Mardin’in Kızıltepe ilçesine bağlı 13 mahalleyi kapsayan Geliyê Xurs’ta (Ğurs Vadisi) kuraklık giderek ciddi boyutlara ulaşıyor.
10 bini aşkın kişinin yaşadığı, tarih boyunca farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış vadide eski yapılar da bulunuyor.
Ttütün ekimi yıllardır vadinin temel geçim kaynağı olurken, hayvancılık da yaygın.
1970’li yıllara kadar 17 değirmenin bulunduğu vadide, bugün çiftçiler tarım için sondaj kuyuları açmak zorunda kalıyor.
Şu an vadide yalnızca bir mahallede 29 sondaj kuyusu bulunuyor.
Yaklaşık 12 kilometre uzunluğundaki vadinin en büyük su kaynağı Serê Kanîyê de kuruma tehlikesiyle karşı karşıya. Vadinin konumu, Mezopotamya Ovası’nı kuşbakışı görmesini sağlarken, yeraltı sularının kaybı büyük bir risk oluşturuyor.
“Birçok meyve ağacı susuzluktan kurudu”
Tütün ekimiyle geçimini sağlayan Xelef Aslan (47), çocukluğundan beri ilk kez bu denli ciddi bir kuraklıkla karşı karşıya olduklarını söyledi.
Mezopotamya Ajansı’nda yer alan habere göre, Aslan, kuraklık tehlikesinin boyutunu şöyle anlattı:
“Bu işi bizden önce birçok kuşak yaptı. Yüzyıllardır burada tütün ekiliyor ve biz de devam ettirmeye çalışıyoruz. Eskiden her şey el ile yapılırdı, zahmet çoktu ama su sorunu yoktu. Şimdi ise su neredeyse kalmadı. Yağışlar azaldı, köyümüzün yukarısında sondajlar açıldı ve yeraltı suları azaldı. Suyun olmaması 13 köyü etkiliyor. İmkanı olanlar sondajla su çıkardı ama herkesin bu imkânı yok.
“Birçok meyve ağacı susuzluktan kurudu. Böyle devam ederse tüm ağaçlar kuruyacak. Kuyular açılıyor ama bunlar ne kadar yeterli olacak? Xurs tütünü çok meşhur. Bugün kilosu bugün 1500 TL. Birçok ailenin tek geçim kaynağı bu. 20 Nisan’dan itibaren ekim yapılıyor; eylül başında ise tütünleri toplayıp sergiye bırakıyoruz. 15-20 gün güneşte kuruyan tütünleri eve taşıyıp bıçaklarla kesiyoruz. Özel müşterilerimiz var. Bu vadide tütün ekemezsek yaşamımızı sürdüremeyiz. Hayvancılık yapanlar var ama çok az, herkesin bu imkânı yok.” (TY)
