya da tehditle ajanlığa zorlandı.
* 271 kişinin adil yargılanma hakkı ihlal edildi.
* 149’u vatandaş olmayan 303 kadın seks işçiliğine zorlandı.
* Biri İzmir’de olmak üzere 4 kişi açlık grevlerinde yaşamını yitirdi.,
* 658 ihlal ile mültecilere yönelik yaşamın her alanından ihlal bildirildi.
* 2 bin 280 kişi yoksulluk, işsizlik, açlık, barınma hakkı, sağlık ve eğitimde yaşanan sorunlar vb nedeniyle derneğe başvurdu, ekonomik yardım talebi öne çıktı.
* Hapishanelerden 2142’si sağlık, 1181’i işkence ve kötü muamele, 1422’si iletişim hakları / tecrit, 496 infazda ayrımcılık olmak üzere toplam 5369 ihlal bildirildi.
2020’de 3 bin 786 kişi gözaltına alındı
Kişi özgürlüğü ve güvenliği, ifade özgürlüğü, toplanma ve gösteri özgürlüğü ve örgütlenme özgürlüğüne ilişkin tespitler de şöyle:
* Derneğe yapılan 42 başvuruda 191 kişinin ve basın taraması yoluyla 287 olayda toplam 3 bin 786 kişinin gözaltına alındığı tespit edildi.
* Gözaltına alınanlardan 1867 kişi darbe ile ilişkili olarak, 1394 kişi toplumsal olaylar nedeniyle, 24 kişi sosyal medya paylaşımları nedeniyle gözaltına alındı.
* Gözaltına alınanalar arasında 47 gazeteci, 3 yazar, 12 avukat, 203 kurum temsilcisi, 31 trans birey vardı.
* Gözaltına alınıp serbest bırakılanlardan 277 kişiye adli kontrol, 1 kişiye ev hapsi; çevre eylemlerine katılanlara 124 bin lira, toplumsal olaylara katılanlara 37 bin lira ve gazetecilere 599 lira olmak üzere toplam 161 bin 619 lira idari para cezası verildi.
 |
Toplanma ve Gösteri Özgürlüğüne Yönelik ihlaller bölümünde yer alan 73 vakada; 12’si Cumartesi Anneleri, 11’i F Oturması, 6’sı çevre eylemi olmak üzere, 23 Nisan etkinliği, Kürtçe Tiyatro gösterimi, konser, 8 Mart, 1 Mayıs ve çevre etkinlikleri, Deniz Gezmiş anması dahil 53 Etkinliğin yasaklandığı; Yasaklanan etkinliklerin 40’ına polis müdahalesi gerçekleştiği, 12 etkinliğin ise yasak gerekçe gösterilmeksizin güvenlik güçleri tarafından engellendiği ve İl valilikleri tarafından alınan uzun süreli yasak kararları ile açık hava etkinliklerinin İstanbul, Balıkesir, Kırklareli, Kocaeli, Edirne, Sakarya, Tekirdağ, Bursa olmak üzere 8 il genelinde toplam 191 gün boyunca yasaklandığı; Bu yasakların 30 gününde Kocaeli, Sakarya, Tekirdağ ve Bursa illerine giriş çıkışlara da kısıtlama getirildiği, ayrıca İstanbul Valiliğince açık hava etkinliklerine katılımın 15 Haziran’dan başlamak üzere, tamamen yasaklandığı 14 Eylül tarihinde kadar yaklaşık 90 gün süreyle 50 kişi ile sınırlandığı tespit edildi. Toplumsal olaylarda 1394 kişinin gözaltına alındığı, 7’si çevre eylemi olmak üzere 130 eyleme polis müdahalesi olduğu, 7 etkinliğin yasaklandığı, eylemlerde gözaltına alınıp bırakılanlara 278 adli kontrol kararı ve toplam 161 bin 619 TL idari para cezası uygulandığı tespit edildi. |
* Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
(AS)
