TMMOB Maden Mühendisleri Odası, yeni "İş Güvenliği Eylem Paketi"ni değerlendirdi, paketin kamuoyunda oluşan işçi sağlığı ve güvenliği hususunda köklü reform beklentisini karşılamadığını söyledi.
Paketin Bakanlıklar arasında koordinasyon sağlanmadan, meslek odalarının görüş ve önerileri alınmadan aceleci bir şekilde hazırlandığını belirten Meslek Odası, iş güvenliği uzmanlarının mesleki bağımsızlığının sağlanmasının önemini vurguladı.
İş güvenliğinin sağlanabilmesi için emek örgütleri ile meslek odalarının eşit temsil edildiği bir Ulusal İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurumu kurulması ve yanısıra Maden İş Kanunu ve Maden Bakanlığı olması gerektiğini belirtti.
Kamuda rödovansa devam
* Özel sektörde rödovans uygulamasının yapılmayacağı olumlu bir gelişme olarak kabul edilmekle birlikte; kamuda gizli bir özelleştirme uygulaması olan rödovansın en az 15 yıllık süre ile güvence altına alınarak devam etmesi aslında hiçbir şeyin değişmediğinin ve değişmeyeceğinin de bir göstergesidir.
* Maden işçilerine hayat sigortası yaptırılması ve denetimin özel yetkili kuruluşlar tarafından sağlanması hususları özelleştirme uygulamalarının yaşamın her alanında artarak devam edeceğini göstermektedir.
İş güvenliği belgesiyle maliyeti düşürmeye çalışıyorlar
* Teknik ve daimi nezaretçilere (maden şirketlerinde çalışan maden mühendisleri), "iş güvenliği uzmanı" olma şartının getirilmesi yerine olması gereken, teknik ve daimi nezaretçilerin iş güvencesi ve mesleki bağımsızlık koşullarının sağlanmasıdır. Maden mühendisinin birçoğu zaten iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahiptir.
* Getirilmek istenen bu düzenleme ile sadece işverenin maliyetlerinin azalması sağlanacak. Teknik nezaretçilere uzmanlık belgesi verildiğinde, şirketler ayrıca iş güvenliği uzmanı almaya gerek duymayacak. Bu bir taraftan işverenin maliyetini azaltacak diğer taraftan teknik nezaretçi iki işi birden yapmak zorunda kalacağı için iş yükü artacak.
Denetlemesi gerekenlerin mesleki bağımsızlığı yok
* Mesleki bağımsızlıklarının sağlanması için iş güvenliği uzmanlarının ücretlerinin bir hesapta toplanarak ödenmesi çalışmasının ise paketten çıkarıldı. Sadece iş güvenliği uzmanlarına yönelik olmayıp, teknik nezaretçileri de kapsaması gereken, uzman ve nezaretçilerin özgürce karar verebilmesini ve görevini layıkıyla yerine getirebilmesini sağlayacak mühendislerin ücretlerinin ödeneceği fonun hayata geçirilmesi gerekmektedir.
500 lira ceza iş güvenliğini sağlamaz
* Pakette ödül* ceza dengesi ile hem kazalarının azaltılacağı hem de işverenlere ciddi bir teşvik sağlanacağı belirtiliyor. Buna göre işveren işyerinde iş kazası yaşanmaması durumunda çalışan başına, 11,34 TL ödüllendirilmiş, kaza olması durumunda ise fazladan 11,34 TL ödeyerek cezalandırılmış olacak. Ülkemizde meydana gelen kazaların yarısının 50`den az işçi çalıştıran işyerlerinde meydana geldiği gerçeği karşısında, 10 işçi çalıştıran işverenin ayda 113,4 TL, 50 işçi çalıştıran işverenin ise ayda 567 TL az veya fazla ödeme yapmasından bahisle iş güvenliği kurallarına uyacağını düşünmek biraz fazla optimistlik içermektedir.
ÖnerilerMaden mühendisleri, iş cinayetlerinin yaşanmaması için önerilerini şöyle sıraladı: * Yaşanan sorunların çözümü için demokratik katılımın esas alınarak üniversiteler, sendikalar, meslek odaları ve devlet birlikte tüm tarafların eşit katılımı ve ortak kararı ile bilimin ve hukukun evrensel kurallarına uygun olarak işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuatı ve sistemini yeni baştan düzenlemelidir. * Yapılacak iş güvenliği düzenlemelerinde emek örgütleri ile meslek odalarının yönetiminde eşit olarak temsil edildiği, bünyesinde mevzuat, denetim, eğitim ve bilimsel araştırmalar yapılan birimlerin yer aldığı özerk bir Ulusal İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Kurumu kurulmalıdır. * İşçi sağlığının piyasalaştırılmasına ve taşeronlaştırılmasına neden olan İş Sağlığı Hizmetleri uygulamalarına derhal son verilmelidir. * İş Güvenliği Uzmanları ile İşyeri hekimlerinin mesleki bağımsızlığı ile iş ve ücret güvencesi devlet tarafından güvence altına alınmalıdır. * İş güvenliği denetiminin sigorta şirketleri aracılığı ile özelleştirilmesi ve piyasalaştırılması yerine kamu eliyle yürütülmesi gereken ve yürütülen denetim sistemi güçlendirilmeli ve sorunları çözülmelidir. * Madencilik alanında rezerv kaybı ile iş güvenliği sorunlarının çözümü için "Havza Madenciliği" ne geçilmelidir. * Madencilik alanında özelleştirme uygulamalarına son verilmeli özelleştirilen madencilik kuruluşları tekrar kamu eliyle işletilmelidir. * Madencilikte taşeronluk ve rödovans uygulamaları yasaklanmalıdır. * Teknik nezaretçilerin mesleki bağımsızlığı ve ücreti güvence altına alınmalıdır. * Madenciliğin, mühendislik bilim ve esaslarına göre yürütülmesi için her işletmede her vardiyada maden mühendisi istihdamı sağlanmalıdır. * Madenciliğin kendine özgü sorunları ve yapısı olması nedeniyle "Maden İş Kanunu" çıkarılmalıdır. * Madencilik kurum ve kuruluşlarının yeniden yapılandırılarak "Madencilik Bakanlığı" kurulmalıdır. |
* Fotoğraf: Orhan Akkanat, Anadolu Ajansı, Ermenek, Karaman.
