“Mahpusa insanlık onuruna aykırı davranılamaz”

Fotoğraf, haber: MA

Diyarbakır Adliyesi önünde bir araya gelen sivil toplum ve hukuk örgütleri, cezaevlerindeki hak ihlallerine ilişkin ortak açıklama yaptı.

“Hapishanelerde hak ihlalleri ve keyfi uygulamalar son bulsun” pankartının açıldığı açıklamaya, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Barış Anneleri Meclisi, Diyarbakır Barosu, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Diyarbakır İl Koordinasyon Kurulu, KESK Amed Şubeler Platformu, Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) Temsilciliği, Diyarbakır Tabip Odası, Rosa Kadın Derneği ve DİSK Diyarbakır Bölge Temsilciği’nden hak savunucuları katıldı.

“Tutuklu sayısı arttıkça ihlaller de artıyor”

“Yaşamı, insan onurunu savunuyoruz” başlıklı ortak açıklamayı İHD Diyarbakır Şube Başkanı Abdullah Zeytun yaptı.

Türkiye’deki cezaevlerinde tutuklu sayısında her geçen gün ciddi bir artış yaşandığına dikkati çeken Zeytun, bu artışın, yaşanan ihlallerin önemli ölçüde artmasına neden olduğunu söyledi. 

Zeytun, Türkiye cezaevlerinin, başta muhalifler olmak üzere siyasi iktidar tarafından "tehlikeli" olarak değerlendirilen insanların tutulduğu mekanlar haline geldiğini belirtti.  

“Haklar ve uluslararası standartlar ile uyum”

İşkence, insanlık dışı ve kötü muamelenin, yalnızca politik tutuklulara değil insanlık onuruna aykırı tutulma halini reddeden adli tutuklulara karşı da bir yöntem olarak uygulandığına değinen Zeytun, şunları söyledi:

“Hapishanelerde ‘insanca’ yaşamı sağlamak için getirilmiş ‘asgari standart’ kurallar vardır. Özgürlüğünden yoksun bırakılan herkese, insan haklarının gerektirdiği gibi saygılı davranılmalıdır.

“Hapsetmenin, başlıca ceza infaz yöntemi olarak varlığını koruduğu ve mahpus sayısının her yıl arttığı Türkiye’de hapishanelerin insan hakları ve uluslararası standartlar ile olabildiğince uyumlu hale getirilmesi gerekir.

“Ulusal ve uluslararası mevzuata göre hapis cezası sadece ve sadece hapsedilen kişiyi özgürlüğünden yoksun bırakmak anlamına gelmektedir; hapsedilen kişiye hiçbir şekilde ‘zalimane, insanlık dışı, aşağılayıcı ve onur kırıcı davranışlarda’ bulunulamaz; mahpuslara insanlık onuruna aykırı davranılamaz.”

Silivri için etkin soruşturma talebi

Silivri 5 Nolu L Tipi kapalı Cezaevi’nde yaşamını yitiren Ferhan Yılmaz’ın durumuna değinen Zeytun, sözlerine şöyle devam etti:

“Silivri Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 13 Nisan’da iddiaların gerçeği yansıtmadığı şeklinde yazılı açıklama yapılmıştır. İnsan hakları hukukunda, insan haklarının korunmasında ve bu anlayışın doğal sonucu olarak yaşanılan ihlallerde de sorumluluğun devletlere ait olduğu uluslararası belgelerle tarif edilmiştir.

“İhlallere ilişkin adli ve idari makamlarca, yaşam hakkının ihlal edilmesi ve işkence yasağına aykırı eylemler nedeni ile kamu görevlileri hakkında etkin bir soruşturma yürütülmelidir. Silivri’de yaşanan ve kamuoyuna yansıyan iddialar hapishane idaresinin yaşam hakkına ve işkence yasağına dair tüm yükümlülüklerini ihlal ettiği görülmektedir.”

“Cezasızlık politika halini aldı”

“Ancak Silivri Cumhuriyet Başsavcılığından yapılan yazılı açıklama, iddiaların araştırılması ve maddi gerçeğin ortaya çıkarılması yönündeki beklentilerin uzağındadır. Bu açıklama ile savcılık makamı, soruşturma işlemleri henüz tamamlanmadan, iddialar hakkında yürütülen soruşturma konusunda isteksizliğini, hareketsizliğini ortaya koymaktadır.

“Bu da Türkiye’de politika halini alan cezasızlığı, bu politika ile sorumluları ortaya çıkaracak şekilde yeterli ve etkin soruşturma yürütülmesinin sağlanmayacağını göstermektedir.”

Kurumlar olarak cezaevlerindeki işkence ve kötü muamele uygulamalarından derhal vazgeçilmesi çağrısında bulunan Zeytun, “Hukuka aykırı fiiller gerçekleştiren kamu görevlileri hakkında etkin soruşturma mekanizmaları işletilmelidir. Bizler kurumlar olarak bu ihlallerin takipçisi olacağımızı belirtiyor, yaşanan hak ihlallerin bir an evvel sonlandırılması için herkesi sorumlu olmaya davet ediyoruz” dedi. (AS)