Mahkeme asbestli binanın yıkımını durdurmadı, yıkıldıktan sonra ihaleyi iptal etti

İzmir Barosu'nun, Buca Cezaevi'nin yıkım ihalesinin binanın yapımında asbest kullanıldığı gerekçesiyle iptali ve yıkım için "yürütmeyi durdurma" talebiyle açtığı davada, mahkeme ihalenin iptaline karar verdi. Ne var ki, Baronun "yürütmeyi durdurma" talebi kabul edilmediğinden, kararda iptaline hükmedilen ihale uyarınca asbestli yapı çoktan yıkılmıştı. 

Dava süreci 

Mezopotamya Ajansı'nın haberine göre, İzmir Valiliği 4 Mart 2022'de Buca Cezaevi yerleşkesindeki bazı taşınmazların hurda karşılığında yıkımını ihale etti. İzmir Barosu yapının asbest içermesi nedeniyle ihalenin iptali ve yıkımın durdurulması talebiyle 17 Mart'ta İzmir 2. İdare Mahkemesine dava açtı. Ancak "yürütmenin durdurulması" talebini işleme koymayan mahkeme arada geçen sürede yıkımın tamamlanmasının adından davanın kabulüne ve ihale işleminin iptaline karar verdi.

Mahkemenin gerekçeleri 

İdare mahkemesi iptal kararını şöyle gerekçelendirdi: 

▶ Gerek çalışanların gerekse kamu sağlığının doğrudan ve ciddi düzeyde olumsuz etkileneceği dikkate alınmalıydı.

▶ Yıkıma başlamadan önce yıkım izni alınması gerekirdi.

▶ Yıkıma başlanılmadan önce asbestli imalatın var olup olmadığı, varsa asbest içeren imalatlar için asbestin türünü, miktarını ve yerini belirlemeye yönelik envanter çalışması yapılması zorunluydu. 

▶ Asbest ve diğer benzeri tehlikeli atıkların diğer atıklardan ayrı ve buna münhasır personel ve ekipmanlarla ayrıştırılması zorunluydu.

▶ Bu hususlara ihaleye ait idari şartnamede yer verilmedi.

Baro: "Yargının hantallığı idarenin hukuka aykırı eylemlerinin payandası" 

İzmir Barosu Yönetim Kurulu üyesi Şefika Yıldırım Sert, mahkemenin kararını ihaledeki hukuksuzluğu tescil etmesi açısından sevindirici olduğunu söylese de  "Bu olay[ın] bir kez daha yargı sistemindeki hantallı[ğın] hukuksuzluğun ve özellikle idarenin hukuka aykırı eylemlerinin payandası ol[duğunu]" gösterdiğini vurguladı.

Sert "Dava dilekçesinde ortaya koyduğumuz hususlar tümüyle yaşam hakkıyla ilintili olmasına ve yıkım sürecinin kontrolsüz biçimde başlatıldığına ilişkin tüm delilleri sunmamıza rağmen yıkım[ın] tüm hızıyla sür[düğü] ve tamamlandı[ğını]" söyledi.

"Yargı hukuksuzluğa yenik düştü"

Baro Yönetim Kurulu Üyesi, "Tüm delillere rağmen 'yürütmeyi durdurma' kararı verilmedi. İhale ile öngörülen yıkım kararı uygulandı ve yıkım işlemi sonuçlandı: -Yargı bir kez daha hukuksuzluğa yenik düştü" dedi. 

Ceza süreci devam edecek 

Sert, bununla birlikte mahkemenin asbestli bina yıkımına dair kararının, kritik ve sonrası için emsal oluşturacak bir karar olduğunu vurguladı: "Her ne kadar ihaleyi alan firma tarafından yıkım gerçekleştirilmişse de kararın kesinleşmesiyle birlikte sorumlular hakkında hukuki ve cezai süreci devam ettirmekte kararlıyız." 

Arka Plan

1959'da inşa edilen ve 63 yıl sonra alınan yıkım kararı Mart 2022'de uygulanmaya başlayan Buca Cezaevi'nin yıkım ihalesine karşı harekete geçen İzmir Barosu "yürütmenin durdurulması" talebini İzmir İdare Mahkemesine taşımıştı. Kent ve Çevre Komisyonu üyesi Av. Tuğçe Berber'in basına sunduğu açıklamada  İzmir Barosu yapının yıkımının "tartışmalı ve şaibeli bir ihale süreci"nin ardından geldiğini söylemişti.

Baro, açıklamasında 25 Ocak 2013'te  yayınlanan "Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik" uyarınca alınması gereken onlarca önlem alınmadan gerçekleştirilen yıkım sürerken "kanser riski"nin dalga dalga yayılmakta olduğunu vurgulamıştı. 

Baro ayrıca "Şubat'ta yapılan ilk ihale ile ikinci ihale yapılıncaya kadar geçen süreçte inşaat alanından bazı parçaların sökümlerinin gerçekleştirildiği[nin] tespit edil[diğini]" de açıklamıştı: "Asbest içermesi çok yüksek ihtimal olan bu parçaların nereye götürüldüğü belli olmadığı gibi, ikinci ihaleyi alan firmanın yıkım şartnamesindeki koşulları gerçekleştirmeksizin ihalenin alındığı gecenin sabahında yıkıma başlamış olması durumu daha da şaibeli kılmaktadır."

Kamu oyundan yükselen tepkiler sonucunda "izinler alınıncaya kadar" yıkıma ara verdiği söylenen "Nermanoğlu Hafriyat AŞ"nin Nisan'da yeniden "izinler alınarak" yıkıma başladığı ve yıkımın hızla tamamlandığı yerel basında haberleştirildi. 

(AEK)