Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı Makina Mühendisleri Odası (MMO) yeni yıl itibariyle yürürlüğe giren elektrik ve doğalgaz zamlarına karşı uyardı:
"Elektrik zammı kamu gelirlerini artırmak için değil, yapılacak özelleştirmelerle Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) ve Elektrik Üretim A.Ş.'ye (EÜAŞ) el koyacak olan sermaye güçlerinin kârlarını güvenceye almak için yapıldı. Yapılan zamları yenileri takip edecek."
Enerji maliyetlerini düşürmek mümkün
MMO'nun verdiği bilgiye göre iddiaların aksine enerji fiyatlarına son yıllarda sürekli zam yapılıyor.
Son üç yılda doğalgaza yüzde 70, kurşunsuz benzine yüzde 37,4, motorine yüzde 43, 6 no’lu fuel oile yüzde 100, LPG’ye yüzde 33, kömüre yüzde 35 oranında zam yapıldı. Enerji zamları fiyatları artırıyor ve bu zamların oranı ücret artışlarınınkinden daha yüksek.
MMO Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz yazılı basın açıklamasında "Enerji maliyetlerini düşürmek mümkün" diyor ve şu önerileri getiriyor:
- Enerji üretiminde ağırlık; yerli, yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarına verilmeli.
- Fiyatları sürekli artan ve daha da artacağı Uluslararası Enerji Ajansınca da tahmin edilen, ithal doğal gaz ve taşkömürünün elektrik üretiminde yarıyı aşan payları, yerli ve yenilenebilir kaynaklar devreye alınarak, kademeli olarak önce yüzde 30’lara, sonra dörtte birlere düşürülmeli.
- Enerji sektöründeki kamu kurumlarını küçültme, işlevsizleştirme, özelleştirme amaçlı politika ve uygulamalar son bulmalı.
- Mevcut kamu kuruluşları etkinleştirilmeli. Doğal gaz ve petrol arama, üretim, iletim, rafinaj, dağıtım ve satış faaliyetlerinin entegre bir yapı içinde sürdürülmesi için BOTAŞ ve TPAO, Türkiye Petrol ve Doğal Gaz Kurumu bünyesinde birleştirilmeli.
- Elektrik üretim, iletim, dağıtım faaliyetleri bütünlük içinde olmalı, EÜAŞ, TEİAŞ, TEDAŞ, TETAŞ, eskiden olduğu gibi Türkiye Elektrik Kurumu (TEK) bünyesinde birleşmeli.
- Kamu elektrik üretim ve dağıtım şirketleri özelleştirilmemeli, gerekli rehabilitasyon çalışmaları yapılarak verimleri yükseltilmeli.
- Özel sektör tarafından yapılan enerji yatırımlarını kamusal çıkarları gözeten bir anlayışla denetlenmesine imkan veren düzenlemeler yürürlüğe konmalı.
- Enerji girdileri üzerindeki yüksek oranlı vergiler düşürülmeli. Ticari ve sınai işletmeler, enerji v.b. girdiler için ödedikleri KDV’yi, ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatlarına ekledikleri KDV’den düşebiliyor. Oysa konutlarda elektrik tüketenlerin bu imkanı yok, yüksek oranlı KDV, onların ödediği enerji fiyatlarını artırıyor. Yüzde 18 olan KDV yüzde 1’e düşürülmeli, ÖTV ve diğer dolaylı vergiler kaldırılmalı.
- Ucuz, sürekli ve kolayca erişilebilir enerji toplum için temel bir haktır ve bu hakkın etkin bir şekilde kullanımı kamu eliyle sağlanmalı.
MMO değerlendirilebilir yerel kaynaklar adına linyit ve taşkömürünü önerse de çevreciler bu kaynakların "temiz" olmadığını öne sürüyor. (EZÖ/TK)
