Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), Birleşmiş Milletler'in (BM) Irak'taki Mahmur kampında bulunan mültecilerin korkusuzca geri dönebilmesi için Türkiye'nin gerekli ortamı yaratmasını istedi.
UAÖ, Türkiye'yi şu koşulları sağlamaya çağırdı:
- Vatandaşların ülkeyi terk ettikleri için veya ülke dışında yaşadıkları için taciz, ayrımcılık, keyfi gözaltı ya da soruşturma korkusu olmadan geri dönmelerine izin verin.
- Mültecilerin gönüllü olarak geri dönebilmesi ve yeniden adapte olabilmesi için uygun ortamı hazırlayın.
- BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin (UNHCR) kılavuz rolüne saygı gösterin. UNHCR'ın gönüllü geri dönüşleri teşvik ve koordine etmesine izin verin. UNHCR'ın geri dönen ailelerin durumunu izleyebilmesi için engel içermeyen, doğrudan izin veren bir karar gereklidir.
- Vatandaşlığını kaybetmiş mültecilerin vatandaşlığa geri dönebilmesini ve ülke dışında doğan çocuklarının vatandaş olabilmesini sağlayın.
- Mültecilerin geri dönme maksadıyla Türkiye'yi ziyaret edip durumu görebilmelerini sağlamak üzere UNHCR ve konuyla ilgili Iraklı yetkililerle işbirliği içinde geziler için gerekeni sağlayın.
Gardner: Onurlu geri dönüş haktır
Örgütün Türkiye uzmanı Andrew Gardner, "Herkesin, kendi ülkesi dahil, yaşadığı ülkeyi terk etmeye ve o ülkeye kendi isteğiyle dönmeye hakkı vardır. Bu hak Türkiye'nin taraf olduğu sözleşmelerle garanti altına alınmıştır" dedi.
"Türkiyeli yetkililer bu hakları sadece garanti altına almakla yetinmeyip, bazıları neredeyse Türkiye'de hiç yaşamamış bu insanlar ve aileleri için doğru atmosferi de yaratmalıdır. Bu insanlar onurlu bir şekilde geri dönebilmeliler."
Geri dönüş, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi, Her Türlü Irk Ayrımcılığının Önlenmesi sözleşmelerinde bir hak olarak yer alıyor. Uluslararası standartlara göre, tüm geri dönüşlerin doğası gereği gönüllü, tamamen özgür bir şekilde ve yeterli bilgiye dayanarak gerçekleşmesi gerek.
Yaklaşık yarısı çocuk
BM yönetimindeki Mahmur'da, 1990larda PKK ile ordu arasındaki silahlı çatışmalardan kaçarak Kuzey Irak'a sığınan yaklaşık 11 bin Türkiye yurttaşı Kürt yaşıyor. Nüfusun neredeyse yarısını çocuklar oluşturuyor. Bunların çoğu, çatışmalar nedeniyle Türkiye'den kaçan ailelerin kampta doğan çocukları.
19 Ekim'de hapisteki PKK lideri Abdullah Öcalan'ın çağrısıyla Türkiye'ye gelen "barış grubu"nda, kamptan 4'ü çocuk, 26 kişi bulunuyordu. (TK)
