Maraş depremleri ABD basınında: Can kaybı neden bu kadar fazla?

* Fotoğraf: Evrim Aydın / AA - Maraş

Maraş'ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde dün (6 Şubat) yaşanan 7,7 ve 7,6 büyüklüğünde depremler Türkiye ve Suriye'de binlerce yurttaşın hayatını kaybetmesine, binlerce kişinin ise yaralanmasına sebep oldu.

Her iki ülkede arama-kurtarma çalışmaları devam ederken dünya basını da depremlerin neden bu kadar ölümcül olduğunu tartışıyor.

ABD'nin The Washington Post gazetesinden Carolyn Y. Johnson, "Bilime göre Türkiye depremi neden bu kadar ölümcüldü" başlıklı haberinde, dün yaşanan depremlerin ne kadar olağandışı olduğunu ele aldı.

"Artçı şoklar da ölümcül olabilir"

Johnson'a göre, Maraş depremlerindeki can kaybının bu kadar yüksek olmasının ardında yatan belli başlı birkaç sebep var:

"Bu korkunç ölü sayısı, pek çok etkenin bir sonucu: Sarsıntının büyüklüğü; depremin yeryüzüne nispeten yakın bir noktada gerçekleşmiş olması ve insanların yaşadığı yerlere yakın bir yerde meydana gelmesi.

"Pazartesi günü yaşanan deprem yüzeyin yalnızca 11 mil (yaklaşık 17 kilometre) altında gerçekleşti. Bu, sismik dalgaların yüzeydeki binalara ve insanlara ulaşmak için çok uzun bir yol kat etmek zorunda olmadığı anlamına geliyor; bu da daha şiddetli bir sarsıntı demek.

"Colorado'daki Ulusal Deprem Bilgi Merkezi'nden sismolog Yaareb Altaweel'e göre, bu sarsıntının artçı şokları da geniş çaplı oluyor; dahası, bu artçı şokların devam etmesi bekleniyor.

"Altaweel, 'Şimdiye kadar 40 artçı şok yaşandı' diyor: 'Medyanın dikkatini çekenler ise büyük olanlar.' Fakat artçı şoklar da ölümcül olabilir."

"Daha iyi bina kodları yardımcı olabilir miydi?"

Carolyn Y. Johnson, haberinde, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun (USGS) 6 Şubat 2023 tarihli raporunu da hatırlatarak depremlerin meydana geldiği bölgedeki binaların durumuna ve buralardaki yapı stoğunun ölü ve yaralı sayılarındaki etkilerine de işaret etti:

"USGS, raporunda bu olay hakkında uyarıda bulunarak 'bu bölgede yaşayan nüfus, bazı dirençli yapılar olsa da depremin sarsıntısı karşısında son derece savunmasız yapılarda yaşıyor' dedi.

"USGS, donatısız tuğlalar ve düşük katlı beton çerçeveleri kullanılan binaların en büyük risk ile karşı karşıya olduğunun altını çizdi. Bu malzemeler sarsıntıyla birlikte hareket etmek için fazla sertler ve bükülme ihtimalleri daha fazla; bu da yıkıcı çöküşlere neden oluyor.

"Daha iyi bina kodları yardımcı olabilse de sığ bir noktada gerçekleşen 7,8 büyüklüğündeki deprem* Türkiye'nin kuzeyinin aksine bunun gibi sarsıntılar yaşamayan bir bölgede çok şiddetli bir sarsıntıya neden oldu.

"University College London'dan sismolog Stephen Hicks, 'Türkiye'nin güneydoğusu çoğu insanın ömrü boyunca güçlü bir deprem yaşamamıştı' diyor." (SD)

* Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) Maraş'ın Pazarcık ilçesinde 6 Şubat saat 4.17'de yaşanan depremin büyüklüğünü 7,7 olarak açıklarken, USGS depremin büyüklüğünü 7,8 olarak duyurdu.